Categorie: economie

(Geen) Writers block

On door Gerardusineconomie, politiek, privéEen reactie plaatsen

Er wordt me wel eens gevraagd of ik ooit lijd aan een writers block. Mijn antwoord op zo’n vraag is bevestigend, maar hier zal haast niemand dat merken. Er liggen vaak een aantal conceptblogs klaar; er is veel dat mij bezig houdt en dat ik voor mijn tijdgenoten van belang acht.

Soms verkeer ik weldegelijk in emotionele achtbanen, waardoor ik me genoodzaakt voel om mijn ongenoegens, verdriet of ‘zwaarte’ ‘er even uit te slapen’. Mijn leven staat dan even stil. Mijn gevoelens zijn dan onhanteerbaar groot. John Gray (“Mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus”) heeft er een mooie uitdrukking voor: ik trek me dan terug in mijn grot waar ik door niemand gestoord wil worden. Vanuit mijn bed plaats ik eventueel blogs uit mijn voorraadje. Wanneer ik dan na een dag of meer mijn bed weer verlaat en me schoorvoetend onder de mensen begeef, is dat vergelijkbaar met revalidatie. Maar het duurt korter.

Vandaag zit ik met het omgekeerde van een writers block. Ga ik u vandaag laten weten dat over heel de wereld slechts 5 bedrijven geïdentificeerd zijn waarvan kan worden gezegd dat ze een plan hebben voor het uitfaseren van steenkool dat strookt met het Klimaatakkoord van Parijs ontstaan tijdens de Conference of Parties 7 jaar geleden, terwijl de overgrote meerderheid van de onderzochte bedrijven nog steeds niet van plan is uit de steenkoolhandel te stappen en zelfs nieuwe steenkoolcentrales en -mijnen wil openen? En dat dit gegeven ons steeds dichter bij een ineenstorting van het ons bekende mondiale klimaat brengt? Of schrijf ik u over de zinderende conclusie dat niemand een zier blijkt te geven om Oekraïne of de Oekraïeners? Dat het doel van het Westen niet de overwinning van Oekraïne is, maar de economische uitputting of een nederlaag van Rusland, opdat Rusland zich open stelt voor buitenlandse investeerders, met name uit de Verenigde Staten van Amerika. Dat de Oekraïne-casus is dat dat land en haar inwoners misbruikt worden om de strategische belangen van de VS veilig te stellen; nog niet eens voor Europese belangen? Of schrijf ik u vandaag over de onderzoekshypothese van John Helmer, een onafhankelijke Westerse journalist in Moskou, niet verbonden met de mediaconcerns hier, die luidt dat Nord Stream I en II werden gesaboteerd door de Poolse zeemacht, onder het goedkeurend oog van de VS-zeemacht ter plaatse? Of, ook heel belangrijk, over de Colombiaanse president Gustavo Petro, die september 2022 in de Verenigde Naties weinig diplomatiek opriep tot een einde aan de ‘oorlog tegen drugs’ en stelde dat het kapitalisme met zijn ‘drug’, die een ‘verslaving aan geld en olie’ is, de wereld aan het vernietigen is? Dan zou ik ook de belangrijke standpunten van de VN over Cuba, Oekraïne en Palestina hier nog eens kunnen herhalen. Of schijf ik u over ‘de vrije markt’, die nu in het Verenigd Koninkrijk genadeloos inhakt op de Britse Conservatieve eerste minister Liz Truss in een maatschappelijk systeem dat een eerste minister als Jeremy Corbyn verpletterd zou hebben? Of toch maar – naar aanleiding van een gesprek dat ik gisteren bij de koffie met mien leafke had – dat het mooiste wat we kunnen beleven is om ‘bij onszelf te horen’, zoals de Franse filosoof, politicus en schrijver Michel de Montaigne ons ruim 400 jaar geleden al wist te vertellen, of houd ik het luchtig door over mijn vorderingen met mijn cello te schrijven en de prachtige muziek die ik soms maak (cello spelen is voor mij nog veel handigheden aanleren en hard werken en als ik dan met andere cellisten mooie, robuuste muziek maak, schieten de tranen in mijn ogen zodat ik mijn notenpartij niet meer kan lezen), of over de prachtige wandeling van Muiden naar Almere Haven die ik zondag met mien leafke maakte en die eindigde met de heldere, opkomende, volle maan? Het houdt me allemaal bezig, de wereld achter wat wij ‘nieuws’ noemen, het moois dat ik waarneem en antwoorden op de vraag wie wij zijn en ik acht het allemaal van groot belang voor u, mijn tijdgenoot. Wanneer ik er uit bent hoort u van mij.

Bronnen: “10 oktober” op de Happinez scheurkalender van 2022, “In volle klimaatcrisis blijft steenkoolindustrie uitbreiden: ‘roekeloos en onverantwoord’” door InterPressService en “Wat hebben andere alternatieve media deze week te bieden? Onze selectie”; via en door DeWereldMorgen op respectievelijk 10 en 7 oktober 2022.

Het Ravijn van Rutte of de Krater van Kaag

On door Gerardusineconomie, politiekEen reactie plaatsen

Hoewel we natuurlijk moeten accepteren dat alles in de toekomst onzeker is, worstelen Nederlandse gemeenten er vandaag de dag mee dat hun begrotingen vanaf 2026 wel erg onzeker zijn, terwijl ook voor de nabijere toekomst moet blijken of alles wel zo uitpakt als de 344 colleges van burgemeester en wethouders nu kunnen voorzien. De kwestie is dat het maken van plannen voor de lange termijn door alle crisissituaties rond energie, inflatie, klimaat, kostenstijgingen, personeelstekorten (ook in de gemeenteambtenarij), stikstof, vluchtelingen en wonen verworden is tot een soort koffiedik kijken. Dit zijn de wrange vruchten van ons neoliberalisme, waarin het electoraat en de markt mogen bepalen wat de koers wordt, in plaats van de politieke inzet om rijkdom eerlijk te verdelen en vrede na te streven.

Stevenen de Nederlandse gemeenten af op miljoenentekorten?

Een andere factor die de Nederlandse colleges van B&W ernstige zorgen baart, is dat Kabinet-Rutte IV besloten heeft dat de uitkeringen uit het gemeentefonds in 2026 – wellicht drastisch – omlaag gaan. De bemoeienis van overheden moet zoals een neoliberaal dogma voorschrijft steeds verder gemarginaliseerd. Het is daardoor haast onmogelijk beleid voor de lange termijn te maken, want bij de meeste gemeenten leunt het grootste deel van de begroting op rijksgeld. Veel gemeenten stellen zich de vraag is: “Hoe groot wordt de ‘Krater van Kaag’ of het ‘Ravijn van Rutte’?” Waarbij het mij lijkt dat ze Wopke Hoekstra en Gert-Jan Segers tekort doen.

Hoe kom je als gemeente nu nog aan aannemers met personeel en tijd voor een belangrijke klus? Waar vind je ambtenaren met kennis van zaken nu vacatures nauwelijks vervuld worden? Waarop kan aan rijksgelden na 2026 nog gerekend worden (passende woordspeling)? Welk hangend Zwaard van Damocles valt al eerder naar beneden?

Bron: “Baarn heeft begroting rond, maar ‘ravijn van Rutte’ doemt op” door Joost Danvers via RTV Utrecht op 21 september 2022.

De oorlog (beter) verklaard

On door Gerardusineconomie, media, militarismeEen reactie plaatsen

Ongehinderd door voorkennis heeft ‘satan Vladimir Poetin’ op 24 februari van dit jaar zijn gedemotiveerde (en daardoor zwakke) leger het bevel gegeven Oekraïne binnen te vallen, viel het zijn soldaten tegen dat ze daar niet hartelijk op de thee uitgenogdigd werden en laat ‘dat monster’ daar (oorlogs-)misdaad na (oorlogs-)misdaad plegen. Kijk maar, het staat in alle kranten en nieuwsmedia.

Maar wat, wanneer men wèl beschikt over voorkennis? Wat, wanneer men deze afschuwelijke oorlog, waarin het oorlogsrecht etcetera inderdaad met voeten getreden wordt, niet laat beginnen op 24 februari jl. maar om hem oprecht te proberen te begrijpen plaatst in de context van de hedendaagse geschiedenis? Wanneer men hetgeen in Rusland gaande is en gezegd wordt niet bij voorbaat bagatelliseert, maar probeert te doorgronden welke sentimenten daar – in elk geval bij de macht – onterecht of terecht leven. Dan gaat het misschien wel over een winstgevend economisch model van toe-eigenen en overheersen waarin alle afschuwelijkheden, die daarmee gepaard gaan, van generlei belang zijn. Nee, niet door Rusland, maar juist door de aan de Verenigde Staten van Amerika gelieerde landen. Dan voert Rusland juist een levensgevaarlijke strijd op leven en dood om niet overheerst en toe-geëigend te worden. Wellicht is deze oorlog op Oekraïens grondgebied, afschuwelijk als alle andere waarover we in onze media haast nooit iets vernemen, nog een uitvloeisel van de Eerste Wereldoorlog, die volgens de geschiedenisboekjes duurde van 28 juli 1914 tot 11 november 1918. Ons beeld van de werkelijkheid kan volgens mij pas enigszins kloppen wanneer dat complex is, zoals de geschoffeerde schurk tegen de imperialistische schurk. De goeie tegen de slechte hoort thuis in – voor mij saaie – films, romans en sprookjes, maar nimmer in de echte wereld. In elk geval is zorg voor de slachtoffers in Oekraïne, hetgeen volgens mij de eerste, tweede en derde prioriteit zou moeten krijgen, de laatste zorg van hen die in de machtige wapenindustrie hun geld verdienen, van de kleine kring van mensen die aan de politieke touwtjes trekt en van meet af aan geen staakt het vuren wil, en van de invloedrijke oorlogsstokers, want voor hen is ‘Eeuwige Oorlog’ hun levensader. Op een gezonde manier zouden we alle (groot-)machten moeten wantrouwen.

De Belgisch-Canadese historicus, politicoloog en publicist Jacques Pauwels is mijns inziens uitstekend in staat om vlot een helder inzicht te geven in de complexiteit rondom deze – ook voor ons – uitermate gevaarlijke oorlog op Europees grondgebied, te meer omdat het comando-centrum van Oekraïne in Brussel (en Washington) gevestigd is. Voor reeds gehersenspoelde mensen zal dit confronterende kost zijn, en degenen die zich al langer bezig houden met het thema ‘oorlog en vrede’ horen van Pauwels niet veel nieuws. De meerwaarde, die dit interview voor mij had, is dat hij in rap tempo helder maakt wat de wereldorde bepaalt, inclusief alle chaos en lijden die dat noodzakelijkerwijs veroorzaakt. Zijn inzichten ontvouwen zich – helaas via youtube – wanneer u hier klikt.

Wie graag op de bank met een kopje thee (verder) leest over zijn inzichten: hij schreef onder meer “De grote mythen van de moderne geschiedenis” (2019), “De Groote Klassenoorlog 1914-1918” (2014), “Big Business met Nazi-Duitsland” (2009), “Europese namen voor de wereld” (2008), “Het Parijs van de sansculotten: een reis door de Franse Revoluties” (2007), “Een geschiedenis van de namen van landen en volkeren” (2006), “De Canadezen en de bevrijding van België 1944-1945” (2004) en tevens bijzonder lezenswaard: “De mythe van de ‘goede oorlog’: Amerika in de Tweede Wereldoorlog” (2000); allemaal uitgegeven door EPO Uitgeverij (voor wie niet alles slikt) in Antwerpen; België.

Bronnen naast Epo Uitgeverij Antwerpen en trefwoord ‘Jacques Pauwels’ op Wikipedia: “BEKIJK: ‘Geschiedenis, essentieel om oorzaken van Russische invasie van Oekraïne te begrijpen’”; een gesprek tussen de Belgisch-Canadese historicus Jacques Pauwels en Lode Vanoost, en “Voert Rusland een strijd op leven en dood?” door Han Soete; beide via DeWereldMorgen op 22 september 2022.

“Wat zijn ze met ons van plan?!”

On door Gerardusineconomie, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

is de titel van de flyer waarin ik lees dat we ons op het ergste zouden moeten voorbereiden. Van wie hij komt, vermeldt de folder niet, die ik zonder toelichting ontving van een goede vriend van mij. Daarom las ik het blauwe dubbelzijdig bedrukte A4-tje toch maar door tot het eind.

De strekking: onze politiek realiseert de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties [die tegen 2030 bereikt moeten worden; GjH] en voert de coronamaatregels van de wereldgezondheidsorganisatie (de WHO) uit; dat zijn internationale on-democratische organen. De zorg is dat we – dom gehouden – de weg effenen voor een ‘on-democratische Wereldregering’. Die zou dan bestaan uit multinationals, die zich ten doel gesteld zouden hebben alles in 2030 te bezitten en te controleren, “zo ook de mens”, lees ik. Ook lees ik dat een selecte groep mensen al vanaf ongeveer 1900 aan dit ‘Total World Control’ en ‘Total World Government’ zou werken. Mede daarom zou het nu voor het midden en kleinbedrijf onmogelijk gemaakt worden om financieel overeind te blijven. En dan wordt in de flyer nog gerept over kwalijke gevolgen van Big Tech, Big telecom, de chemische/ farmaceutische industrie en de World Bank; die achter de VN schuil gaan, bezwaarlijk voor onze privacy, de volksgezondheid en ons welzijn, en over de verderfelijke invloed van BigMedia op wat we (allemaal niet) weten over wat er in de wereld gebeurt.

De Verenigde Naties

De nadruk op ‘on-democratisch’ suggereert dat wanneer inspraak en medezeggenschap goed geregeld zijn, er geen vuiltje aan de lucht is. Dat zou ik oneens zijn met de samenstellers van de flyer. Van het Hitler-Duitsland kunnen we bijvoorbeeld leren dat de staat ook met democratische middelen zich te buiten kan gaan aan geweld en onderdrukking en zelfs met democratische middelen de democratie om zeep kan helpen. Juist daarom draag ik de VN, anders dan tekst van de folder ons laat weten, een warm hart toe. Ik steun Amnesty International al jaren, dat de door de VN geformuleerde ‘fundamentele rechten van de mens’ wereldwijd bewaakt, om maar wat te noemen (* onder aan dit stukje heb ik te uwer informatie een citaat uit het Handvest van de Verenigde Naties opgenomen). Ik heb ook kritiek op het functioneren van de VN: met name de dominantie van enkele staten in de VN-Veiligheidsraad, met name de 5 permanente staten, die een vetorecht toebedeeld hebben gekregen (dat wat mij betreft dit jaar nog afgepakt zou moeten worden). Bovendien wordt er binnen heel de VN van alles afgesproken, maar per saldo is het een machteloos, noodlijdend instituut dat geen middelen heeft daadwerkelijk te beschikken over het (per project) toegezegde geld. Systematisch stellen staten de benodigde en toegezegde gelden bij lange na niet ter beschikking van de VN. Daardoor laat de uitvoering van veel projecten te wensen over, als ze al van de grond komen. Ten tijde van corona trok de Verenigde Staten van Amerika zich terug uit de WHO. En ‘onze politiek’ lapte de WHO-maatregels aan de laars, omdat Nederland een ‘intelligenter’ antwoord op het virus zou hebben. Zo moest bijvoorbeeld vanwege exact hetzelfde besmettingsgevaar in het ene land 1 meter afstand gehouden worden, wij hoorden bij de landen die 1,5 meter aanhielden en in andere landen was dat 2 meter. Ook de binnen de WHO gemaakte afspraak een eventueel toentertijd-toekomstig vaccin gelijkelijk te verdelen over de wereld werd niet nagekomen. Alleen rijke landen konden op grote schaal overgaan tot vaccinatie (met een goedje dat de flyer-samenstellers niet vertrouwen, begrijp ik).

Kapitalisme, Keynesianisme & Neoliberalisme

Volgens mij hebben we die ondemocratische wereldregering officieus al wel zo’n beetje gerealiseerd. Dat lijkt mij een gevolg van onze neoliberalistische benadering van zo’n beetje alle materiële randvoorwaarden, die er in ons leven toe doen. Ons doorgeslagen kapitalisme en liberalisme, dat in toom gehouden volgens mij voor iedereen een weldaad had kunnen zijn, bepaalt nu dat iedereen – met uitzondering van degenen die geld met geld maken – ten onder gaat in een samenleving waar concurrentiekracht het enige is dat telt. Vanuit het neoliberalistisch gedachtegoed moet de invloed van regeringen op het maatschappelijk verkeer marginaal zijn en zijn idioot rijke privé-personen en veel te rijke ondernemingen ontstaan, waaraan schier onmogelijk nog paal en perk gesteld kan worden. Die geest is allang uit de fles. Het positieve mensbeeld van het neoliberalisme, dat mensen er onderling wel uitkomen, dat de overheid niet moet verbieden, maar hooguit ontmoedigen, heb ik nooit gedeeld. Wat mij betreft moesten onze overheden juist alles op alles zetten om de zwakken tegen de sterken te beschermen, omdat de zwakkeren anders het onderspit delven. Dat uitgangspunt is in Westerse landen allang passé. Nu zien rijken geen obstakels, die hen dwingen om hun gedrag aan te passen. Zij blijken zelfs keer op keer in staat regeringsbeleid naar hun hand te zetten. En de armen worden gestimuleerd, lees: ‘onder financiële druk gezet’, zich te gaan verrijken. Wat ooit ‘genoeg’ was, is nu altijd ‘te weinig’. Dat arbeid niet loont wordt al jaren door de overheid voor lief genomen. En en masse worden rijke stinkerds vereerd en in de watten gelegd in plaats van gewantrouwd wegens diefstal, ook al zouden ze nooit een wet hebben overtreden. In die mysterieuze flyer-zonder-afzender wordt gerept van onze afhankelijkheid van multinationals, maar dan gaat het alleen over die, die achter de VN (met name de WHO) en die deelnemen aan het WEF (ik lees: ‘World Economic Forum’/ ‘Davos’). Ik zie daarentegen in èlke multinational een gevaar voor de aarde en voor alle samenlevingen waar zij actief is (en ik doe mijn boodschappen daarom zoveel mogelijk bij zelfstandige ondernemers).

Wanneer degene, die dat moet doen, de dijken jaren achtereen niet onderhoudt, gaan we bij een overstroming het water toch niet de schuld geven?

Het lijkt mij wel een juiste constatering dat ‘een selecte groep mensen’ sinds 1900 een bepaalde verkeerde wereld voorstaat, al zou ik het jaartal verder weg leggen. Na de middeleeuwen baarde de verlichting sommigen zorgen en ‘een selecte groep mensen’ wilde de macht van de kerk ongemoeid laten. Met kolonialisme en slavernij bleek een hoop geld verdiend te kunnen worden. Daarvoor moesten koloniën onderworpen en overheerst worden en hun bewoners en de tot slaaf te maken mensen ontmenselijkt (hetzelfde lot als nu allochtonen, asielzoekers en andere vluchtelingen ten deel valt). Ook daar zorgde ‘een selecte groep mensen’ voor. Bovendien werd dààr volgens mij de kiem voor ons huidige kapitalisme gelegd. Die kiem groeide en groeide. Na de Tweede Wereldoorlog stagneerde die groei tijdelijk door het keynesianisme, dat in het Westen onder regie van de VS aangehangen werd (een economische theorie naar ‘het model van John Maynard Keynes’). In deze periode groeide ik op hetgeen belangrijk is voor wat ik ‘juist’ en ‘onrecht’ vind; mijn normen en waarden. Eind jaren ’70 begon deze benadering weer plaats te maken voor het kapitalisme van weleer en het neoliberalisme. ‘Een selecte groep mensen’ verkeert in de positie dat zij achter de schermen invloed kan uitoefenen op het regeringsbeleid. Die maakt daar dankbaar gebruik van en niet zozeer om het algemeen belang, maar om hun eigen belangen te behartigen. Ik meen dat te weten doordat wat achter de schermen gebeurt ons soms toch bekend wordt. Zo is er ook ‘een selecte groep mensen’, die de wetenschappelijke manier van werken overboord gegooid heeft en redeneert: “Wanneer het geloofd wordt, is het vast waar”. Inmiddels is in Nederland de VVD al meer dan 10 jaar de grootste partij. Voor mij nog altijd ongelooflijk, maar het is werkelijk waar, zoals het wegzetten van groepen mensen in de Tweede Kamer en zelfs de schendingen van fundamentele mensenrechten zelfs daar steeds ‘normaler’ blijken, of in elk geval lijken te worden.

De VS kunnen het met hun verlangen naar alleenheerschappij en hyperkapitalisme nòg bruiner bakken. Zij domineert haast overal in de wereld letterlijk ten koste van mensen in arme landen, in de Europese Unie (en dat laten we, de Europese Unie en de Nederlandse regering, zelf toe!), in ontwikkelingslanden, ten koste van veel ecosystemen op de planeet waarop we leven, ten koste van het leefmilieu in alle hoeken en gaten over heel de wereld en ten koste van veel oorlogsleed. Wat mij betreft was het in de ’80-er jaren al, dus ruim een decennium voordat het ‘Warschaupact’ ontbonden werd, hoog tijd om onze veel te innige band met de NATO (als instrument voor de VS om haar alleenheerschappij te bewerkstelligen) en die met de VS in te wisselen voor een meer afstandelijke vriendschap. Maar mijn volk kiest al decennia heel anders dan ik.

Invloeden van digitalisering & grootbedrijven versus Pacifisme & Socialisme

Ik ben altijd al fel gekant geweest tegen het benadelen van het MKB, en de bevoordeling van multinationals. Waarom moet het cafetaria het volle pond aan belasting betalen, terwijl onze belastingdienst met McDonalds geheime deals afspreekt? Waarom krijgen multinationals ontheffingen van de winkeltijdenwet en blijft het hun mogelijk gemaakt worden om (nagenoeg) geen belasting af te dragen? Mijn antwoord is: ‘neoliberalisme’. Daarin moet het iedereen en zeker ondernemers mogelijk gemaakt worden onbeperkt geld te verwerven, met quasi-argumenten als ‘concurrentie’ en ‘werkgelegenheid’. Maar de meesten van ons tuinen erin, omdat ze niet bedenken dat kwaliteit altijd voor kwantiteit moet gaan. Nou ja, misschien is dat ook niet zo, maar dat is een uitgangspunt van mij. Bovendien volgen de meesten alleen het mainstream-nieuws via amusementsmedia zoals de commerciële en publieke omroep, die per definitie op de hand van de status-quo – en een stormpje in een glas water – is.

Tenslotte nog die invloed van digitalisering en grootbedrijven op onze leefwijze. Die is mij ook al sinds mijn volwassenheid bekend en een doorn in het oog. Ik sta bijvoorbeeld om mijn privacy te beschermen nagenoeg geen cookies toe op wat op internet aangesloten is. Ik bepleit al jaren hetzelfde scala aan eisen te stellen aan wat ingevoerd wordt, als aan wat hier geproduceerd wordt en een belasting op winst. Ik zou de ontwikkeling willen stoppen van genetische modificatie en zichzelf verplaatsende objecten, zoals auto’s, dienstbare en vechtrobots. Ik bepleit al jaren dat we niet moeten denken dat we stuk voor stuk de wereld kunnen verbeteren, zolang de meesten van ons op politieke partijen stemmen, die ‘bedenkelijke innovatie’, ‘groei’ en ‘groot’ hoog in het vaandel hebben. Het zou wat mij betreft om mensen moeten gaan, scherper geformuleerd: “om het beperken van lijden”. Echter, sinds de ’80-er jaren kiest ook mijn volk voor welvaart boven welzijn. Zodoende ben ik onderhand een haast versteende socialist; een fossiel, dat arbeidsvoorwaarden, lonen, veel diensten en vitale bedrijven weer terug onder onze democratisch gekozen parlementaire controle zou willen brengen. Maar er is bij mijn weten in Nederland geen enkele politieke partij, die vanuit zo’n zienswijze wil afrekenen met bedenkelijke vernieuwing, BigMedia, Big Tech, Big telecom, de chemische/ farmaceutische industrie, het militair-industrieel complex, de NAVO, de VS, de World Bank & alle andere grote of kleine ondernemingen, die niet bijdragen aan eerlijke handel, de volksgezondheid, welzijn en wereldvrede.

Mystiek of Politiek

Het verschil tussen de flyer-makers en mij is – vermoed ik – dat ik de macht van die multinationals toeschrijf aan een manier van politiek bedrijven. Alleen dàt en niets anders dan dat.

Politiek wordt hier bedreven op een manier, die in het stemhokje de grootste aanhang genereert en waarvan sinds het ‘Akkoord van Wassenaar in 1982’ in de polder en achter de schermen – een beetje met werknemers en – veel te intensief wordt samengespannen met het grote geld. Ik hang nog altijd de ideeën aan, die grofweg ooit binnen de ter ziele gegane ‘Pacifistisch Socialistische Partij’ gemeengoed waren. Kom er maar eens om. Zolang we eigen belang voorop stellen, zullen armen armer worden, groten groter, multinationals en rijken machtiger en rijker. Het voetvolk zal zichzelf moeten redden. Of verdrinken, waar dan uiteindelijk geen politieke haan naar kraait. Het is al decennia zo, zoals we hier op het moment van schrijven met ‘afnemende koopkracht in combinatie met economische groei’ voorbeeldig aan den lijven ondervinden: geld en macht zijn onjuist verdeeld. En daarvoor zijn we collectief zelf verantwoordelijk; wij hebben de verkeerde politici gekozen om regels te stellen en wetten uit te vaardigen. Alleen daardoor kon de geest lang geleden de fles verlaten. Het is op veel fronten fout gegaan en die ontwikkeling gaat (nog) door, maar ik verzet me tegen bangmakerij-in-een-bubbel voor een ‘Great Reset’, zoals ik me als weldenkend mens met hart en ziel tegen elke hetze verzet.

Ik zou aan de folder-makers willen zeggen: : “Maak je kenbaar en ga het gesprek aan om de oorzaken bloot te leggen van alles wat volgens jullie fout gaat. Verspreid geen folders zonder afzender, organiseer ook geen bubbel, maar bekritiseer met open vizier en gedraag je precies zoals je zou willen dat degenen, die voor ons gevaarlijk zijn, zich zouden moeten gedragen.”

Ik ben niet bang voor een ‘on-democratische Wereldregering’, ‘Total World Control’ of ‘Total World Government’. Zulke angstbeelden horen thuis in slechte films, die ik niet kijk: de goeien tegen de slechteriken. Het werkelijke leven daarentegen is volgens mij vele malen complexer. Alles overdenkend en vervolgens overziend gaat het in elk geval volgens mij gewoon om ‘vast op de een of andere manier goedbedoelde, maar in de uitwerking ronduit asociale politiek’, al decennia bedreven door mensen waarop we zelf stemmen (zelfs door niet op te komen draven wanneer er gestemd kan worden).

* Toegift: uit het Handvest van de Verenigde Naties

Wij, de volken van de Verenigde Naties,

vastbesloten

komende geslachten te behoeden voor de gesel van de oorlog, die tweemaal in ons leven onnoemelijk leed over de mensheid heeft gebracht, en

opnieuw ons vertrouwen te bevestigen in de fundamentele rechten van de mens, in de waardigheid en de waarde van de menselijke persoon, in gelijke rechten voor mannen en vrouwen, alsmede voor grote en kleine naties, en

omstandigheden te scheppen waaronder gerechtigheid, alsmede eerbied voor de uit verdragen en andere bronnen van internationaal recht voortvloeiende verplichtingen kunnen worden gehandhaafd, en

sociale vooruitgang en hogere levensstandaarden in groter vrijheid te bevorderen,

en te dien einde verdraagzaamheid te betrachten en in vrede met elkander te leven als goede naburen, en onze krachten te bundelen ter handhaving van de internationale vrede en veiligheid, en door het aanvaarden van beginselen en het invoeren van methodes te verzekeren, dat wapengeweld niet zal worden gebruikt behalve in het algemeen belang, en gebruik te maken van internationale instellingen voor de bevordering van de economische en sociale vooruitgang van alle volken,

hebben besloten onze inspanningen te verenigen om deze doeleinden te verwezenlijken.

Dienovereenkomstig hebben onze onderscheiden regeringen, door tussenkomst van hun in de stad San Francisco bijeengekomen vertegenwoordigers, die hun volmachten hebben overgelegd, welke in goede orde zijn bevonden, overeenstemming bereikt over dit Handvest van de Verenigde Naties en richten zij hierbij een internationale organisatie op, die de naam zal dragen van de Verenigde Naties.

​Hoofdstuk I. DOELSTELLINGEN EN BEGINSELEN

​Artikel 1

De doelstellingen van de Verenigde Naties zijn:

  • 1. De internationale vrede en veiligheid te handhaven en, met het oog daarop: doeltreffende gezamenlijke maatregelen te nemen ter voorkoming en opheffing van bedreigingen van de vrede en ter onderdrukking van daden van agressie of andere vormen van verbreking van de vrede, alsook met vreedzame middelen en in overeenstemming met de beginselen van gerechtigheid en internationaal recht, een regeling of beslechting van internationale geschillen of van situaties die tot verbreking van de vrede zouden kunnen leiden, tot stand te brengen;
  • 2. Tussen de naties vriendschappelijke betrekkingen tot ontwikkeling te brengen, die zijn gegrond op eerbied voor het beginsel van gelijke rechten en van zelfbeschikking voor volken, en andere passende maatregelen te nemen ter versterking van de vrede overal ter wereld;
  • 3. Internationale samenwerking tot stand te brengen bij het oplossen van internationale vraagstukken van economische, sociale, culturele of humanitaire aard, alsmede bij het bevorderen en stimuleren van eerbied voor de rechten van de mens en voor fundamentele vrijheden voor allen, zonder onderscheid naar ras, geslacht, taal of godsdienst; en
  • 4. Een centrum te zijn voor de harmonisatie van het optreden van de naties ter verwezenlijking van deze gemeenschappelijke doelstellingen.

Een onvolledige quote

On door Gerardusineconomie, geld, politiekEen reactie plaatsen

In 1977 was het afgelopen met de verplichte vermogensaanwasdeling; de door de regering voorgenomen afgedwongen plicht werknemers te laten delen in de bedrijfswinsten met behulp van collectief beheerde aandelen. Het CDA ging met de VVD regeren. Daarna stemde de Nederlandse bevolking steeds rechtser, totdat de VVD het laatste decennium zelfs de minister-president mocht leveren. In plaats van ‘vrijheid van gebrek en vrees’ werd de ‘vrijheid zoveel geld bij elkaar te schrapen dat er geen eind aan komt’ het streven van de wisselende Nederlandse coalitiepartijen.

Tot nu, nu de koopkrachtcijfers negatief staan en degenen die in Nederland hun hoofd nog altijd wel boven water konden houden ook in armoede kopje onder dreigen te gaan, terwijl de Nederlandse economie blijft groeien.

De feiten volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek: het afgelopen jaar groeide de economie met 5,6% (gecorrigeerd voor inflatie) en rekening houdend met de gestegen prijzen daalde de cao-lonen met zo’n 7% (waarbij geen rekening gehouden is met de geldontwaarding). Het verschil tussen wat ‘we’ armer werden en rijker zit grotendeels bij bedrijven en hun eigenaren: Shell maakte in 6 maanden tijd € 20.000.000.000 winst; € 250.000 per werknemer. Unilever maakte € 40.000 winst per werknemer, Douwe Egberts’ moederbedrijf € 33.000 en zo kunnen we nog even doorgaan.

En gaat het kabinet nu een winstbelasting instellen? Welnee, veel te opzichtig overheids-ingrijpen waar ‘de vrije markt’ de problemen moet oplossen. Het is een soort religie dat de overheid in de samenleving een marginale rol dient te spelen. Het kabinet roept bedrijven dus vriendelijk op de lonen te verhogen. Naar mijn verwachting gaat dat dezelfde zoden aan de dijk leggen als het kabinetsbeleid – vervreemd van schaamte dàt sommige mensen in Nederland afhankelijk zijn van voedselbanken – de afgelopen 40 jaar aan de dijk gelegd heeft: een steeds grotere kloof tussen arm en rijk, doodgewoon omdat werken nagenoeg niet loont en speculeren met geld wel. “We moeten beseffen dat we collectief een stukje armer worden”, zei D66-minister Sigrid Kaag vorige maand, omdat ze kennelijk niet over de groeicijfers geïnformeerd is. Maar haar quote was wat mij betreft nog niet af: “omdat we nu eenmaal gewoon geworden zijn via onze belastingen geld van arm naar rijk te laten stromen”, voeg ik daarom zelf maar toe.

Bron, naast mijn geheugen en Wikipedia: “Winst”, de Economie-column van Mirjam de Rijk in DeGroeneAmsterdammer van 24 augustus 2022.

De Uber-files

On door Gerardusineconomie, politiekEen reactie plaatsen

Wanneer ik sympathie voor de VVD zou koesteren, zou dat tot vandaag zijn: verregaande geheime afspraken, ingefluisterde kamervragen stellen, aan haar laars lappen van regels over belangenverstrengeling, een minister-president als potentiële hefboom om een strafrechtelijk onderzoek te beïnvloeden en heimelijke telefoongesprekken: in de periode, die de Uber-files omvatten, blijkt een flink aantal Nederlandse politici ontvankelijk voor de lobby van Uber. Zij laten zich bespelen door VVD-oudgediende Neelie Kroes, die met haar lobby-activiteiten € 200.000 per jaar verdiende, en in plaats van het publieke belang te dienen, spannen deze politici zich – in achterkamertjes – in voor deze Amerikaanse multinational die illegale activiteiten uitrolt in de verwachting dat ze de wetgever naderhand wel naar haar hand weet te zetten. Uber, dat ‘haar belastingstructuur als de achilleshiel van het bedrijf beschouwt’, is zich bewust van het genoegen waarmee invloedrijke Nederlandse politici het bedrijf binnenhaalt en speelt die graagte-kaart volledig uit.

Lotte Rooijendijk, van anti-corruptiewaakhond Transparency International Nederland, noemt de houding van de Nederlandse Belastingdienst in dit uitrolproces ‘moreel verwerpelijk’: “Het gevolg van dit soort voorkeursbehandelingen is dat het vertrouwen van de belastingbetaler in Nederland nog verder afbrokkelt.” En onze Belastingdienst schaadt niet alleen het vertrouwen van de Nederlandse burger; ze verkiest de particuliere belangen van een multinational ook nog eens boven die van haar EU-bondgenoten. “Uber heeft de Belastingdienst in zijn zak en wordt gezien als een soort belangenbehartiger”, zegt PvdA-europarlementariër Paul Tang om daaraan toe te voegen: “Ik heb veel gezien, maar ik vind dit toch weer schokkend.” Volgens hem voldoet Nederland wederom aan de kenmerken van een klassiek belastingparadijs: “Je trekt bedrijven naar je toe en past voor hen de regels aan. De Belastingdienst saboteert daarvoor zelfs een Europees onderzoek. Waarom zouden andere landen Nederland nog vertrouwen?”

Maar ik koesterde al nooit veel sympathie voor de VVD, haar standpunten en vertegenwoordigers; sowieso gruwel ik van het op de schroothoop gooien van veel van wat voor mensen en de mensheid van waarde is ten gunste van enkele grootgeldverzamelaars en grootbedrijven zoals Uber. Ik betaal gewoon mijn inkomsten- en andere belastingen. Voor mij gelden geen uitzonderingen en – en dat kunnen we in dit tijdsgewricht een meevaller noemen – ook geen valse verdachtmakingen van diezelfde Belastingdienst, die voor Uber beide ogen hermetisch dichtknijpt.

Bron: “‘Dank voor je steun, Neelie’; Uber Files: hoe de politiek een taxi-platform beschermde”, door Romy van der Burgh en Linda van der Pol via DeGroeneAmsterdammer van 13 juli 2022.

Koesteren van waarden

On door GerardusineconomieEen reactie plaatsen

Wanneer onze waarden samenvallen met die van de heersende economische discipline, moeten we er niet voor terugdeinzen om de vele waardevolle instrumenten te gebruiken, die dat vakgebied te bieden heeft.

Wanneer onze waarden daarentegen afwijken van die discipline, moeten we ze niet herdefiniëren door waarden waar de gangbare economie wel iets mee kan, maar wanneer onze waarden ook maar een beetje afwijken moeten we er niet voor terugdeinzen om die waarden krachtig te blijven propageren.

Vrij naar de Amerikaanse sociologe Elizabeth Popp Berman, zoals geciteerd door Ewald Engelen in “De hegonomie van de bonentellers” via DeGroeneAmsterdammer van 10 augustus 2022.

Een nieuwe verfrissende koers

On door Gerardusineconomie, klimaat, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Onbegrensde economische groei op een begrensde planeet is onmogelijk. Dat stelden ongeveer 100 diplomaten, overheidsambtenaren, politici en wetenschappers 50 jaar geleden vast. Ik herinner mij nog de scepsis van mijn vader over deze onheilstijding. Vòòr 1972 was het ook al geschreven en gezegd door wereldverbeteraars, maar dit rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de Club van Rome maakte indruk. Geen geitenwollen sokken, maar het establishment had gesproken. En het is nog steeds mondiaal het meest verkochte boek over de problematiek van het ‘leefmilieu’ ooit, al is deze term inmiddels vervangen door ‘klimaat’. Maar de indruk was ondanks alle interesse onvoldoende om iets, maar dan ook iets aan “ons” geldzuchtig beleid te wijzigen. De 43 latere publicaties van deze ‘Club’, zoals “The First Global Revolution” (1991) of “Come On! Capitalism, Short-termism, Population and the Destruction of the Planet” (2018) kregen nauwelijks aandacht. Misschien omdat het ongelegen kwam. Zou het plan van Jason Hickel nu wel gelegen komen?

In zijn boek “Minder is meer” (2021) komt deze economisch antropoloog terug op de centrale stelling van de Club van Rome “Onbegrensde groei op een begrensde planeet is onmogelijk”. Hij constateert: “Wat we de komende 10 jaar doen zal de toekomst van de mensheid bepalen” en hij schetst een politiek-economisch 5 punten-programma dat wèl rekening houdt met de grenzen van de planeet en dat tegelijk de mensenrechten respecteert.

“Jullie weten even goed als ik, dat we er slecht voor staan, dat het niet de goede kant opgaat”, aldus Hickel. “Jullie weten even goed als ik, dat onze regeringen ons in de steek laten. Dat ze de hele wereld in de steek laten. Dat ze al het leven op aarde in de steek laten. COP na COP gaat voorbij, maar het enige wat we van onze leiders — als we ze zo al mogen noemen — te horen krijgen, zijn wollige, vrijblijvende beloften over nuluitstoot”.

De status quo komt neer op een dodenmars

Volstrekt loze beloften zonder er beleid aan te koppelen. Met hun laisser-faire-beleid, nou ja, hun laissez-les-riches-faire-beleid zijn we op weg naar 3ºC opwarming. Zo’n 30 tot 50% van alle levende soorten zal uitsterven. Van de mensheid zal 20% door branden, droogte, dodelijke hitte en overstromingen van hun thuis verdreven worden. Een groot deel van de tropen zal voor de mens onbewoonbaar worden. De opbrengsten van basisvoedsel zullen met 30% afnemen, waardoor de voedselvoorziening ook nog eens wereldwijd ontwricht zal worden. Alom chaos. Een einde in mineur aan de menselijke beschaving, zoals wij die nu nog kennen.

“Het is niet jullie fout, niet onze fout”, vindt Hickel. “We zijn geneigd om over deze crisis te praten als het ‘Antropoceen’. Maar het zijn niet de mensen als mens die het probleem veroorzaken. Het is ons economisch systeem, het kapitalisme, dat opgezet wordt rond voortdurende expansie, extractie en accumulatie door een elite, en dat de levende wereld behandelt als niets meer dan een externaliteit.” Ofwel, met de effecten op de welvaart en het welzijn van ander leven wordt door bedoelde steeds vermogender elite, die de hele wereld als haar speeltuin beschouwd, geen rekening gehouden. “Het is een moloch, die zo geprogrammeerd is, dat hij alles op zijn pad verslindt, tot kortstondig voordeel van een miniem deel van de mensheid”. Hickel stelt dat we een andere economie kunnen èn moeten uitbouwen — een ‘post-kapitalistische, ecosociale economie’. Een economie, die georganiseerd wordt rond menselijke behoeften en ecologische stabiliteit; in plaats van rond de ophoping van kapitaal.

Hickel ziet daarvoor mogelijkheden en beperkt zich tot 5 maatregels:

I We moeten de fossiele industrie en de energiebedrijven nationaliseren. Dat laat ons toe een prijzenchaos te voorkomen en de energie zo te rantsoeneren dat ze komt waar ze het meeste nodig is, zodat de basisdiensten van energie in tact blijven. Tegelijkertijd is het nodig dat we minder noodzakelijke productie afbouwen — fast fashion, industrieel vlees, het militair-industrieel complex, reclame, SUV’s, ingebouwde veroudering van apparaten, commerciële vliegreizen, enzovoort — zodat we de economie opnieuw kunnen richten naar wat mensen daadwerkelijk nodig hebben voor hun welzijn.

II Er is een stevig sociaal fundament nodig; een sociale garantie. We moeten de universele toegang tot energie, hoogwaardige gezondheidszorg, goede huisvesting, het internet, onderwijs, transport en water garanderen om de nodige middelen voor een goed leven binnen ieders bereik te brengen en te houden.

III We moeten de rijken weg belasten. Het is irrationeel — en gevaarlijk — om nòg langer een buitensporig consumerende, veel te machtige klasse via onze belastingen te blijven financieren.

IV Het openbare domein moet massaal gemobiliseerd worden, willen we onze ecologische doelstellingen halen: onze capaciteit voor hernieuwbare energie moet worden vergroot; huizen moeten worden opgeknapt en de isolatie moet beter; land en ecosystemen moeten worden hersteld; het openbaar vervoer moet worden uitgebreid en verbeterd.

V Hernieuwbare technologieën moeten zonder beperkingen van patenten aangewend kunnen worden — batterijen, warmte-kracht, wind, zon; het hele spectrum. Bijzonder belangrijk is ook dat de nodige technologie gratis wordt overgebracht naar landen, die zich die technologie moeilijk kunnen veroorloven, want dat zal de omschakeling op wereldschaal versnellen. Fondsen moeten daarom deel uitmaken van een ruimer klimaatherstelplan dan alleen op nationaal niveau.

Zo simpel. En prima natuurlijk, wanneer u dit tè radicaal vindt. Ik zie dit wel zitten en feitelijk vind ik dat al heel mijn leven, omdat kapitalisme anti-mens is en liberalisme zwakken onvoldoende tegen de machtigen beschermt. Welvaart, die maar bij een beperkt deel van de bevolking terecht komt en anderen buitensluit en uitbuit, verruil ik graag voor welzijn voor iedereen. Maar waarde lezer, wanneer dit 5-punten-plan in uw ogen onhaalbaar is, bedenk dan graag iets beters om onder de 1,5ºC opwarming boven het niveau tussen 1850 tot 1900 te blijven. Op dit moment zitten we op plus 1,1ºC en er wordt verwacht dat we over 9 jaar over de 1,5ºC opwarming heen gaan.

Het is waanzin om keer op keer hetzelfde te doen en verschillende resultaten te verwachten

Laissez-les-riches-faire, zoals de afgelopen 4 decennia kan ook, maar dan krijgen we, volgens de hierboven geciteerde Albert Einstein (toch niet de eerste de beste), meer van wat we nu al in de soep lieten lopen.

Bron: “Klimaatrapport Club van Rome, 50 jaar later relevanter dan ooit” en “Jason Hickel: “Geen achterpoortjes. Geen loze beloften. Gewoon actie”, 24 oktober 2021 op Ecopolis in Brussel; beide via DeWereldMorgen op 29 maart 2022, “KNMI: 1,5 graad opwarming mogelijk al over negen jaar bereikt” door NOS-Binnenland op 4 maart 2021 en het vijfde van “Vijf citaten van Albert Einstein over persoonlijke groei” via VerkenJeGeest op 6 april 2022.

Tegen de leerstellingen van alle religies en menselijke goede wil

On door Gerardusineconomie, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Het plan van de Verenigde Naties, om extreme armoede tegen 2030 uitgeroeid te hebben, mislukt momenteel door een reeks wereldwijde problemen, waaronder de covid-19-pandemie, klimaatverandering en de wijdverspreide militaire conflicten. Bijna 25 jaar lang lukte het de eerste van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen* (SDG) van de VN, uitbannen van alle vormen van (extreme) armoede, terug te dringen, maar een rapport van de Wereldbank, dat afgelopen oktober werd bijgewerkt, zegt dat nu weer ongeveer 100.000.000 extra mensen in armoede leven.

VN-secretaris-generaal Antonio Guterres beaamt dat de pandemie “uitdagingen heeft blootgelegd”, zoals de zware prijs die samenlevingen betalen door gebrek aan universele sociale bescherming, ontoereikende gezondheidszorg en structurele ongelijkheden.

Het verleden maakt deel uit van ons heden, dat onze toekomst bepaalt.

De gezaghebbende Roberto Bissio, coördinator van Social Watch (een internationaal netwerk van burgerorganisaties die monitoren hoe overheden voldoen aan internationaal overeengekomen verplichtingen), wees erop dat de Wereldbank armoede opnieuw onderschat door het te meten met de extreem lage standaard van $ 1,90 per dag. “De Bank heeft gelijk dat SDG-1 over het verminderen van armoede tegen 2030 zonder grote beleidswijzigingen niet zal worden behaald, maar SDG-10 over het verminderen van ongelijkheid ook niet”, zei Bissio. Met name in het Zuiden, waar staten onvoldoende geld hebben om onderlinge verschillen tegen te gaan, blijkt dat ongelijkheid is verergerd. De Wereldbank hanteert beschamende eisen als deregulering en privatisering wat ongelijkheid juist verergert. Bissio doelt daarmee op de voorwaarden, die aan landen worden opgelegd om financiële hulp te ontvangen: “De instelling, die beweert armoedebestrijding als belangrijkste mandaat te hebben, is een deel van het probleem, niet van de oplossing.”

Ook Vicente Yu, senior juridisch adviseur bij het Third World Network, zegt dat de tegenslagen in de strijd tegen de wereldwijde armoede als gevolg van de covid-19-pandemie in 2020 met name in ontwikkelingslanden de impact heeft verergert van andere crises, zoals biodiversiteitsverlies, klimaatverandering en de ontwikkelingskloof voor de armen in de wereld. Hij spreekt van “historisch onrecht” en stelt:“Het verleden maakt deel uit van ons heden dat onze toekomst bepaalt. Deze crises zijn met elkaar verbonden en kunnen niet effectief worden bestreden met versnipperde inspanningen of in graan-opslagplaatsen. (…) Wereldwijde armoede en ongelijkheid worden niet veroorzaakt doordat mensen niet hard werken, maar door de manier waarop het wereldwijde economische, financiële en handelssysteem is opgezet.” Dat bouwwerk maakt het voor arme volkeren en landen moeilijk om uit de armoede te komen.

Armoede en ongelijkheid zijn geen natuurverschijnselen

Het voortbestaan van ernstige armoede en ongelijkheid voor veel volkeren over de hele wereld, nog verergerd door het klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en de pandemie, is een groot onrecht, te meer wanneer het wordt gezien tegen de technologische en industriële vooruitgang elders op de wereld en de kapitaalaccumulatie van een relatief klein aantal mensen in dezelfde periode dat dit ontrecht plaatsvindt. “Het is tegen de leerstellingen van alle religies en menselijke goede wil om te weigeren op te treden tegen het onrecht van armoede. We mogen niet wegkijken en oproepen tot liefdadigheid. We moeten met moed en overtuiging handelen om onrecht recht te zetten en voor iedereen bevrijding van armoede en ongelijkheid te bereiken (…) Het jaar 2022”, aldus Yu, “zou het jaar moeten zijn waarin alle volkeren samen komen om elkaar te bevrijden van de ketenen van wereldwijde armoede en ongelijkheid.”

Volgens Yu zijn armoede en ongelijkheid “geen natuurverschijnselen, maar ze worden veroorzaakt door de handelswijze van mensen”. Daarom zouden ze ook door menselijke ingrijpen kunnen worden teruggedraaid. Echter, doordat we nalaten om gezamenlijk op alle fronten aan te pakken tegen armoede en ongelijkheid leidt dat tot machteloosheid, schendingen van mensenrechten, toegenomen onzekerheid en uitsluiting voor gemeenschappen, landen en volkeren. Hij bedoelt daarmee dat de onderliggende oorzaken en gevolgen van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en pandemische reacties niet adequaat, maar versnipperd worden aangepakt. Yu wijst erop dat door ons falen zelfs ontkend wordt dat we keuzemogelijkheden hebben. Yu: “De bestrijding hiervan [armoede en ongelijkheid; GjH] moet plaatsvinden door een brede en systemische inspanning over de hele wereld, gebaseerd op een diep gevoelde urgentie; op een begrip van rechtvaardigheid en daadwerkelijk rechtvaardig handelen, waarbij publiek eigendom bij het ondernemen cruciaal is voor onderling afgestemde acties op economisch, sociaal en milieugebied. Het gaat erom te kiezen om de voorwaarden te creëren voor menselijke waardigheid en een fatsoenlijk leven voor iedereen, in plaats van te hopen op liefdadigheid van de rijken.”

Bron: “A Fast-Spreading Pandemic has Reduced an Additional 100 Million People into Poverty” door Thalif Deen via InterPressService op 6 januari 2022 (vertaling op persoonlijke titel).

Voor wie hier meer over wil lezen: De Groene Amsterdammer van 5 januari 2022 heeft een lezenswaardig overzichtartikel opgenomen over ‘eerlijk klimaatherstel’. Dat artikel is hier te lezen.

* De 17 SDG’s zijn (bron ‘Rijksoverheid van Nederland’):

  1. Uitbannen van alle vormen van (extreme) armoede
  2. Einde aan honger, zorgen voor voedselzekerheid en duurzame landbouw
  3. Gezondheidszorg voor iedereen
  4. Inclusief, gelijkwaardig en kwalitatief onderwijs voor iedereen
  5. Gelijke rechten voor mannen en vrouwen en empowerment van vrouwen en meisjes 
  6. Schoon water en sanitaire voorzieningen voor iedereen
  7. Toegang tot betaalbare en duurzame energie voor iedereen
  8. Inclusieve, economische groei, werkgelegenheid en fatsoenlijk werk voor iedereen
  9. Infrastructuur voor duurzame industrialisatie
  10. Verminderen ongelijkheid binnen en tussen landen
  11. Maak steden veilig, veerkrachtig en duurzaam
  12. Duurzame consumptie en productie
  13. Aanpak klimaatverandering
  14. Beschermen en duurzaam gebruik van de oceanen en zeeën
  15. Beschermen van ecosystemen, bossen en biodiversiteit
  16. Bevorderen van veiligheid, publieke diensten en recht voor iedereen
  17. Versterken van het mondiaal partnerschap om doelen te bereiken

Chomsky III Over de crisis en waar het mis ging

On door Gerardusineconomie, klimaat, wereldverhalenEen reactie plaatsen

We moeten altijd rekening houden met de realiteit. Ik ben voor een beweging naar een meer rechtvaardige en vrijere samenleving, waarin geproduceerd wordt om de noden van de bevolking te lenigen in plaats van om winst te maken, een samenleving waarin werkende mensen hun eigen leven kunnen bepalen in plaats van zich heel hun wakkere leven te moeten onderwerpen aan hun bazen. Echter, de tijd, die we voor een dergelijke omwenteling nodig hebben, is gewoon te lang om het hoofd te kunnen bieden aan de huidige klimaatcrisis. Bijgevolg moeten we die crisis oplossen bìnnen het kader van de bestaande instellingen. Ook daar zijn verbeteringen mogelijk.

Er wordt zowat overal gedebatteerd over methodes om koolstofdioxide uit de atmosfeer te verwijderen, maar dat zou enorme hoeveelheden biomassa vergen, die verbouwd moeten worden op uitgestrekte oppervlakten. Daardoor zouden ze voornamelijk in landen met lage inkomens en weinig uitstoot een bedreiging vormen voor bestaande ecosystemen en voor hun voedselproductie. Volgens een groep academici, waaronder ethici, is een van de ‘kernprincipes’ van klimaatrechtvaardigheid dat ‘de dringende basisbehoeften van arme mensen en arme landen moeten worden beschermd tegen de gevolgen van klimaatverandering, en ook tegen de maatregelen ter beperking van opwarming van de aarde’. Dat zou voor weldenkende mensen direct een einde maken aan plannen om nu CO2 uit te stoten, en later af te vangen en op te slaan.

Er zijn ook andere voorbeelden van wat ik ‘het imperialisme van de anti-klimaatopwarming’ zou noemen. Bio-energie en koolstofabsorptie zijn volslagen immoreel, maar het staat steeds weer ter discussie, net als atoomenergie. Waar belandt het afval daarvan? Niet in ùw achtertuin, lieve lezer, maar in landen als Somalië, die daar geen verweer tegen hebben. De Europese Unie bijvoorbeeld dumpt al haar atoomafval en andere vervuiling voor de kust van Somalië, wat de lokale industrieën en visgronden daar grote schade toebrengt. Walgelijk!

Hadden we 10 jaar eerder ingegrepen, dan zou het nu veel minder inspanning vergen. Had de VS niet als enig land geweigerd zich te voegen naar het Kyoto Protocol van 1997, dan zou het nu allemaal een stuk makkelijker geweest zijn. Hoe meer we de problemen voor ons uit schuiven, hoe meer we onze kinderen en kleinkinderen verraden. Dit zijn fundamentele keuzes waar we al een lange tijd voor staan. Ik heb niet veel jaren meer tegoed, maar anderen misschien nog wel. De mogelijkheid van een duurzame en rechtvaardige toekomst is haalbaar en we kunnen nog heel wat doen om zo’n vooruitzicht te verwezenlijken voor het te laat is. Er is best veel mogelijk.

We hoeven niet te leven in een politiek systeem waarin de belastingregels zo werden veranderd dat miljonairs minder betalen dan werkende mensen. We hoeven niet te leven in een soort staatskapitalisme waarin de 90% laagbetaalde kostwinners ongeveer $ 50.000.000.000 werd ontfutseld ten voordele van nog niet 1% rijkste mensen.

De blokkades tegen verandering van koers worden momenteel opgeworpen door de banken, de fossiele brandstofindustrie en andere grootbedrijven. Die zijn stuk voor stuk gericht op winstmaximilisatie. Ze trekken zich verder nergens iets van aan. Dat was trouwens de slogan waarmee de neoliberale periode ooit werd aangekondigd. De Amerikaanse econoom en goeroe van een beperkte overheid en het vrijemarktkapitalisme Milton Friedman (1912 – 2006) formuleerde het zo: “Ondernemingen hoeven geen verantwoording af te leggen aan de bevolking of aan de arbeidskrachten, maximale winst voor enkelen moet hun enige bekommernis zijn”.

Economen hebben op basis van neoklassieke theorieën in het begin van de jaren ’80 een grote revolutie veroorzaakt in de mondiale economie. De democratische President Carter (1977-1981) is er mee begonnen, de republikein Ronald  Reagan (1981 – 1989) en conservatief Margaret Thatcher (1979 – 1990) hebben dat proces versneld. De laatste zei dat er niet zoiets bestaat als ‘een maatschappij’; er zouden alleen geatomiseerde individuen zijn, die er op een of andere manier in slagen zich op de markt staande te houden. Je moet daar natuurlijk een kanttekening bij maken: ze vergat te vermelden dat er ‘heel wat maatschappij’ is voor de machtigen en rijken.

Doordat de VS veel meer macht heeft dan welk ander land ook, heeft hun neoliberale aanval op huishoudens, vernietigende gevolgen gehad. Je hoeft geen genie te zijn om tot die conclusie te komen. Hun motto was: ‘De overheid is het probleem’. [Dat motto was wat de republikein Richard Nixon tussen 1969 – 1974 al regelmatig de wereld in slingerde; GjH] Dit was een maatgevend experiment in de economische theorievorming met desastreuze gevolgen voor de afbraak van internationale samenwerking en solidariteit en zelfs voor de aarde als leefomgeving van mensen.

Al deze wijze woorden, dat wil zeggen dat het een verwoording van mijn zorgen is, kwamen onlangs uit de mond van Noam Chomsky. Alleen het expliciet benoemen van atoomenergie in de derde alinea en het laatste deel van de laatste zin voegde ik ter verduidelijking toe. Deze nog steeds niet uitgediende 92-jarige professor heeft talrijke succesvolle politieke werken op zijn naam staan, die vertaald zijn in meerdere talen. Met zijn kritiek op de machthebbers en zijn verdediging van de gewone mensen heeft hij hele generaties activisten en organisatoren geïnspireerd en van steekhoudende argumenten voorzien. Dat de normen, die je andere landen oplegt, dezelfde moeten zijn als die waar jij je als land aan houdt, is de rode lijn in zijn veelomvattend werk. Zijn recentste boeken zijn “Climate Crisis and the Global Green New Deal: The Political Economy of Saving the Planet” (2020) met Robert Pollin en C.J. Polychroniou en “Consequences of Capitalism: Manufacturing Discontent and Resistance” (2021) in samenwerking met Marv Waterstone.

Dit is deel 3 van 4 delen; deel 4 had ik eerder al gepubliceerd en deel 2 publiceer ik binnenkort.

Bron: “Chomsky: ‘We staan voor de keuze: een leefbare toekomst voor ons of totale vernietiging door de grote bedrijven’” door Stan Cox via de vertaaldesk van DeWereldMorgen op 3 november 2021. Klik hier om het te lezen.