Hieronder staan mijn favoriete blogs. Ik sluit dit ‘Beste blogs’ af met een citaat van Robert Kennedy. Deze broer van president John F. Kennedy had volgens mij een interessante kanttekening bij onze focus op het bruto binnenlands produkt (bbp) als maat voor wat we economisch per land presteren.

____________________________________________________________

De foto hierboven is gemaakt in Portugal (2016)
De foto op de pagina met blogs is geleend en
gemaakt nabij Melbourne in Australië (2014)

________________________________________________________

“Wat we nog steeds van Aristoteles kunnen leren” 14 februari 2024 (verschijnt, net als het stukje hierna, aan het begin van de lente onder ‘Blogs’)

Wanneer politici graag willen dat ze met enig enthousiasme tot leiders verkozen worden, dan dienen ze dringend meer moreel leiderschap te tonen. Het idee om een moreel dilemma daarentegen voor te leggen aan een groep ‘specialisten’ zou kenmerkend kunnen zijn voor het ongemak dat de meeste politieke partijen ervaren bij het innemen van ethische standpunten. Ingegeven door het liberale idee dat ethische kwesties tot de privésfeer behoren, vinden onze politici het vandaag de dag lastig om zich over zulke kwesties uit te spreken. Als reactie op de dreiging van extreemrechts en nationalisme kunnen progressievelingen zich toch niet blijven verschuilen achter experts en ‘tafels’, valse neutraliteit, of achter holle slogans over vooruitgang. Ze moeten een mens- en wereldbeeld durven uitdragen. Wat ons volgens Aristoteles tot politieke wezens maakt, is dat we ons kunnen uitspreken over wat rechtvaardig is en wat onrechtvaardig is. Het doel van de politiek, zo schrijft Aristoteles in zijn ‘Politica’, is dan ook niet “voorzien in een bondgenootschap ten behoeve van wederzijdse verdediging, (…) noch bevordering van het economische verkeer”, maar is “de goede manier van leven. En sociale instituties zijn middelen tot dat doel.” In plaats van zich te beperken tot ‘luisteren naar de mensen’, zoals ik politici hoor zeggen, moet de politiek volgens Aristoteles de ambitie hebben om hen tot een beter leven aan te zetten. In plaats van problemen oplossen, moet het in de politiek gaan over de vraag wat rechtvaardig is; door Seppe De Meulder. https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2024/02/14/wat-aristoteles-kan-bijdragen-aan-deze-verkiezingscampagne/

___________________________________

Het vergeten belang van het Handvest van de VN 6 maart 2024 (verschijnt aan het begin van de lente’24 onder ‘Blogs’)

Dit is wat onze media verzuimd hebben ons sinds 24 februari 2022 in herinnering te brengen: Het Handvest van de Verenigde Naties verplicht de internationale gemeenschap om tot een vredesakkoord te komen; ook in Oekraïne. Het Handvest is geen mondiaal staakt-het-vuren, maar de verplichting voor alle lidstaten om ‘de mondiale vrede met vreedzame middelen te garanderen’. Het stelt als hoofdtaak: ‘Het handhaven van de internationale vrede en veiligheid en het nemen van effectieve collectieve maatregelen daartoe, om bedreigingen van de vrede te voorkomen of weg te nemen en daden van agressie of andere schendingen van de vrede te onderdrukken, om internationale geschillen of situaties, die tot een schending van de vrede zouden kunnen leiden, aan te passen of te regelen met vreedzame middelen en in overeenstemming met de beginselen van rechtvaardigheid en het internationaal recht (…)’ En dan nog explicieter: ‘Alle leden zullen hun internationale geschillen langs vreedzame weg beslechten, op zodanige wijze dat de internationale vrede, veiligheid en gerechtigheid niet in gevaar komen.’

       De verplichting van het Handvest om conflicten vreedzaam op te lossen, bestaat niet alleen om oorlogen te voorkomen, maar ook om ze te beëindigen. Zo roept de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN van 2 maart 2022, waarin de Russische militaire interventie krachtig wordt veroordeeld, niet alleen Rusland en Oekraïne, maar alle betrokken staten op om een vreedzame oplossing voor de oorlog in Oekraïne te vinden: “De Algemene Vergadering dringt aan op een onmiddellijke vreedzame oplossing van het conflict tussen de Russische Federatie en Oekraïne door middel van politieke dialoog, onderhandeling, bemiddeling en andere vreedzame middelen.” In veel opzichten is het Handvest superieur aan het dominante, hedendaagse wit-zwartdenken over het onderscheid tussen goed en kwaad in de wereld, of zelfs tussen zogenaamd democratische en autoritaire staten. Het Handvest gebruikt geen termen als ‘agressieoorlog’, ‘antiterroristische oorlog’, ‘humanitaire oorlog’ of ‘preventieve oorlog’. Het maakt geen onderscheid tussen de respectieve politieke systemen van de lidstaten, noch tussen gerechtvaardigde en ongerechtvaardigde twistpunten tussen de partijen bij een conflict. Het Handvest gaat ervan uit dat elk conflict altijd twee kanten heeft, en dat deze met vreedzame middelen moeten worden verzoend. Elk conflict tussen de veiligheidsbelangen van Oekraïne en die van Rusland, had van meet af aan opgelost moeten worden via onderhandelingen. De weigering van het Westen om de zorgen van Rusland voor haar veiligheid te legitimeren, en ook nu om over een vreedzame oplossing voor het conflict te onderhandelen, heeft het Westen zich medeplichtig gemaakt aan de oorlog in Oekraïne

       De ernst van het escalerende conflict, dat tot oorlog in Oekraïne heeft geleid, namelijk de uitbreiding van de NAVO tot aan de Russische grens, was voor alle partijen sedert 1994 duidelijk. Rusland heeft keer op keer gewaarschuwd dat de toetreding van (Georgië en) Oekraïne tot de NAVO haar elementaire veiligheidsbelangen zou schenden en een rode lijn zou overschrijden. Dit is een potentieel klassiek conflict, dat in overeenstemming met het Handvest diplomatiek opgelost had moeten worden. Zonder rekening te houden met de zorgen van Rusland, werd daarentegen de toetreding van Oekraïne tot de NAVO systematisch nagestreefd, niet zonder herhaalde provocaties. Het Westen schuwde het niet om de gewelddadige omverwerping van de legitiem (OVSE) verkozen Oekraïense president in 2014 te steunen, teneinde een regering te installeren, die toetreding tot de NAVO gezind was. Volgens Victoria Nuland, nu plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, hebben de VS deze omverwerping gefinancierd voor een bedrag van $ 5 miljard; in werkelijkheid kan het (veel) meer geweest zijn. Ook dat was een grove schending van de soevereiniteit van een VN-lid en dus een schending van het Handvest. Na recente uitspraken van François Hollande en Angela Merkel over de Minsk I- en Minsk II-akkoorden, rijst de vraag of deze ‘te goeder trouw’ tot stand zijn gekomen of enkel dienden om voldoende tijd te winnen voor de militaire opbouw van Oekraïne. Aangezien deze overeenkomsten juridisch bindend werden door het besluit van de VN-Veiligheidsraad, zou dit een schokkende aanfluiting zijn van elk internationaal recht. Toen Rusland in 2021 reageerde op het besluit van de NAVO om verder te gaan met de toetreding van Oekraïne tot de NAVO door troepen te verzamelen aan de grens met Oekraïne, deed het een nieuwe poging om tot een vreedzame oplossing te komen. Dit leidde tot een reeks diplomatieke activiteiten, maar het Westen verwierp categorisch alle gesprekken over toetreding van Oekraïne tot de NAVO. De Oekraïense regering reageerde in februari 2022 zelfs met massale bombardementen op de door pro-Russische rebellen bezette Donbas en zijn burgerbevolking. Ook nadat de oorlog in Oekraïne was uitgebroken, torpedeerde de NAVO alle vredesinspanningen, in het bijzonder Groot-Brittannië en de VS.

       Sinds het einde van de Koude Oorlog in 1989 heeft het Westen, vooral de Verenigde Staten van Amerika, herhaaldelijk de geldigheid van het Handvest in twijfel getrokken. Het Handvest en het beginsel van ‘soevereine gelijkheid’ zijn niet verenigbaar met de aanspraak van de VS op hun exclusieve mondiale leiderschap. In hun waarnemende rol als mondiale regelgever heeft de VS sinds het einde van de Koude Oorlog 251 militaire interventies in andere landen uitgevoerd – geheime CIA-operaties of steun aan proxy-oorlogen niet meegerekend. Er mag worden aangenomen dat vele, zo niet de meeste van deze interventies schendingen waren van het Handvest. In bijna alle gevallen waren ze onsuccesvol en hebben ze alleen chaos, disfunctionele regeringen, menselijk lijden en vernietiging achtergelaten; democratieën zijn er nooit uit voortgekomen. Is Oekraïne nu voorbestemd om een soortgelijk lot te ondergaan zolang de NAVO volhardt om alle vredesinspanningen te torpederen?

       De oorlog in Oekraïne heeft de wereld in elk geval dichter bij een nucleaire catastrofe gebracht dan enig ander conflict sinds het einde van de Koude Oorlog in 1989 – misschien zelfs sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Dit zou ons er allemaal pijnlijk bewust van moeten maken hoe belangrijk, en zelfs onvervangbaar het Handvest is. Een vrijwillige overeenkomst tussen staten om hun conflicten vreedzaam op te lossen, is de enige manier die de mensheid nog rest om de wereldvrede te handhaven [c.q. te bereiken; GjH]. Het Handvest was ooit een gigantisch geschenk aan de mensheid door de zegevierende machten van de Tweede Wereldoorlog: Frankrijk, de toenmalige Sovjet-Unie, het Verenigd Koninkrijk en de VS. Tegenwoordig hebben juist deze staten (of hun opvolgerstaten) zichzelf dermate in diskrediet gebracht dat van hen niet langer verwacht kan worden dat ze het Handvest beschermen en een nieuw leven inblazen.

       De fakkel voor een vreedzame wereldorde, gebaseerd op samenwerking, moet nu worden overgedragen aan andere landen zoals China, India en Indonesië in Azië; door Argentinië, Brazilië en Mexico in Latijns-Amerika; door Egypte en Saoedi-Arabië in West Azië (het Midden-Oosten) of door Ethiopië, Nigeria en Zuid-Afrika in Afrika. Als deze landen de verantwoordelijkheid op zich zouden nemen voor het handhaven van de wereldvrede, zetten ze ook een belangrijke stap in de richting van een meer multipolaire en rechtvaardige wereld. Wat zou een betere manier zijn om dit te doen, dan terug te keren naar een mondiale vredesorde gebaseerd op het Handvest van de VN en het principe van ‘de soevereine gelijkheid’ van alle landen? Door Michael von der Schulenberg, vertaald door Hanna Vandercammen. https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2024/03/06/de-oorlog-in-oekraine-en-onze-verplichting-om-vrede-te-bekomen/

______________________________

“Het NSCB en ik” 5 november 2023 (verscheen januari 2024)

Het Nederlandse Sociaal en Cultureel Plabureau keek naar de plannen van 10 politieke partijen op 6 thema’s: de krapte op de arbeidsmarkt, asiel & migratie, bestaanszekerheid, kansengelijkheid, verduurzaming en de zorg; door Nieuwsuur. En daar wringt voor mij de schoen. Voor mij is politiek wat wij als Nederland in de wereld willen zetten: Mogen de Amerikaanse atoomwapens op Nederlands grondgebied gestationeerd blijven? Mag de Amerikaanse legerbasis hier in Nederland blijven? Blijven we onze economie baseren op het liberaal kapitalisme, waarin winst maken leidend is? Hoe gaan we werk maken van klimaatrechtvaardigheid? Hoe gaan we werk maken van de handhaving van de VN-verdragen en van de millenniumdoelstellingen van de VN? Welk militairisme staan we voor en blijven we lid van de NAVO? Hoe gaan we om China, Rusland en de VS? Blijven we per saldo een vazalstaat van de VS? Waarheen willen we met de EU? En hoe kijken we aan tegen de gevangenschap en op hande zijnde uitlevering van Julian Assange? En tegen het zelfbeschikkingsrecht van het Palestijnse volk in Israël of zo u wilt Palestina? Los van de schade, die de politiek al decennia aan ònze samenleving aanricht (naast beleid dat sociale rechtvaardiging te weeg brengt), is er ook een schade, die we de rest van de wereld aandoen. Waarom is dat wat er uiteindelijk volgens mij het meest toe doet in de media geen onderwerp om onze partijkeus te bepalen? https://nos.nl/nieuwsuur/collectie/13960/artikel/2496808-partijen-beloven-te-veel-en-kiezen-te-weinig-waarschuwt-scp

______________________________

“Een gemiste kans” 21 juli 2023

Dat na het vallen van de Berlijnse muur in 1989 alle vredesinitiatieven vanuit Rusland aan Westerse dovemansoren gericht waren, verbaasde mij begin ’90-er jaren hogelijk. Wat is er tegen een ‘Gemeenschappelijke Huis van Europa’, dat zich zou uitstrekken van de Atlantische Oceaan tot Vladivostok, zoals Michael Gorbatsjov dit voorstelde? Het zou een Europa zijn van soevereine staten die, op basis van zijn lezing van het recht op zelfbeschikking, elk hun eigen sociaaleconomisch en politiek systeem konden ontwikkelen. Het zou een appartement zijn met vele kamers, die allemaal in hun eigen kleur waren geschilderd. Van dieprood in het oosten tot – voorlopig – diepblauw in het verre westen, in het Verenigd Koninkrijk van Margret Thatcher. In plaats van confrontatie tussen twee blokken zou er samenwerking tussen individuele landen komen, onder de koepel van een nieuwe Europese veiligheidsorganisatie. Dat betekende dat de militaire allianties, de NAVO en het Warschau Pact, moesten verdwijnen en plaatsmaken voor een soort regionale VN, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Op termijn moesten ook alle buitenlandse troepen uit Europa verdwijnen; de Amerikaanse 5000 kilometer over de oceaan, de Sovjettroepen 500 kilometer naar het oosten.

Tegenover deze visie plaatste George Bush in de lente van 1989 zijn visie van ‘Europa één en vrij’. Volgens hem zou de Koude Oorlog enkel eindigen indien heel Europa – waarbij het niet altijd duidelijk was of hij daar de Sovjet-Unie bij rekende – het Westerse constitutionele systeem van meerpartijendemocratie, rechtsstaat, mensenrechten en vrije markteconomie zou omarmen. De westerse instellingen die aan het begin van de Koude Oorlog waren opgericht – de Raad van Europa, de Europese Gemeenschap en de NAVO – moesten blijven bestaan. Voor Bush was het voortbestaan van de NAVO cruciaal. Meteen lag in die visie de onuitgesproken logica van haar latere uitbreiding naar het oosten. Het was de conditio sine qua non (: voorwaarde zonder welke niet) voor zijn steun aan de dialoog met Gorbatsjov en de Duitse eenmaking. De NAVO was het institutionele kader voor de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Europa, die Bush zag als de enige garantie tegen een derde Europese zelfmoordpoging na die van 1914 en 1939.

En België, en Nederland, en heel de Europese Unie, en heel de NAVO hobbelden – gewoontegetrouw – blindelings en zwijgend achter de visie van Bush’s Het Witte Huis aan.

_________________________________________________

“Wat zijn ze met ons van plan?!” 10 september 2022

is de titel van de flyer waarin ik lees dat we ons op het ergste zouden moeten voorbereiden. Van wie hij komt, vermeldt de folder niet, die ik zonder toelichting ontving van een goede vriend van mij. Daarom las ik het blauwe dubbelzijdig bedrukte A4-tje toch maar door tot het eind.

De strekking: onze politiek realiseert de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties [die tegen 2030 bereikt moeten worden; GjH] en voert de coronamaatregels van de wereldgezondheidsorganisatie (de WHO) uit; dat zijn internationale on-democratische organen. De zorg is dat we – dom gehouden – de weg effenen voor een ‘on-democratische Wereldregering’. Die zou dan bestaan uit multinationals, die zich ten doel gesteld zouden hebben alles in 2030 te bezitten en te controleren, “zo ook de mens”, lees ik. Ook lees ik dat een selecte groep mensen al vanaf ongeveer 1900 aan dit ‘Total World Control’ en ‘Total World Government’ zou werken. Mede daarom zou het nu voor het midden en kleinbedrijf onmogelijk gemaakt worden om financieel overeind te blijven. En dan wordt in de flyer nog gerept over kwalijke gevolgen van Big Tech, Big telecom, de chemische/ farmaceutische industrie en de World Bank; die achter de VN schuil gaan, bezwaarlijk voor onze privacy, de volksgezondheid en ons welzijn, en over de verderfelijke invloed van BigMedia op wat we (allemaal niet) weten over wat er in de wereld gebeurt.

De Verenigde Naties

De nadruk op ‘on-democratisch’ suggereert dat wanneer inspraak en medezeggenschap goed geregeld zijn, er geen vuiltje aan de lucht is. Dat zou ik oneens zijn met de samenstellers van de flyer. Van het Hitler-Duitsland kunnen we bijvoorbeeld leren dat de staat ook met democratische middelen zich te buiten kan gaan aan geweld en onderdrukking en zelfs met democratische middelen de democratie om zeep kan helpen. Juist daarom draag ik de VN, anders dan tekst van de folder ons laat weten, een warm hart toe. Ik steun Amnesty International al jaren, dat de door de VN geformuleerde ‘fundamentele rechten van de mens’ wereldwijd bewaakt, om maar wat te noemen (* onder aan dit stukje heb ik te uwer informatie een citaat uit het Handvest van de Verenigde Naties opgenomen). Ik heb ook kritiek op het functioneren van de VN: met name de dominantie van enkele staten in de VN-Veiligheidsraad, met name de 5 permanente staten, die een vetorecht toebedeeld hebben gekregen (dat wat mij betreft dit jaar nog afgepakt zou moeten worden). Bovendien wordt er binnen heel de VN van alles afgesproken, maar per saldo is het een machteloos, noodlijdend instituut dat geen middelen heeft daadwerkelijk te beschikken over het (per project) toegezegde geld. Systematisch stellen staten de benodigde en toegezegde gelden bij lange na niet ter beschikking van de VN. Daardoor laat de uitvoering van veel projecten te wensen over, als ze al van de grond komen. Ten tijde van corona trok de Verenigde Staten van Amerika zich terug uit de WHO. En ‘onze politiek’ lapte de WHO-maatregels aan de laars, omdat Nederland een ‘intelligenter’ antwoord op het virus zou hebben. Zo moest bijvoorbeeld vanwege exact hetzelfde besmettingsgevaar in het ene land 1 meter afstand gehouden worden, wij hoorden bij de landen die 1,5 meter aanhielden en in andere landen was dat 2 meter. Ook de binnen de WHO gemaakte afspraak een eventueel toentertijd-toekomstig vaccin gelijkelijk te verdelen over de wereld werd niet nagekomen. Alleen rijke landen konden op grote schaal overgaan tot vaccinatie (met een goedje dat de flyer-samenstellers niet vertrouwen, begrijp ik).

Kapitalisme, Keynesianisme & Neoliberalisme

Volgens mij hebben we die ondemocratische wereldregering officieus al wel zo’n beetje gerealiseerd. Dat lijkt mij een gevolg van onze neoliberalistische benadering van zo’n beetje alle materiële randvoorwaarden, die er in ons leven toe doen. Ons doorgeslagen kapitalisme en liberalisme, dat in toom gehouden volgens mij voor iedereen een weldaad had kunnen zijn, bepaalt nu dat iedereen – met uitzondering van degenen die geld met geld maken – ten onder gaat in een samenleving waar concurrentiekracht het enige is dat telt. Vanuit het neoliberalistisch gedachtegoed moet de invloed van regeringen op het maatschappelijk verkeer marginaal zijn en zijn idioot rijke privé-personen en veel te rijke ondernemingen ontstaan, waaraan schier onmogelijk nog paal en perk gesteld kan worden. Die geest is allang uit de fles. Het positieve mensbeeld van het neoliberalisme, dat mensen er onderling wel uitkomen, dat de overheid niet moet verbieden, maar hooguit ontmoedigen, heb ik nooit gedeeld. Wat mij betreft moesten onze overheden juist alles op alles zetten om de zwakken tegen de sterken te beschermen, omdat de zwakkeren anders het onderspit delven. Dat uitgangspunt is in Westerse landen allang passé. Nu zien rijken geen obstakels, die hen dwingen om hun gedrag aan te passen. Zij blijken zelfs keer op keer in staat regeringsbeleid naar hun hand te zetten. En de armen worden gestimuleerd, lees: ‘onder financiële druk gezet’, zich te gaan verrijken. Wat ooit ‘genoeg’ was, is nu altijd ‘te weinig’. Dat arbeid niet loont wordt al jaren door de overheid voor lief genomen. En en masse worden rijke stinkerds vereerd en in de watten gelegd in plaats van gewantrouwd wegens diefstal, ook al zouden ze nooit een wet hebben overtreden. In die mysterieuze flyer-zonder-afzender wordt gerept van onze afhankelijkheid van multinationals, maar dan gaat het alleen over die, die achter de VN (met name de WHO) en die deelnemen aan het WEF (ik lees: ‘World Economic Forum’/ ‘Davos’). Ik zie daarentegen in èlke multinational een gevaar voor de aarde en voor alle samenlevingen waar zij actief is (en ik doe mijn boodschappen daarom zoveel mogelijk bij zelfstandige ondernemers).

Wanneer degene, die dat moet doen, de dijken jaren achtereen niet onderhoudt, gaan we bij een overstroming het water toch niet de schuld geven?

Het lijkt mij wel een juiste constatering dat ‘een selecte groep mensen’ sinds 1900 een bepaalde verkeerde wereld voorstaat, al zou ik het jaartal verder weg leggen. Na de middeleeuwen baarde de verlichting sommigen zorgen en ‘een selecte groep mensen’ wilde de macht van de kerk ongemoeid laten. Met kolonialisme en slavernij bleek een hoop geld verdiend te kunnen worden. Daarvoor moesten koloniën onderworpen en overheerst worden en hun bewoners en de tot slaaf te maken mensen ontmenselijkt (hetzelfde lot als nu allochtonen, asielzoekers en andere vluchtelingen ten deel valt). Ook daar zorgde ‘een selecte groep mensen’ voor. Bovendien werd dààr volgens mij de kiem voor ons huidige kapitalisme gelegd. Die kiem groeide en groeide. Na de Tweede Wereldoorlog stagneerde die groei tijdelijk door het keynesianisme, dat in het Westen onder regie van de VS aangehangen werd (een economische theorie naar ‘het model van John Maynard Keynes’). In deze periode groeide ik op hetgeen belangrijk is voor wat ik ‘juist’ en ‘onrecht’ vind; mijn normen en waarden. Eind jaren ’70 begon deze benadering weer plaats te maken voor het kapitalisme van weleer en het neoliberalisme. ‘Een selecte groep mensen’ verkeert in de positie dat zij achter de schermen invloed kan uitoefenen op het regeringsbeleid. Die maakt daar dankbaar gebruik van en niet zozeer om het algemeen belang, maar om hun eigen belangen te behartigen. Ik meen dat te weten doordat wat achter de schermen gebeurt ons soms toch bekend wordt. Zo is er ook ‘een selecte groep mensen’, die de wetenschappelijke manier van werken overboord gegooid heeft en redeneert: “Wanneer het geloofd wordt, is het vast waar”. Inmiddels is in Nederland de VVD al meer dan 10 jaar de grootste partij. Voor mij nog altijd ongelooflijk, maar het is werkelijk waar, zoals het wegzetten van groepen mensen in de Tweede Kamer en zelfs de schendingen van fundamentele mensenrechten zelfs daar steeds ‘normaler’ blijken, of in elk geval lijken te worden.

De VS kunnen het met hun verlangen naar alleenheerschappij en hyperkapitalisme nòg bruiner bakken. Zij domineert haast overal in de wereld letterlijk ten koste van mensen in arme landen, in de Europese Unie (en dat laten we, de Europese Unie en de Nederlandse regering, zelf toe!), in ontwikkelingslanden, ten koste van veel ecosystemen op de planeet waarop we leven, ten koste van het leefmilieu in alle hoeken en gaten over heel de wereld en ten koste van veel oorlogsleed. Wat mij betreft was het in de ’80-er jaren al, dus ruim een decennium voordat het ‘Warschaupact’ ontbonden werd, hoog tijd om onze veel te innige band met de NATO (als instrument voor de VS om haar alleenheerschappij te bewerkstelligen) en die met de VS in te wisselen voor een meer afstandelijke vriendschap. Maar mijn volk kiest al decennia heel anders dan ik.

Invloeden van digitalisering & grootbedrijven versus Pacifisme & Socialisme

Ik ben altijd al fel gekant geweest tegen het benadelen van het MKB, en de bevoordeling van multinationals. Waarom moet het cafetaria het volle pond aan belasting betalen, terwijl onze belastingdienst met McDonalds geheime deals afspreekt? Waarom krijgen multinationals ontheffingen van de winkeltijdenwet en blijft het hun mogelijk gemaakt worden om (nagenoeg) geen belasting af te dragen? Mijn antwoord is: ‘neoliberalisme’. Daarin moet het iedereen en zeker ondernemers mogelijk gemaakt worden onbeperkt geld te verwerven, met quasi-argumenten als ‘concurrentie’ en ‘werkgelegenheid’. Maar de meesten van ons tuinen erin, omdat ze niet bedenken dat kwaliteit altijd voor kwantiteit moet gaan. Nou ja, misschien is dat ook niet zo, maar dat is een uitgangspunt van mij. Bovendien volgen de meesten alleen het mainstream-nieuws via amusementsmedia zoals de commerciële en publieke omroep, die per definitie op de hand van de status-quo – en een stormpje in een glas water – is.

Tenslotte nog die invloed van digitalisering en grootbedrijven op onze leefwijze. Die is mij ook al sinds mijn volwassenheid bekend en een doorn in het oog. Ik sta bijvoorbeeld om mijn privacy te beschermen nagenoeg geen cookies toe op wat op internet aangesloten is. Ik bepleit al jaren hetzelfde scala aan eisen te stellen aan wat ingevoerd wordt, als aan wat hier geproduceerd wordt en een belasting op winst. Ik zou de ontwikkeling willen stoppen van genetische modificatie en zichzelf verplaatsende objecten, zoals auto’s, dienstbare en vechtrobots. Ik bepleit al jaren dat we niet moeten denken dat we stuk voor stuk de wereld kunnen verbeteren, zolang de meesten van ons op politieke partijen stemmen, die ‘bedenkelijke innovatie’, ‘groei’ en ‘groot’ hoog in het vaandel hebben. Het zou wat mij betreft om mensen moeten gaan, scherper geformuleerd: “om het beperken van lijden”. Echter, sinds de ’80-er jaren kiest ook mijn volk voor welvaart boven welzijn. Zodoende ben ik onderhand een haast versteende socialist; een fossiel, dat arbeidsvoorwaarden, lonen, veel diensten en vitale bedrijven weer terug onder onze democratisch gekozen parlementaire controle zou willen brengen. Maar er is bij mijn weten in Nederland geen enkele politieke partij, die vanuit zo’n zienswijze wil afrekenen met bedenkelijke vernieuwing, BigMedia, Big Tech, Big telecom, de chemische/ farmaceutische industrie, het militair-industrieel complex, de NAVO, de VS, de World Bank & alle andere grote of kleine ondernemingen, die niet bijdragen aan eerlijke handel, de volksgezondheid, welzijn en wereldvrede.

Mystiek of Politiek

Het verschil tussen de flyer-makers en mij is – vermoed ik – dat ik de macht van die multinationals toeschrijf aan een manier van politiek bedrijven. Alleen dàt en niets anders dan dat.

Politiek wordt hier bedreven op een manier, die in het stemhokje de grootste aanhang genereert en waarvan sinds het ‘Akkoord van Wassenaar in 1982’ in de polder en achter de schermen – een beetje met werknemers en – veel te intensief wordt samengespannen met het grote geld. Ik hang nog altijd de ideeën aan, die grofweg ooit binnen de ter ziele gegane ‘Pacifistisch Socialistische Partij’ gemeengoed waren. Kom er maar eens om. Zolang we eigen belang voorop stellen, zullen armen armer worden, groten groter, multinationals en rijken machtiger en rijker. Het voetvolk zal zichzelf moeten redden. Of verdrinken, waar dan uiteindelijk geen politieke haan naar kraait. Het is al decennia zo, zoals we hier op het moment van schrijven met ‘afnemende koopkracht in combinatie met economische groei’ voorbeeldig aan den lijven ondervinden: geld en macht zijn onjuist verdeeld. En daarvoor zijn we collectief zelf verantwoordelijk; wij hebben de verkeerde politici gekozen om regels te stellen en wetten uit te vaardigen. Alleen daardoor kon de geest lang geleden de fles verlaten. Het is op veel fronten fout gegaan en die ontwikkeling gaat (nog) door, maar ik verzet me tegen bangmakerij-in-een-bubbel voor een ‘Great Reset’, zoals ik me als weldenkend mens met hart en ziel tegen elke hetze verzet.

Ik zou aan de folder-makers willen zeggen: : “Maak je kenbaar en ga het gesprek aan om de oorzaken bloot te leggen van alles wat volgens jullie fout gaat. Verspreid geen folders zonder afzender, organiseer ook geen bubbel, maar bekritiseer met open vizier en gedraag je precies zoals je zou willen dat degenen, die voor ons gevaarlijk zijn, zich zouden moeten gedragen.”

Ik ben niet bang voor een ‘on-democratische Wereldregering’, ‘Total World Control’ of ‘Total World Government’. Zulke angstbeelden horen thuis in slechte films, die ik niet kijk: de goeien tegen de slechteriken. Het werkelijke leven daarentegen is volgens mij vele malen complexer. Alles overdenkend en vervolgens overziend gaat het in elk geval volgens mij gewoon om ‘vast op de een of andere manier goedbedoelde, maar in de uitwerking ronduit asociale politiek’, al decennia bedreven door mensen waarop we zelf stemmen (zelfs door niet op te komen draven wanneer er gestemd kan worden).

* Toegift: uit het Handvest van de Verenigde Naties

Wij, de volken van de Verenigde Naties,

vastbesloten

komende geslachten te behoeden voor de gesel van de oorlog, die tweemaal in ons leven onnoemelijk leed over de mensheid heeft gebracht, en

opnieuw ons vertrouwen te bevestigen in de fundamentele rechten van de mens, in de waardigheid en de waarde van de menselijke persoon, in gelijke rechten voor mannen en vrouwen, alsmede voor grote en kleine naties, en

omstandigheden te scheppen waaronder gerechtigheid, alsmede eerbied voor de uit verdragen en andere bronnen van internationaal recht voortvloeiende verplichtingen kunnen worden gehandhaafd, en

sociale vooruitgang en hogere levensstandaarden in groter vrijheid te bevorderen,

en te dien einde verdraagzaamheid te betrachten en in vrede met elkander te leven als goede naburen, en onze krachten te bundelen ter handhaving van de internationale vrede en veiligheid, en door het aanvaarden van beginselen en het invoeren van methodes te verzekeren, dat wapengeweld niet zal worden gebruikt behalve in het algemeen belang, en gebruik te maken van internationale instellingen voor de bevordering van de economische en sociale vooruitgang van alle volken,

hebben besloten onze inspanningen te verenigen om deze doeleinden te verwezenlijken.

Dienovereenkomstig hebben onze onderscheiden regeringen, door tussenkomst van hun in de stad San Francisco bijeengekomen vertegenwoordigers, die hun volmachten hebben overgelegd, welke in goede orde zijn bevonden, overeenstemming bereikt over dit Handvest van de Verenigde Naties en richten zij hierbij een internationale organisatie op, die de naam zal dragen van de Verenigde Naties.

​Hoofdstuk I. DOELSTELLINGEN EN BEGINSELEN

​Artikel 1

De doelstellingen van de Verenigde Naties zijn:

• 1. De internationale vrede en veiligheid te handhaven en, met het oog daarop: doeltreffende gezamenlijke maatregelen te nemen ter voorkoming en opheffing van bedreigingen van de vrede en ter onderdrukking van daden van agressie of andere vormen van verbreking van de vrede, alsook met vreedzame middelen en in overeenstemming met de beginselen van gerechtigheid en internationaal recht, een regeling of beslechting van internationale geschillen of van situaties die tot verbreking van de vrede zouden kunnen leiden, tot stand te brengen;

• 2. Tussen de naties vriendschappelijke betrekkingen tot ontwikkeling te brengen, die zijn gegrond op eerbied voor het beginsel van gelijke rechten en van zelfbeschikking voor volken, en andere passende maatregelen te nemen ter versterking van de vrede overal ter wereld;

• 3. Internationale samenwerking tot stand te brengen bij het oplossen van internationale vraagstukken van economische, sociale, culturele of humanitaire aard, alsmede bij het bevorderen en stimuleren van eerbied voor de rechten van de mens en voor fundamentele vrijheden voor allen, zonder onderscheid naar ras, geslacht, taal of godsdienst; en

• 4. Een centrum te zijn voor de harmonisatie van het optreden van de naties ter verwezenlijking van deze gemeenschappelijke doelstellingen.

__________________________________________________________

Collectieve of individuele verantwoordelijkheid 25 juni 2022

Er zijn mensen, die er sympathie voor kunnen opbrengen dat ik inmiddels 46 jaar vegetariër ben. Er zijn zelfs mensen, die sympathie ervoor kunnen opbrengen dat ik al 44 jaar in hart en nieren pacifist ben. En – geloof het of geloof het niet – er zijn zelfs enkelen die mijn redenering kunnen volgen dat voor pacifisme een wijdverbreid socialisme noodzakelijk is; een democratisch ingevuld socialisme om precies te zijn.

Daar moest ik aan denken toen ik onlangs aan de praat kwam over vegetarisme aanhangen en toch de behoefte aan een hamburger niet kunnen weerstaan; klimaatverandering willen tegengaan en toch een vliegreis boeken. “Bekentenissen” van Jonathan Safran Foer. Of dan de bekentenissen van de zichzelf ‘afvallige milieuactivist’ noemende Paul Kingsnorth: hij richtte zijn boerderij circulair in, maar moet soms toch van aannemers gebruik maken, wat hij van zichzelf inconsequent vindt.

Als iedereen bioloog zou zijn, dan zou de mensheid zeker ten onder gaan

De denkfout, die zij volgens mij maken, is dat zij zichzelf als individu te centraal stellen; ze geven zichzelf 100% verantwoordelijkheid, en negeren allerlei plaatselijk actieve samenwerkingsverbanden, zoals de louter op winst beluste grootbedrijven in hun leefomgeving, lobbyisten voor overheidsbeleid- en -subsidies daar waar zij wonen, promotiebureaus, reclamebedrijven en winkelketens. Hun redenering is ‘als iedereen zou leven als ik, hoe zou de wereld er dan uitzien?’ Mijn antwoord daarop is: “Zo dus, zoals die nu is, want iedereen doet al zo’n beetje wat haar of hem goed dunkt.” Met al die jaren vegetarisme achter de rug heb ik recht van spreken: het heeft niets veranderd aan dierenwelzijn; we gaan nu boeren uitkopen om ons voedsel, waaronder vlees, vervolgens te importeren vanuit landen met nog gruwelijker handhaving en wetgevingspraktijken dan hier. Rekening houdend met alle invloeden ter behartiging van bedenkelijke belangen ligt mijn focus niet op ‘het huishouden’ of ‘het individu’, maar op de gehele samenleving waarvan ik deel uitmaak.

Mijn vegetarisme is niet meer dan een persoonlijke ethische keuze; ik zal mijn standpunt niemand aan- of ontraden. Mijn pacifisme, dat in mij geworteld raakte tijdens de vervulling van mijn militaire dienstplicht, is mijn persoonlijke ‘alles overkoepelende’ ideaalbeeld voor de wereld geworden. Ik zie al decennia met lede ogen aan dat pacifisme een ondergeschoven kindje van ons is, terwijl iedereen die ik er over hoor wereldvrede best een mooi ideaal vindt. Ons korte termijn-eigenbelang is overweldigend dominant geworden, net als ons denken in ‘betaalbaarheid’. We denken nauwelijks na over de ‘kwaliteit van leven’, behalve in een puur egocentrische, materialistische context. En dat we met ons neoliberale kapitalisme elders in de wereld haat en overheersing zaaien laat ons hier koud. Oorlogen, waar we direct en indirect aan meewerken, woeden al jaren achteloos (op die ene na) door. En ook bij die ene door de brutale inval van Rusland in Oekraïne vergeten we dat elke oorlog diplomatiek eindigt en stellen we ons op achter de Verenigde Staten van Amerika dat een diplomatieke oplossing blokkeert, terwijl ik me als een van de weinigen afvraag waar de VS zich mee bemoeit. Vandaar dat ik met stelligheid zeg: wanneer ik geen mensen dood, worden er toch nog mensen gedood; zelfs in mijn naam. Wanneer ik niet steel, houdt de diefstal niet op. Ook die gaat door en eveneens mede in mijn naam. Ik kan mij terugtrekken uit de wereld maar met mijn belastinggeld (BTW, inkomsten) worden naast goede ook vreselijke dingen gedaan. Beide stellingen zijn overigens proefondervindelijk bewezen. Wanneer mijn ecologische voetafdruk ‘0’ benadert, blijven er alleen in Nederland al op dit moment nog 17.694.782 andere ‘voetafdrukken’ over. Het gaat om een collectieve verantwoordelijkheid, en niet om die van ieder individueel.

Oftewel, het gaat mij om de regels, die door democratisch gekozen politieke partijen aan de samenleving opgelegd worden nadat daarvoor draagvlak is gebleken of is ontwikkeld. Wanneer die dierenleed willen voorkomen, worden regels opgesteld om dierenleed te voorkomen. Wanneer die de menselijke invloed op klimaatveranderingen willen beperken, zullen ze regels opstellen die klimaatverandering tegengaan en zullen zij bij andere regeringen erop aandringen hun voorbeeld te volgen. Wanneer die wereldvrede willen, zullen ze er alles aandoen om zich voor te bereiden op de vrede. Het gaat er dus uiteindelijk vooral om wat onze politici voorstaan.

De wereld leefbaarder maken is iets heel anders dan de wereld – zoals nu al decennia achtereen – erop inrichten dat sommigen onbeperkt bezit en rijkdom kunnen vergaren, waardoor vervolgens de onderlinge ongelijkheid onoverbrugbaar groot geworden is. Ik kan met mijn idealen bewust of onbewust leven, maar laten we wel wezen, met bijna 8.000.000.000 andere mensen heb ik als individu weinig invloed op het wereldgebeuren, zolang ik geen invloedrijk politicus ben die binnen mijn samenleving een halt toeroept aan de gaande escalatie van klimaatverandering, militarisme en ander onrecht; individuen hebben in onze huidige wereld nimmer invloed van betekenis. Ik kan het een schande vinden (of toejuichen) dat ons kabinet meer steenkolen gaat gebruiken om tegen de adviezen van alle klimaatwetenschappers in onze energieverslaving te bevredigen. Ik kan in een daarvoor aangewezen vak met een spandoek gaan staan, maar daar wordt niemand en niets anders van zolang de kapitalistische, neoliberale trein in het gareel van alle VS-beleid doordendert, laat staan dat de wereld er beter van wordt. Helaas zijn mijn en uw doen, mijn en uw mening en mijn en uw laten nagenoeg betekeningloos. Het zou goed zijn als we ons dat zouden realiseren zonder onze idealen te verkwanselen.

Met alleen cellisten komen de bombardon-, contrabas-, fagot-, fluit-, gitaar-, harp-, hobo-, hoorn-, klarinet-, piano-, piccolo-, saxofoon-, slagwerk-, trombone- en vioolpartijen – och kijk hier even wie ik allemaal kortheidshalve niet opnoem – niet tot hun recht

Bewustwording van mensen is bepaald belangrijk, meestal ook een fijne ervaring en bewustwording is absoluut hard nodig. Echter, voor een betere wereld gaat het nog niet om die allereerste noodzakelijke stap!

Overigens, zou ik de Kingsnorths en Safran Foers’ onder u gaarne meegeven: eenmaal bewust geworden heeft schamen over individuele tekortkomingen geen zin. U doet vast bovengemiddeld. Bovendien, zou ik achter de hand fluisteren: doe gewoon nooit iets waar je niet achter staat.

Naar mijn mening gaat het er dus om wat wij als samenleving (!) bijdragen aan de toekomst voor alles wat leeft inclusief de onvolkomenheden van ons allemaal. Daarvoor zouden we andere dan kapitalistisch geënte politieke partijen moeten oprichten. Partijen, die beogen wat wij wèl met elkaar zouden willen; die de wereld vorm geven waarin we graag zouden willen leven. Pas dan kunnen we echt belangrijke stappen zetten ter voorkoming van dierenleed, klimaatverandering en ander onrecht en/of voor pacifisme, vrede en wereldvrede. Het gaat dus volgens mij om een ‘collectieve bewustwording’ in plaats van alleen een individuele. Het gaat om een bewustwording, die via de politiek verder in de wereld gezet wordt. Immers, alleen de politiek bokst de inrichting van onze samenleving voor elkaar.

Het idee dat we stuk voor stuk vrij zijn te doen, te laten en te vinden wat we willen, mag wat mij betreft op de helling wanneer we ons werkelijk een betere wereld wensen. Ons doen en laten moet daarvoor volgens mij op basis van een collectieve bewustwording juist drastisch beperkt (!) worden. We moeten met minder comfort, grondstoffen en luxe toe, ons inkomstenpatroon inrichten op robuustheid in plaats van het laten ontstaan van steeds meer kloven tussen groepen mensen die zich niet meer in elkaar kunnen verplaatsen en we zouden de kwaliteit van leven moeten laten prevaleren boven vrijheden die de samenleving steeds instabieler maken. Pas dan kunnen we volgens mij structureel vrede-bevorderende idealen verwezenlijken. Vandaar dus dat volgens mij een wijdverbreid socialisme – in plaats van ons neoliberalisme – een antwoord is op de vraag hoe een leefbare toekomst te realiseren (en een antwoord op de vraag waarom het ons tot nu toe – ondanks veel mooie initiatieven – niet goed lukt).

En wanneer we al met al best tevreden zijn met het aandeel van de Europese Unie of ons Nederland in het wereldgebeuren, dan zijn andere politieke partijen uiteraard overbodig. Mijn mening is dat absoluut niet, maar ik ben voldoende democraat om me daar dan bij neer te leggen. Ook dat is proefondervindelijk bewezen. Jullie je zin; dan richt ik mijn lede ogen, zoals al jaren, op het schoons en de wonderen, die ik kan gadeslaan en waar ik – zonder in de wereld het verschil te maken – wellicht nog wel een steentje aan kan bijdragen.

Bronnen: de Happinez-scheurkalender op 22 juni 2022, “Bekentenissen van een afvallig milieuactivist; een radicaal andere kijk op natuurbescherming” (2019) door Paul Kingsnorth en uitgegeven door Atlas Contact in Amsterdam en Antwerpen en het ‘dashboard bevolking’ van het Centraal Bureau voor de Statistiek en Worldometer; beide op 25 juni 2022 om 13:35 uur.

___________________________________________________________________________________

Waar we niet omheen kunnen, maar toch al jaren omheen gegaan zijn 2 augustus 2021

Als de gehele Groenlandse ijskap zou smelten, zorgt dat mondiaal voor een zeespiegelstijging van 7 meter. Zover is het nog niet, maar de afgelopen week heeft Groenland wel een uitzonderlijk grote hoeveelheid ijs verloren. Op dinsdag 27 juli alleen al 8.500.000.000.000 kg; 2x zoveel als gemiddeld in de zomer en het op 2 na grootste dagelijkse ijsverlies sinds 1950. Denk u in: in één dag zoveel Groenlands smeltwater dat heel Nederland er met ruim 20 cm mee bedekt kan worden. De huidige hoeveelheid ijs, die op Groenland smelt, leidt tot een wereldwijde zeespiegelstijging van 0,7 mm per jaar. Ongeveer 25% van de totale hoeveelheid zeespiegelstijging, die rond de 3 mm ligt.

De woensdag daarna werd bij een meetstation aan de Groenlandse kust ook nog eens de hoogste temperatuur ooit gemeten: 19,8ºC.

Vorig jaar concludeerden 89 poolwetenschappers al dat de Groenlandse ijskap sinds 2000 steeds sneller smelt. “Het massaverlies neemt kwadratisch toe met de temperatuurstijging”, beaamt Michiel van den Broeke. Hij is hoogleraar Polaire meteorologie van de Universiteit Utrecht en zou er dus iets vanaf kunnen weten, al zijn er altijd wel mensen, die denken het nog beter te weten. Maar goed, terwijl in de ’90er jaren in Groenland per jaar zo’n 33.000.000.000.000 kg ijs verloren ging, is dat in het afgelopen decennium ruim 7,5 keer zoveel. Sinds 2000 is er geen jaar meer geweest dat daar de netto hoeveelheid ijs toenam. Daar kunnen we niet omheen.

Dat weten ook onze politici, met hun spindocters om kwalijk (onrechtvaardig) beleid te verkopen als de beste of best haalbare maatregels. Ministers worden door hun ministeries vast en zeker goed op de hoogte gehouden van de werkelijkheid. Grote bedrijven in de agro-industrie, de chemie en in de energiesector weten ook al decennia dat hun manier van werken tot – onder veel meer – dit soort catastrofes leidt. Nee, mainstream bedrijfsleiders en politici zijn niet dom. Zij dienen gewoon andere belangen dan duurzaamheid, rechtvaardigheid en het voortbestaan van de mensheid. In een economisch systeem, dat enkel winstmaximalisatie als legitiem doel erkent, liefst op zeer korte termijn, kan dat ook niet anders. Dààrin zitten we gevangen.

De drijfveren van degenen, die nu aan de touwtjes trekken, zijn in elk geval niet mijn welzijn of ons welbevinden. En de verdere commercie, media en publieke opinie zijn in zo’n wereld ‘van nature’ op de hand van de status quo en verkoop-om-de-verkoop; anders verkopen ze hun producten niet. Op gesachrijn zit niemand te wachten, dus is de aanhoudende boodschap vanuit de gesubsidieerde nieuwszenders, de traditionele media en de overheid sinds “Grenzen aan de groei” van ‘De club van Rome’ in 1972 steeds luider:

Wij doen alles het beste!!! Laat alles aan de markt over en het bedrijfsleven zorgt ervoor dat alles goed komt!!!

We moesten ons schamen, vind ik. Dat telt niet, omdat ik altijd al dezelfde fundamentele kritiek koester en uit op onze destructieve en verwarde manier van denken en leven. Wanneer iemand een pacifistisch socialistische politiek voorstaat, die zich baseert op mededogen, telt haar of zijn mening nu eenmaal niet mee.

Maar de uitdaging is inmiddels enorm en we zouden beter kunnen. De geschiedenis geeft ook daar voldoende voorbeelden van, zoals recent de wereldwijde reactie op covid-19 aantoonde dat ingrijpende veranderingen best mogelijk zijn. Door internet kunnen we allemaal steeds meer te weten komen. De enorme betrokkenheid van de jeugd bij de klimaatproblematiek is ook al hoopgevend. Zij voeren hun acties los van de traditionele media en zij geven de bedrijfsleiders en politici een stevig antwoord waar die laatsten nog geen andere raad mee weten dan hen te negeren of verdacht te maken. Niets is echter onmogelijk. De geschiedenis kent ook voldoende voorbeelden van gunstige (rechtvaardige) ontwikkelingen.

En daarmee eindig ik dit stukje na zo’n schokkend nieuwsbericht toch nog positief: ook nu nog is niets onmogelijk. Ook een mondiaal, nationaal en regionaal diervriendelijk beleid gericht op behoud van cultuur en ecosystemen, duurzaamheid, het welbevinden van ieder mens ongeacht geslacht, godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras of wat dan ook en wereldvrede. Als we dat zouden willen.

Bronnen: “Bijna 20 graden in delen Groenland, warmte leidt tot massaverlies ijskap” door NOS-buitenland op 1 augustus 2021, “Bosbranden en overstromingen? ‘Wij doen gewoon voort’” door Lode Vanoost via DeWereldMorgen op 2 augustus 2021 en artikel 1 van de Nederlandse grondwet op 3 augustus 2021.

_________________________________________________________________

Wat mij betreft krijgt de ambtenarenrechter het druk 4 februari 2021

Pasgeleden bracht ik een vriendin en een vriend van A naar B, zal ik maar zeggen, al was het eerder van A naar A‘; een reis van anderhalf uur. We kwamen aan de praat over het boek ‘Fantoomgroei’ en de grote lijnen van de ontwikkelingen binnen onze overheid gedurende mijn leven. Eén van hen opperde dat ik net zo goed mijn overheid ben. Ik reageerde tot schrik van ons alle drie dat als hij daarin gelijk zou hebben, ik hen in B (of A‘ dus) zou afzetten, en dat ik daarna zelfmoord zou plegen. Jazeker, ik zou nog niet verder kunnen leven met een fractie van het bezwaarde geweten dat ik zou hebben, wanneer ik onze overheid in persoon was.

Daarom doet het mij goed dat ik vanmorgen las dat 80 gedupeerden van de kinderopvangtoeslag-affaire aangifte hebben gedaan tegen onze demissionair premier Mark Rutte. Volgens de advocaat van deze gedupeerden heeft hij zich in deze affaire schuldig gemaakt aan 3 ambtsmisdrijven. Ik vind dat een goede zaak, want laten we maar eens kijken naar de wet wanneer we het over het handelen van deze premier hebben.

Hij vindt dat we zelf verantwoordelijk zijn voor ons winnen of verliezen op een maatschappelijke speelveld onder doorgeslagen kapitalisme met grootaandeelhouders, grootbanken & grootbedrijven aan de ene kant, en huishoudens waar het geld uit arbeid verdiend moet worden aan de andere zijde. Hij vindt dat de overheid geen rol hoeft te spelen bij het beschermen van de zwakkeren. Zijn geloof in ‘eigen verantwoordelijkheid’ vind ik binnen ons maatschappelijk krachtenveld niet alleen misplaatst, maar zodra hij daar als politicus handen en voeten aan geeft ook misdadig. Vanuit zijn geloof moest bepaalde belasting op dividend verlaagd worden en het laagste BTW-tarief verhoogd en is ook de laatste 10 jaren verder bezuinigd op elk theoretisch teveel, inclusief het theoretisch teveel aan kennis en macht bij de overheid en aan ziekenhuisbedden. Het zou allemaal veel ‘efficiënter’ kunnen als we de markt zonder overheidsbemoeienis zijn werk laten doen.

Er was een tijd in mijn leven dat ‘spreiding van kennis, macht en inkomen’ de PvdA 52 kamerzetels opleverde. Dit was gebaseerd op het ideaal ‘om burgers te vrijwaren van gebrek en vrees’ à la Franklin Rooseveld & Joop den Uyl.

Politici, de sterksten en de zwaksten

Onze huidige premier, die zegt geen idealen te hebben, kiest voor een heel ander politieke opvatting, te weten ‘de vrijheid voor ieder individu zoveel mogelijk rijkdom te vergaren’ à la de Oostenrijks econoom en politiek filosoof Friedrich von Hayek.

In dit tijdsgewricht blijkt een politiek, die ontkent politiek te zijn, te kunnen rekenen op het grootste draagvlak onder de bevolking. Daar kan onze premier misschien niets aan doen, maar het speelt hem wel in de kaart.

Laat de heer Rutte zich dan maar eens voor de rechter verantwoorden voor datgene wat een groep behoeftige mensen stelselmatig (!) onder zijn leiding door onze overheid aangedaan is. Overigens waren Eric Wiebes, Lodewijk Asscher, Menno Snel, Tamara van Ark en Wopke Hoekstra al eerder in deze affaire tot mijn vreugde voor de rechter gedaagd. Ik ben geen jurist en ik weet niet of de gedupeerden een punt hebben, maar ik juich toe dat politiek bedrijven niet langer een risicoloos beroep is, waarbij je kunt zeggen “Ik schaam me…” en overgaat tot de orde van de dag om met meer van hetzelfde plus een gift van ons belastinggeld de veroorzaakte problemen op te lossen.

Precies daarom spreekt ook het idee van Noam Chomsky & Vijay Prashad mij aan om een internationaal tribunaal op te richten over ‘misdaden tegen de mensheid tijdens de covid-pandemie’. Zij richten daarbij eerst hun pijlen op de regering van de Braziliaanse president Jair Bolsonaro, maar ook op de neoliberale regeringen in Groot-Brittannië, India, de Verenigde Staten van Amerika en ‘elders’. Deze regeringen stellen immers maar wat graag alles in het werk om het winstgevende bedrijven en miljardairs naar hun zin te maken. Zelfs wanneer de gevaren van covid-19 daarvoor gebagatelliseerd moesten worden, hebben de neoliberale voormannen van deze regeringen dat gedaan. Dat had onnodige doden, ernstig zieken en een hoop nabestaanden tot gevolg.

Waar gehakt wordt vallen spaanders, uiteraard, maar wanneer politici ergens ter wereld kiezen voor commercie, grootaandeelhouders, grootbanken, grootbedrijven en zelfs voor handel in instellingen, die voor het algemeen belang opgericht zijn, waardoor de zwaksten in de samenleving willens en wetens in het nauw gedreven worden, lijkt mij het recht de enige strohalm, die ‘het ethisch onrechtmatige en inhumane vergroten van menselijk lijden’ wellicht nog kan intomen.

Ik zou het anders ook niet weten.

Bronnen: “Tachtig slachtoffers toeslagenaffaire doen aangifte tegen Rutte” door de economieredactie van NOS op 3 februari 2021, de pagina’s 122 & 140 van “Fantoomgroei” (2020) door Sander Heijne & Hendrik Noten, tweede druk van Uitgeverij Atlas Contact en “Chomsky en Prashad roepen op tot tribunaal voor misdaden tegen de mensheid door regeringen tijdens COVID-pandemie” door Noam Chomsky & Vijay Prashad, via de vertaaldesk van DeWereldMorgen op 2 februari 2021.

______________________________________

De cyclus van Van Bavel 11 februari 2021

‘Bas van Bavel’, onthoud die naam! Hij heeft, hoe kan het ook anders, de ‘Cyclus van Van Bavel’ het licht doen zien: de veel verklarende terugkoppelingscyclus in marktsamenlevingen (meervoud!).

Hij redeneert na uitgebreid historisch sociaal en economisch onderzoek aldus: elke marktsamenleving beschikt natuurlijk over een markteconomie. Die begint doorgaans met een fase van economische groei, toenemende vrijheid in de samenleving en groeiende factormarkten. Naar mate de factormarkten groeien, slaat op een zeker moment de economische groei om en begint de fase van economische stagnatie, toenemende polarisatie in de samenleving en verstoring van het marktevenwicht ten gunste van marktelites, die de politiek en zelfs de rechtspraak gaan gijzelen. Uiteindelijk wordt die ontwikkeling gevolgd door de laatste fase, die van absolute of relatieve economische achteruitgang, waarna deze cyclus zich – meestal elders op de wereld – herhaalt. Waar de marktsamenleving eens opbloeide, stagneerde en teloor ging, breekt dan een feodaal tijdperk aan, waarin een kleine groep superrijken steeds meer machtsmiddelen moet inzetten om haar positie te behouden en te beschermen tegen het volk.

Op factormarkten worden de ‘productiefactoren’ verhandeld

Zo gaat het in marktsamenlevingen volgens het onderzoek van Van Bavel al eeuwen; in het Irak van de 8ste tot de 13de eeuw, in het Engeland tussen de 16de en het eind van de 18de eeuw, in de Lage Landen van de late middeleeuwen tot en met de gouden eeuw, in de Noord-Italiaanse stadstaten rondom de renaissance, in de Verenigde Staten van Amerika 50 jaar tussen het begin en halverwege 19de eeuw en ten slotte in het hele Westen vanaf halfverwege de 20ste eeuw.

Het vernieuwende van de onderzoeksresultaten van Van Bavel zit hem in de gedetailleerde analyse van deze cyclus van marktsamenlevingen en hun markteconomieën, en in de bewijsvoering dat deze cyclus zich al meerdere malen in de geschiedenis op dezelfde manier herhaald heeft.

Onze huidige Westerse marksamenleving zit zo bezien in de fase van ‘economische stagnatie, toenemende polarisatie en verstoring van het marktevenwicht’.

O, die factormarkten? Eerst zijn er productiemarkten, die iedereen kent: ‘de markt van productie en verkoop op basis van vraag en aanbod’. Op factormarkten worden de ‘productiefactoren’ verhandeld; de diensten en middelen om goederen te kùnnen produceren en te kùnnen verkopen: de markten waarin met name arbeid, grond en kapitaal verhandeld worden.

Kom op, jullie kunnen het!

De regelgeving op productiemarkten mag genoegzaam bekend verondersteld worden (BTW, Kamer van Koophandel, Keuringsdienst van Waren, kleineondernemersregeling, …). Die van de factormarkten zal velen onbekend zijn, want daar is vaak weinig transparant ‘maatwerk’ van toepassing en bevoordeling van de machtigste bedrijven en meest gefortuneerde mensen onder hen, terwijl Van Bavel aantoont – en ons daarmee waarschuwt! – dat juist de regelgeving bij de handel op factormarkten telkens weer een veel grotere impact op de samenhang van een samenleving heeft dan de regels bij productmarkten. Ook dat heeft hij in zijn onderzoek opgedist.

Voor mij verklaren deze onderzoeksresultaten veel van mijn zorgen over de politiek in Nederland en de Europese Unie.

Volgens de website van Universiteit Utrecht is hij hoogleraar ‘Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Kunstgeschiedenis – Economische en Sociale Geschiedenis’. In zijn onderzoek richt hij zich vooral op pre-industrieel Noordwest-Europa. Hij heeft dus dat boek geschreven over bovenstaande bevindingen. Het lijkt mij iets dat we allemaal ter harte zouden kunnen nemen om te begrijpen wat in onze wereld de onderliggende oorzaken zijn van de loop der dingen.

Voor degenen, die aan de touwtjes (kunnen) trekken, lijkt me dit overigens verplichte literatuur om na te gaan hoe de fase van achteruitgang in de toekomst te voorkomen en wel weer in de fase van economische groei terecht te komen door de Cyclus van Van Bavel te doorbreken. Kom op, jullie kunnen het!

Bronnen: “De onzichtbare hand. Hoe markteconomieën opkomen en neergaan” een boekrecensie door Paul Verhaeghe via DeWereldMorgen en via Liberales op respectievelijk 8 februari en 15 januari 2021 en ‘Bas van Bavel’ via Wikipedia op 11 febuari 2021.

Gegevens van het boek: “De onzichtbare hand. Hoe markteconomieën opkomen en neergaan” (2018) Prof. dr. Bas van Bavel, Prometheus, Amsterdam, 485 pp, ISBN 978 90 446 3436 5. Koop het bij de lokale boekhandel, zou ik zeggen.

______________________________________

Een prettige verslaving 13 oktober 2019

Sinds anderhalf jaar speel ik cello; zo’n grote viool, die met een pootje op de grond staat. Daarvoor had ik nog nooit een strijkstok vastgehouden. Ik durf te zeggen dat daarmee mijn leefstijl veranderd is. Ik ben wars van verslavingen, maar accepteer bij wijze van uitzondering deze van mezelf.

Toen ik op 23 maart 2018 aan een goede vriend vertelde dat ik zojuist besloten had om cello te gaan spelen, introduceerde ik dat besluit al als ‘een ingrijpend besluit voor de rest van mijn leven’. En zo is het. Vlak daarvoor was ik in TivoliVredenburg naar een lunchpauzeconcert geweest verzorgd door de celloklas van het Utrechts conservatorium. Tijdens het tweede nummer had ik mijn besluit genomen en op woensdag 28 maart genoot ik van mijn eerste celloles op mijn – de avond daarvoor aangeschafte – cello.

Cello speel je of je bespeelt haar niet. Het is een van de muziekinstrumenten die men volgens mij niet af en toe eens bespeelt. Dagelijks speel ik daarom mijn oefeningen en ik incasseer daarbij voortdurend mijn onvermogen de tonen uit het instrument te halen, die geroutineerde cellisten wel weten te produceren. Ik doe het om het plezier dat ik erin heb en ben toch ook wel tevreden over mijn vorderingen. Ik weet nog een lange weg te gaan te hebben.

Net als wanneer ik in de bergen wandel, let ik minder op wat me nog te doen staat, dan op wat ik al gedaan heb. Als trombonist besefte ik al geen muzikaal wonderkind te zijn. Ik ben wel zo’n muzikant, die op enig moment treffend zijn steentje aan het geheel kan bijdragen. En dààr gaat het mij om; dat niveau wil ik als cellist ook gaan bereiken.

Sinds enkele maanden vraag ik daarom aan mijn cellodocente om leerlingen van haar, die met mij af en toe samen eenvoudige duetten willen spelen. Van de vier is er daarvan nu nog één over. De andere drie zijn (tijdelijk) met hun cello-oefeningen gestopt. Een vanwege een slijmbeursontsteking in de linkerschouder, waar haar cello enig debet aan had, de anderen vanwege verhuizen of de hoeveelheid tijd die haar gewone werk nu even opeist.

Blij verrast was ik dus te lezen dat bij mij in de buurt een amateur-orkest nog leden kan gebruiken. Tegen het advies van mijn uiterst deskundige cellodocente in, heb ik mij bij dit orkest aangemeld met de vraag een paar keer te mogen meespelen om daarna wederzijds te bepalen of ik daar (nu al) op mijn plaats ben. Gezien de wijze waarop de eerste oefenavond rekening gehouden werd met mijn technische onvermogens, werd mijn cellodocente alsnog enthousiast over mijn initiatief. Sterker nog, zij past mijn lesstof er op aan dat ik zo snel mogelijk mijn partijen mee kan strijken en tokkelen.

Mijn cello is voor mij een leefstijl. Het dagelijks oefenen, het samen duetten spelen en nu zelfs op proef deelnemen aan een echt orkest geeft me weer dat heerlijke gevoel dat ik ooit als trombonist bij het Zwolse Jubal en het Utrechts Jazzorkest had. Mijn muzikale steentje bijdragen. Weliswaar doe ik dat nog niet zo treffend als door mij gewenst, maar alles op zijn tijd. De klanken klinken me – als het een beetje gaat – letterlijk als muziek in de oren.

En wat ook fijn is, nu ik weer een muziekinstrument bespeel: ik geniet meer van muziek omdat ik er gerichter naar kan luisteren. Muziek is weer terug in mijn leven. Dat begon zo’n anderhalf jaar geleden al met:

“Dit is het lied van de eerste vinger”

En nu met al heel wat ingewikkelder stukken, die ik onder de knie probeer te krijgen. Die partituren deunen heel de dag door mijn hoofd.

________________________________________
Twee heren op leeftijd 28 december 2016

Er zijn veel mooiere plekken in Utrecht, maar regelmatig wandel ik rond 8 uur vanaf het Vreeburg, tegenwoordig Vredenburgplein, Hoog Catharijne binnen. En wanneer men iets op vaste tijden doet, ontdekt men andere mensen die daar ook op dat moment zijn. Twee oudere heren, daarover gaat dit stukje. De een bedrijvig en morsig, de ander bebrild, lang en vriendelijk ogend.

Zij waren rond die tijd steeds in druk gesprek aan tafels in het Godebaldkwartier of stonden daar, de een druk gebarend, of waren onderweg richting Vredenburg; tegenwoordig Vredenburgplein. Altijd in druk gesprek. Ik begon hen te groeten en zij mij. Ik houd wel van zulke mannen en moet mij inhouden hier niet ‘mannetjes’ te schrijven.

Altijd waren ze daar, zoals de schoonmaker en de hooggehakte dame. Eerder dit jaar was er slechts de een. Soms alleen en soms geanimeerd in gesprek met andere vaste bezoekers. Ik vroeg hem naar de ander.
“Die is 2 weken op vakantie in Spanje met zijn zus.”
Of hij die ander miste?
“Welnee. En de tijd vliegt.”

Daarna zag ik ze steeds weer samen in druk gesprek in het Godebaldkwartier of onderweg richting Vredenburg. Of Vredenburgplein. En we groetten elkaar weer als vanouds.

Op een gegeven moment kwam de ander op mij af. Ik weet niet waar vandaan. De een was overleden. Een hartstilstand.
“Hij had niet naar mij geluisterd”, vertelde hij vriendelijk. “Hij had naar de dokter moeten gaan, maar heeft dat niet gedaan.”
Of hij die ene mistte?
“Welnee.”
Verbaasd legde ik hem voor dat ze altijd geanimeerd in druk gesprek waren.
“Nee hoor, hij was in gesprek, maar ik niet. Ik hoorde hem aan. Bovendien vertelde hij altijd hetzelfde. Hij hield nooit op. Nee, ik mis hem niet en heb vanmorgen mijn krantje gehaald, de Metro op het Centraal Station, en mijn kopje koffie gedaan bij dat cafetaria vlakbij het Centraal. En zo direct ga ik naar de koffiekring. Nee hoor, daar heb ik hem allemaal niet bij nodig.”

_______________________
Tegengif 6 oktober 2016

(…) ik las gisterenavond met rode oortjes dat CDA-minister van Financiën Onno Ruding in 1992 op de vooravond van het Verdrag van Maastricht zei: “Als we een economische en monetaire unie hebben, kan een land als Nederland niet meer vrijelijk de begrotingstekorten naar eigen genoegen opfokken (sic!). Brussel gaat opleggen wat kan en niet kan. Sommigen betreuren dat je die vrijheid kwijtraakt. Ik niet, ik juich dat toe. Natuurlijk versterkt dat de positie van de minister van Financiën. Je kunt Brussel gebruiken om ministers en parlement in het begrotingsgareel te houden.” Ofwel concurrentieverschillen kunnen in een Europese muntunie niet langer worden opgevangen door de munt te devalueren, maar vereisen verlaging van de arbeidskosten door de arbeidsmarkten te flexibiliseren, de rechts­bescherming van werknemers te ontmantelen en de verzorgingsstaat af te breken.

Het doel van de euro lijkt een geheime agenda te zijn waarin een kleinere overheid met een geringere rol in de economie is opgenomen. Dit althans is de analyse van de gelauwerde Amerikaanse Nobelprijswinnaar econoom Joseph Stiglitz.

Hoewel de Britse econoom John Maynard Keynes in zijn magnum opus uit 1936, ‘The General Theory of Employment, Interest and Money’, al omstandig had uitgelegd dat salarissen, uitkeringen en zekerheid niet alleen een kostenpost zijn, maar ook koopkracht en dus consumptie en groei, lijkt ‘Europa’ dat vergeten. Stiglitz schrijft in zijn meest recente boek ‘De euro’: “De grondleggers van de euro werden geleid door ideeën over hoe economieën functioneren die weliswaar in de mode maar desalniettemin overduidelijk verkeerd waren. Zij geloofden heilig in de heilzame werking van markten maar hadden geen benul van hun beperkingen en wat er nodig is om markten goed te laten functioneren.” Waarbij ‘goed’ verwijst naar ‘goed voor iedereen’, in plaats van naar ‘goed voor het grootbedrijf’.

In 1919 zette het desastreuze Verdrag van Versailles een kettingreactie in gang die in 1933 leidde tot de machtsovername door de nazi’s en in 1939 tot de inval in Polen.

In twee woedende hoofdstukken laat Stiglitz in ‘De euro’ geen spaan heel van de 3 programma’s die de trojka Griekenland sinds mei 2010 heeft opgelegd. Volgens Stiglitz heeft de trojka zo ongeveer alles fout gedaan wat ze maar fout kon doen: procyclische bezuinigingen, verkeerd ontworpen lastenverzwaringen, noodfinanciering die in het Noorden werd geframed als steun voor ‘luie’ Grieken maar die in werkelijkheid terechtkwam bij ‘verwende’ Duitse en Franse bankiers, potsierlijke privatiseringsprogramma’s die de staat kostbare inkomsten scheelden, wel snijden in pensioenen en niet in de aanschaf van peperdure Duitse duikboten en te late en te geringe schuldafwaardering. “Doormodderen” is volgens Stiglitz “een uiterst gevaarlijk scenario waar hoge kosten aan zijn verbonden, zowel economisch, politiek als sociaal. In ‘De euro’ waarschuwt hij op het eind: “Ik heb een hervormingsagenda geformuleerd voor de structuur van de eurozone en voor het economische beleid dat de eurozone dient te volgen zodra een van haar leden in crisis verkeert. Deze hervormingen zijn economisch niet ingewikkeld; noch zijn ze institutioneel lastig te realiseren. Maar zij vereisen wel een modicum [lees: ‘een klein beetje’; GjH] aan Europese solidariteit – het soort solidariteit dat fundamenteel anders is dan het zelfmoordpact waar sommige Europese leiders om roepen.

Stiglitz is een kleinkind van de “Grote Depressie” in de jaren ’30 van de 20e eeuw. Daardoor is het zijn angst voor populistische fragmentatie, waarmee de dwingende kracht van de omstandigheden is omgeven, die hem heeft ingefluisterd met zijn ‘De euro’ een laatste poging te wagen Europese politici als PvdA-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem op te roepen te luisteren naar hun betere zelf voor het te laat is.

We weten nu dat de roep van John Maynard Keynes in 1919 en 1936 vergeefs was. Het is een open vraag of dat nu anders zal zijn.

En dan nog wat tegengif voor economisch optimisme: uit de nieuwe editie van de jaarlijkse Global Competitiveness Index door het World Economic Forum (WEF) uit Davos blijkt dat Nederland de beste economie heeft van de Europese Unie en wereldwijd de 4de plaats inneemt. Dat lijkt voor iedereen goed nieuws maar is het niet. Het WEF meet slechts de gastvrijheid van landen voor multinationals. Gekeken wordt naar de kwaliteit van het onderwijs, de infrastructuur en het rechtsstelsel; hetgeen belastingbetalers mogelijk maken. Het kijkt naar de flexibiliteit van de arbeidsmarkt, want u en ik moeten gemakkelijk ontslagen en opgeroepen kunnen worden en de laagst mogelijke lonen moeten afgedwongen kunnen worden. Het kijkt naar de competitiviteit van het belastingstelsel, want slecht een ééncijferig percentage aan belastingen willen multinationals aan de fiscus afdragen. En het kijkt naar de omvang van het innovatiebeleid, hetgeen gaat over subsidiemogelijkheden die u en ik weer als belastingbetalers bijeen brengen.

Wanneer er een economisch vergelijkend rapport verschijnt over de stand van zaken in verschillende landen met als variabelen armoede, private schulden, de hoogte van salarissen, de leefbaarheid van uitkeringen, afhankelijkheid van voedselbanken, de kwaliteit en kwantiteit van werk en werkloosheid, het relatief aantal zelfmoorden en toegankelijkheid van de zorg scoort Nederland vast en zeker een stuk slechter. En dit zijn de variabelen waar u en ik dagelijks mee te maken hebben, tenzij lezers van dit blog leven van de aandelen in multinationale ondernemingen.

Bronnen: “Overal vingerafdrukken van het grootbedrijf, Joseph Stiglitz’ antiserum tegen het neoliberalisme” en “Tijdgeest, de economiecolumn”, beide door Ewald Engelen in De groene amsterdammer van 5 oktober 2016. Klik hier voor het artikel of hier voor de column van Engelen.

Klik hier om het deel van de TV-uitzending “Buitenhof” van 2 oktober jl. terug te kijken waarin Pieter Jan Hagens spreekt met Joseph Stiglitz.

________________________________________________________
Hoe een democratie werd geschonden 11 september 2015

Op 3 september jl. gaf Zoé Konstantopoulou, voorzitter van het Griekse parlement, een toespraak in de plenaire zaal van de VN-Algemene Vergadering. Daarin legt zij uit hoe de Griekse democratie werd geschonden door de trojka van Internationaal Monetair Fonds (IMF), Europese Commissie en Europese Centrale Bank (ECB) tot voordeel van Duitse en Franse privé-banken. Hier onder volgt de gehele tekst van haar toespraak die eindigt met een oproep. Daarna volgt nog wat nadere informatie en een link:
______________________
Dames en heren, Voorzitters van de parlementen van de wereld,
bij de 70ste verjaardag van de VN, die tevens 70 jaar einde van de Tweede Wereldoorlog betekent,

Op deze 4e Wereld Conferentie van de Interparlementaire Unie [1], waar wij democratie ten dienste stellen van vrede, duurzame ontwikkeling en een wereld bouwen die de mensen willen, sta ik hier voor u en tussen u, als Voorzitter van het onlangs ontbonden Parlement van Griekenland. Ik richt me tot u met een oproep tot solidariteit met het Griekse volk en met Griekenland, de plaats waar democratie is ontstaan en waar die nu brutaal wordt aangevallen en geschonden [2].

Griekenland en zijn bevolking werden de voorbije 5 jaar het slachtoffer van een beleid dat zogezegd een duurzame oplossing voor de overmatige schuldenlast en een weg uit de economische crisis zou bieden.

Dit beleid zit vervat in de akkoorden genaamd “Memoranda of Understanding”. Het werd afgesloten door de Griekse regeringen en een trio van internationale instellingen (het IMF, de Europese Commissie en de ECB) bekend als de ‘trojka’ die zich gedragen als de schuldeisers van Griekenland. Dit beleid heeft geleid tot ernstige schendingen van de mensenrechten, in het bijzonder van sociale rechten, van fundamentele vrijheden en van de rechtstaat.

Wat werd voorgesteld werd als bailout-leningsovereenkomsten [3], heeft geleid tot ellende, ongekende werkloosheid van 72 % bij jonge vrouwen en 60 % bij jonge mannen, honderdduizenden emigrerende jongeren, een explosie van zelfmoorden, de marginalisering van jongeren, ouderen, zwakkeren, armen, immigranten en vluchtelingen.

De helft van de kinderen in Griekenland leeft onder de armoedegrens, een situatie die gelijkgesteld kan worden met een humanitaire crisis en gedocumenteerd werd in het VN-rapport van de Onafhankelijke Experts over Schuld en Mensenrechten en in openbare verklaringen, alsook in een reeks van internationale rechterlijke beslissingen en bevindingen.

Op 25 januari 2015, slechts 7 maanden geleden, gaf het Griekse volk door algemene verkiezingen zijn regering en parlement een duidelijk en ondubbelzinnig mandaat om een einde te maken aan dit moorddadig beleid. Onderhandelingen begonnen.

Een speciale Parlementscommissie werd opgericht, die de “Waarheidscommissie over de Openbare Schuld” werd genoemd. Die kreeg de opdracht een audit uit te voeren en een juridische beoordeling van de schuld te geven. Zij heeft in juni een voorlopig rapport afgeleverd.

Dat rapport stelde vast dat de soevereine schuld van de Griekse staat illegaal, onwettig, kwaadaardig en onhoudbaar is. Het stelde vast dat de soevereine schuld aangegaan werd door middel van procedures die de grondwet, de vereiste parlementaire procedures en de fundamentele mensenrechten en vrijheden, gegarandeerd door het internationale recht, grof overtraden wat de annulering van die schuld rechtvaardigt. Deze Commissie stelde vast dat de schuldeisers ter kwade trouw hadden gehandeld en bewust het land met onhoudbare leningen hadden opgezadeld om Franse, Duitse en Griekse private banken te redden.

Ondanks deze vaststellingen eisten de schuldeisers van Griekenland dat het mandaat van het volk zou worden genegeerd.

Op 25 juni werd de Griekse regering een ultimatum van 48 uur opgelegd om een aantal maatregelen te aanvaarden, die tegen dat volksmandaat ingaan. Deze maatregelen ontmantelen de arbeidswetgeving, schaffen sociale zekerheidsgaranties en wettelijke bescherming van de burgers af, die onder zware schulden gebukt gaan, terwijl ze op hetzelfde moment de uitverkoop vereisen van de meest dierbare openbare eigendommen en overheidsbedrijven, waaronder ook de grote zeehavens, luchthavens en de openbare infrastructuur.

Allemaal om verkocht of weggegeven te worden om een onhoudbare en kwaadaardige schuld af te lossen.

Het Helleense Parlement aanvaardde het voorstel van de regering om een referendum te houden over het ultimatum. Het Griekse volk verwierp met een grote meerderheid van 62 % deze maatregelen.

Gedurende de week voorafgaand aan dit referendum poogden internationale en buitenlandse regeringen om het resultaat van het referendum te beïnvloeden door verklaringen af te leggen die de Griekse bevolking terroriseerden.

Het referendum ging door terwijl banken gesloten waren en kapitaalbeperkingen werden opgelegd ten gevolge van de weigering van de ECB om baargeld te voorzien vanaf de aankondiging van het referendum.

Democratie had desondanks gezegevierd. Het Griekse volk sprak zich duidelijk uit en zei met 62 % “NEEN” tegen deze moorddadige maatregelen.

Wat hierop volgde is een nachtmerrie voor ieder democratisch geweten en een schande:

De schuldeisers weigerden rekening te houden met het resultaat van het referendum. Ze eisten, met de dreiging een faillissement van de banken en een humanitaire ramp uit te lokken, nog hardere maatregelen dan die welke waren verworpen.

De regering werd gedwongen te aanvaarden dat het parlement wetten bij hoogdringendheid zou goedkeuren op basis van honderden pagina’s voorheen reeds geschreven teksten, zonder enig debat en op data die op voorhand werden opgelegd. Ondertussen bleven de banken gesloten. Deze afpersing werd omgedoopt tot “voorafgaande voorwaarden” voor een overeenkomst. Het parlement werd gedwongen wetten af te schaffen die het nog maar net in de voorbije 4 maanden had goedgekeurd en werd verboden nog enig wetgevend initiatief te nemen zonder voorafgaande goedkeuring van de schuldeisers.

Een wet van 100 pagina’s werd opgesteld in één artikel en goedgekeurd op 15 juli in minder dan 24 uur.
Een wet van 1000 pagina’s werd opgesteld in 3 artikels en goedgekeurd op 22 juli in minder dan 24 uur.
Op 14 augustus passeerde nog een wet van 400 pagina’s eveneens in 24 uur.
Drie maal keurde het parlement zo wetten goed onder dwang en afpersing.

Dit gebeurde terwijl werd vastgesteld dat een groot deel van de parlementsleden van de regerende meerderheidspartij, waaronder de Voorzitter van het parlement, weigerden deze wetgeving goed te keuren. Het parlement werd vervolgens onaangekondigd ontbonden om een ‘meer stabiele meerderheid’ te garanderen, die zou uitvoeren wat het Griekse volk verworpen heeft.

Dames en heren,
Soevereine staatsschuld wordt gebruikt tegen het Griekse volk en het Helleense Parlement om de democratie af te bouwen. Democratie is echter een ultieme waarde. Parlementen mogen niet worden teruggebracht kunnen worden tot gewillige stempelaars die opgelegde normen goedkeuren, terwijl die werden verworpen door het volk, en die werden opgezet om samenlevingen en komende generaties te vernietigen.

Ik doe een oproep aan de parlementariërs van de wereld om onze eis voor democratie en parlementaire soevereiniteit tegenover schuldafpersing te ondersteunen. Ik vraag ook uw steun voor de initiatieven van de Algemene Vergadering van de VN en van de Griekse Waarheidscommissie over de Openbare Schuld, evenals voor de initiatieven van de onafhankelijke VN-experten over schuld en mensenrechten.

Sta niet toe dat de democratie wordt vernietigd op de plaats waar ze is geboren. Sta niet toe dat eender welk parlement wordt gedwongen om tegen de wil van zijn bevolking te stemmen en tegen het mandaat van zijn volksvertegenwoordigers. Sta niet toe dat mensenrechten, mensenlevens, menselijke waardigheid en de meest waardevolle principes van de VN worden vernietigd om het bankensysteem te redden.

De wereld, die de mensen willen, kan niet worden gebouwd zonder de mensen van die wereld.
______________________
De uitgeschreven tekst van deze toespraak in het Engels (Zoe Konstantopoulou’s speech at the United Nations Headquarters in New York) in de plenaire zaal van de VN-Algemene Vergadering op 3 september 2015 werd gepubliceerd door de organisatie Comité pour l’Annulation de la Dette du Tiers Monde (CADTM). De tekst hierboven werd vertaald door Bavo Vanoost en Lode Vanoost. Eindredactie Gerardus Horlings.

Zoé Konstantopoulou is een advocaat die gespecialiseerd is in mensenrechten. Op 27 januari 2015 werd zij verkozen op de lijst van Syriza en werd vervolgens door het parlement tot voorzitter verkozen op 6 februari 2015. Als eerste Griekse vrouwelijke parlementsvoorzitter werd zij met 235 van de 300 uitgebrachte stemmen verkozen met de grootste meerderheid ooit in de Griekse geschiedenis. Zij is nu kandidaat voor Laïkí Enótita (“Volksunie”), een nieuwe partij rond 25 ex-parlementsleden van Syriza.

[1] De Interparlementaire Unie (IPU) is opgericht in 1889 en verenigt 143 nationale en 7 regionale parlementen. Sinds 2002 heeft de IPU een waarnemersstatus bij de VN. Sindsdien is dit de 4de IPU-Wereldconferentie bij de VN, die plaatsvond van 31 augustus tot 3 september 2015 in New York.
[2] Het woord ‘democratie’ is afgeleid van de Griekse woorden ‘demos’ (volk) en ‘kratos’ (macht).
[3] Letterlijk betekent ‘bailout’ vrijheid op borgtocht. In de VS kan men een aanhouding in voorlopige hechtenis in afwachting van een proces afkopen met een geldbedrag als borgtocht. Hier gaat het over contracten om bedrijven, banken of staten van de financiële ondergang te redden.

Om Zoé Konstantopoulou de toespraak te zien houden, klik hier.

Bron: “Sta niet toe dat democratie wordt vernietigd waar ze is ontstaan” door Zoé Konstantopoulou, voorzitter van het Griekse parlement via http://www.dewereldmorgen.be op 10 september 2015.

________________________________________

“Het bruto binnenlands product omvat de vernietiging van de cederwouden en de dood van Lake Superior. Het neemt toe met de productie van napalm en raketten en kernkoppen. Het houdt geen rekening met de gezondheid van onze gezinnen, de kwaliteit van het onderwijs of het genoegen dat we aan spelen beleven.
Het is net zo onverschillig voor de properheid van onze fabrieken als voor de veiligheid van onze straten. Het telt niet de schoonheid van onze poëzie mee of de kracht van onze huwelijken, noch de intelligentie van het publieke debat of de integriteit van ambtenaren… het meet kortom alles, behalve dat wat het leven de moeite waard maakt.”

Citaat uit de mond van Robert Kennedy, broer van de 35e en jongst gekozen Amerikaanse president John F. Kennedy, dat hier te beluisteren is (met dank aan DeCorrespondent).

Bron: “Breed” door Aukje van Roessel in de vaste rubriek ‘Den Haag’ in De Groene Amsterdammer van 19 mei 2016. Klik hier voor de gehele rubriek.