Nederlanders gaan gebukt onder een vals zelfbeeld van nationale superioriteit, net als de leidende politicus, die er – met succes – alles, maar dan ook alles aan doet om bij diezelfde Nederlandse bevolking populair te blijven.
De Nederlandse regering koos in de onderhandelingen over het corona-herstelfonds onder leiding van Mark Rutte voor een snoeiharde opstelling: geen solidariteit met ‘Italiaanse toestanden’ en geen solidariteit met andere landen, die hun zaakjes minder goed op orde hebben. De Nederlandse regering volgde daarnaast op cruciale punten een afwijkend coronabeleid in vergelijking met de meeste andere Europese landen. Dit patroon van hardvochtigheid gecombineerd met een eigengereide corona-aanpak blijft de Nederlandse regering tot vandaag herhalen. Volgens onze premier is onze beleidslijn vooral ‘intelligent’. Nederland wist tastend in het duister wat het deed, zo verklaarde hij keer op keer.
In de ban van de gevolgen
In het land van Rutte hebben de slachtoffers geen plaats, maar gaat het enkel en alleen om zijn crisisbeleid. Zijn keuzes worden gedreven zijn coronabeleid te presenteren als ‘doortastend en uitgebalanceerd’. De Tweede Kamer en daarmee de Nederlandse media en daarmee de Nederlandse bevolking zijn in een collectieve roes geraakt ook al nam het Nederlands coronabeleid regelmatig groteske vormen aan; wij zullen handhaven (naar: “Je maintiendrai”, sinds 1815 de wapenspreuk van Nederland).
De Nederlandse verpleeghuizen werden oorden, die het midden hielden tussen hospices en triage-centra. Aan van alles en nog wat bleek in de ‘beste zorg ter wereld’ een tekort te zijn, en die tekorten bleken bovendien nauwelijks oplosbaar. Snel was Duitse hulp onmisbaar om de Nederlandse zorgnood te lenigen en gelukkig was de Duitse Angela Merkel niet zo hardvochtig als haar Nederlandse collega Mark Rutte. Curieus is dat al deze pijnlijke ontwikkelingen in eigen land weinig aandacht kregen en krijgen. Het reputatieverlies van Nederland – een land dat ooit te boek stond als ‘voorbeeldig’ als het ging om de overheid, de publieke diensten en de zakelijk-ethische moraal – werd alleen in het buitenland geregistreerd. De doden werden slechts in familiekring beweend, maar het falende overheidsbeleid bleef doodgezwegen. In plaats daarvan raakte het land onder leiding van hun minister-president in de ban van de beleidsgevolgen: de doelen die daaraan gekoppeld konden worden en vooral de communicatie daaromtrent; een regeringsbeleid van ‘aanpakken en doorpakken’, zonder dat het kabinet duidelijk kon, moest of wilde maken wèlke gevolgen prioriteit kregen en waarom die wel en andere niet.
Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht
Dit vreemde gedrag ging – als gezegd – hand in hand met hardvochtigheid naar buiten toe, maar ook richting alles wat anders is of lijkt dan we als ‘Nederlands’ zien. Terwijl ik mij schaam voor het Nederlandse coronabeleid, waarin slachtoffers stuk voor stuk gereduceerd worden tot het getal 1, nemen we collectief een houding aan die past bij een comfortabele berusting en die hoort bij ‘met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht’, zoals Paul Schnabel van het Sociaal en Cultureel Planbureau in 2018 over de toestand in ons land sprak. Vanuit deze houding wordt een keihard beleid ingezet ten opzichte van een ieder waarvan de meerderheid het idee heeft dat hij of zij zich niet Nederlands gedraagt, en dus verantwoordelijk gehouden kan worden voor het ‘met ons gaat het slecht’-deel van het landsgevoel.
Omgekeerd totalitarisme
Nee, Nederland is nog geen dictatuur. Maar het is met de ten hemelschreiende zwarte lijsten van de fraudedatabank ‘Fraude Signalering Voorziening’ en het ‘Combiteam Aanpak Facilitators’ van belastingadviseurs, data-analisten en Fiod, die op een 5 december lachend spraken over ‘afpakjesdag’ en dat als motto in goed Nederlands ‘A license to disturb’ (de toestemming om te treiteren) had – ik doel hier natuurlijk op de eindelijk-ten-lange-leste-maatschappelijk-erkende misstanden veroorzaakt door de Belastingdienst inzake goedwillende Belastingadviseurs en Kindertoeslagouders, die zich van geen kwaad bewust konden zijn, – verder dan ooit afgedwaald van de transparante democratie die het ooit was. Nederland glijdt, samen met meerdere landen in de Europese Unie, af naar een autoritair systeem waarin het welzijn van zijn ingezetenen elke prioriteit heeft verloren. Niet naar een kopie van de klassieke repressieve, totalitaire staten zoals het communistische China, het nazi-Duitsland of de stalinistische USSR, maar naar een nieuw soort totalitarisme, te weten ‘De autoritaire staat 2.0-light’. De politicoloog Sheldon Wolin bedacht voor landen als het onze de term ‘omgekeerd totalitarisme’, dat staat voor ‘een hyperefficiënte neoliberale maatschappij gerund door managers en technocraten’. Grote denkers als Hannah Arendt, Yuval Harari en George Orwell waarschuwden al veel eerder voor deze mogelijke ontwikkeling, die nu in ons land bewaarheid blijkt te worden. Inmiddels wantrouwt de Nederlandse overheid haar burgers en grijpt al te graag naar repressie om de repressie (A license to disturb). De koning praat met hulpdiensten over hun schokkende problemen bij het bestrijden van rellen in Rotterdam, maar hij spreekt niet met de raddraaiers.
Nederlanders en vijanden van het volk
Een tijdje geleden vroeg een broer van mij, om van gespreksonderwerp te veranderen, of ik een wappie was. Nou, volgens mij zijn er veel redenen waarom mensen zich niet laten vaccineren met een mRNA-bevattend middel dat toch niet zo effectief blijkt te zijn als beloofd, en waar — in tegenstelling tot klassieke vaccins — telkens weer nieuwe boosters voor nodig zijn. Ik heb me bedeesd, zodra dat kon, wel laten vaccineren, maar had niet verwacht dat alle vaccinweigeraars nu op één hoop zouden worden gegooid als half-misdadige wappies die medeplichtig zijn aan een massamoord op de ‘normale’, gevaccineerde mensen. Sommige mensen zijn zelfs zo geradicaliseerd dat ze op sociale media oproepen om kinderen weg te halen van hun ongevaccineerde ouders of tot prikkampen. In de Tweede Kamer beloven twee populistische volksvertegenwoordigers ‘tribunalen’, waarvoor collega’s die het land kapot maken zich zullen moeten verantwoorden. En in dit rumoer bepleit de regering een G2-strategie, die olie op het vuur gooit. Dat de regering daarmee accepteert dat alle varianten van het covid-19-virus door gevaccineerden worden verspreid, zij het in mindere mate dan niet-gevaccineerden, blijft onbesproken. G3, waarbij niet-gevaccineerden over dezelfde kam geschoren worden als gevaccineerden, dwarsboomt geenszins de volksgezondheid, integendeel, maar wel het overheidsbeleid dat ten doel heeft dat iedereen zich laat vaccineren. De extra covid-19-infecties met alle gevolgen van dien neemt de regering op de koop toe.
Een vals zelfbeeld van nationale superioriteit
Nee, er zal in Nederland niet snel een volksopstand komen, simpelweg omdat Nederlanders geen volk meer zijn maar een nieuwe verzameling zuilen met tegengestelde belangen, botsende culturen en onverzoenlijke levensbeschouwingen. Na mijn geboorte kwam ik in een verzuilde samenleving en nu blijken de zuilen gehergroepeerd. Met onze mainstreammedia en regeringsleiders, die er alleen op uit zijn de status quo van ziekmakende machtsverhoudingen in de samenleving te handhaven, geloven we al te graag in ons superieure zelfbeeld en zwijgen we al te graag over onze afhankelijkheid en kwetsbaarheden. Kritische brieven, die wel in kranten van andere landen geplaatst worden, krijgen in de Nederlandse media geen aandacht (zie verder in de bronvermeldingen). De Nederlandse regering laat zich domweg informeren door het ‘Outbreak Management Team’ en neemt besluiten alsof covid-19 niet meer is dan een interne aangelegenheid van landsbelang. Over ons covid-19-beleid in samenhang met oversterfte en in vergelijking met andere landen, sowieso over de covid-19-doden en ernstige covid-19-lijders met of zonder vaccin weinig woorden. Als ik het zo hoor zijn slechts de voorraad lege bedden op de intensive care leidend voor alle corona-beleidskeuzes. Hadden we er 3x zoveel gehad, dan was een beleidsgevolg tot zo’n 50 – 60.000 covid-19-besmettingen per dag aanvaardbaar regeringsbeleid geweest. Nu ligt dat aantal, waarachter volgens mijn zienswijze mensenlevens schuil gaan, een stuk lager. En onze regering straalt zelfverzekerde trots uit over haar strategie mede door haar falen en de oorzaken daarvan professioneel dood te zwijgen als het graf.
Met mij gaat het gelukkig goed en met ons gaat het helaas niet alléén op het front van corona slecht. Waar zal ik het de volgende keer over hebben?
Bronnen: “Een politiek van gevolgen, Het land van Mark Rutte” en “‘Je bent een oplichter. Wegwezen!’ Een malende Goliath versus belastingmannetjes” beide via DeGroeneAmsterdammer door resp. Mathieu Segers op 17 november en Marco de Vries op 8 december 2021 en “Nederland glijdt in ijltempo af naar een autoritaire staat; Lessen van Arendt, Harari en Orwell” door Teun Voeten via Doorbraak op 9 december 2021.