Een laag democratisch gehalte; te laag wat mij betreft

Ik gok dat het sinds de neo-liberaal Ruud Lubbers was (eerst lid van de KVP en sinds 1980 van het CDA), maar met de huidige coalitie van CDA, CU, D66 en VVD in de Tweede Kamer worden mij twee zorgwekkende zaken steeds duidelijker.
De eerste is dat de heersende opvatting in de Tweede Kamer er een is die neerkomt op wat goed is voor grootbedrijven, is goed voor iedereen. Ik deel die mening helemaal niet, maar je kunt zo’n opvatting hebben.
De tweede is dat we ons moeten afvragen of het democratisch gehalte van onze democratie nog wel voldoet aan de eisen voor een vitale parlementaire democratie.

Het recht van initiatief lijkt mij bij ons wel goed geregeld, en evenzo het recht van spreken en het stemrecht. Maar bij het vierde fundamentele element voor een parlementaire democratie gelijkheid gaat het hier te lande volgens mij al decennia fout; ik denk sinds Lubbers minister president was tussen 1982 en 1994. Nu met de afschaffing van de dividendbelasting voor buitenlandse investeerders komt pijnlijk aan het licht hoe gelijkheid in de Tweede Kamer ondermijnd wordt.

De drie-stappen-procedure is als volgt:
1.
Alle stemgerechtigden stemmen een verdeling van zetels in de Tweede Kamer (nagenoeg alle niet-stemmers weten niet dat ze hieraan mee-stemmen).
2.
Op basis van die zetelverdeling is er een procedure om een regering te vormen. Die komt neer op wie wil met wie regeren tegen welk politieke succes en tegen welke politieke prijs? Tot zover gaat het naar mijn idee goed. Maar dan wordt een strategie gevolgd waardoor het in deze stap toch al decennia fout gaat.
3.
Dat het volgens mij in stap 2 fout gaat, komt doordat de regeringspartijen een ‘regeerakkoord’ sluiten dat zo waterdicht mogelijk gemaakt wordt. Met dat laatste bedoel ik dat de regeringspartijen zich in dat proces van wie wil met wie verzekeren van meerderheden in de Tweede en Eerste Kamer waardoor de oppositie vrolijk initiatieven kan nemen, kan spreken en stemmen, maar dat haar doen en laten er niets toe doet (zolang de regering niet valt).

Met het afschaffen van genoemde dividendbelasting wordt eindelijk voor iedereen die kijken kan duidelijk dat zelfs thema’s die in geen enkel verkiezingsprogramma gestaan hebben in stap 2 door de Tweede en Eerste Kamer tot onaantastbare wet verheven kunnen worden. Laat staan hoe de onderhandelingsresultaten op basis van de politieke voorkeuren, zoals die in een regeerakkoord voor ieder die niet mee-onderhandelde uitonderhandeld blijken, door die Kamers gejast worden.

En nu het er op lijkt dat het daarmee geslagen gat in de begroting deels gedicht wordt door de vennootschapbelasting minder te verlagen, krijg ik niet het gevoel dat welzijn van het volk voorop staat. Ook verlaging van de vennootschapsbelasting staat dus geagendeerd door deze coalitie (en niet een verlaging van de loonbelasting voor de eerste twee schijven; wel een verhoging van de BTW die voor de laagste inkomensgroepen het hardst aankomt). Deze bedrijfsvriendelijke houding ten koste van een volksvriendelijke houding komt kennelijk voort uit de opvatting dat (groot)bedrijven in de watten leggen, iedereen vast ten goede zal komen. Met een toekomst waarin onze kinderen het materieel slechter gaan krijgen dan onze ouderen het gehad hebben, geloof ik daar geen snars van.

Ik zou zeggen dat we als handlangers van het grote geld onze dictators mogen kiezen en dat ons democratisch gehalte al jaren geminimaliseerd is tot, wanneer een coalitie om een of andere reden uitgeregeerd is, het zonder bloedvergieten mogen kiezen van onze nieuwe dictators die het grote geld weer gaan dienen. Oud ministers vertrekken dan nogal eens naar grootbanken of grootbedrijven. Mark Rutte te zijner tijd mogelijk terug naar Unilever voor een leuke job waarbij hij als beloning voor zijn gelegaliseerde diefstal vanuit de Staatskas het meervoudige van de Balkenende-norm binnen mag harken. Feitelijk vergaderen Tweede en Eerste Kamer voor de bühne om de besluiten uit het regeerakkoord er door te jassen waarbij de niet-regeringspartijen vrijelijk initiatieven mogen nemen, spreken en tegen-stemmen totdat ze een ons wegen. Toch wel mooi, dat wisselingen van regeringen zonder bloedvergieten gaan.

Na de klap

Het is geen nieuws dat in Nabi Saleh wekelijks geprotesteerd wordt tegen de handelswijze ter plaatse onder het gezag van de Israëlische regering. Eén keer haalde die protesten wel het nieuws. Niet doordat een Israëlische soldaat een 15 jarige jongen met een rubber kogel in het hoofd geschoten had. Dat is geen nieuws. Maar omdat zijn nichtje van 16 die soldaat daarna op de oprit van haar huis een klap gegeven had. Zij was ongewapend, hij was zwaar bewapend al had hij minstens een rubber kogel minder dan aan het begin van zijn ‘missie’.

Ik vermoed dat haar bijzondere haardracht een rol speelde, maar na verspreiding van de gefilmde klap via sociale media had Ahed Tamimi ineens wereldnaam gemaakt. Hoewel ik principieel elk geweld afwijs, schatte ik haar actie in als een natuurlijke reactie op zware stress; een menselijk machteloos gebaar tegen onrecht. Helaas ontvingen de aanleidingen van de wekelijkse protesten door haar klap geen wereldaandacht; wel kwam het onrechtmatig optreden van Israël richting haar en de haren onder een vergrootglas te liggen. Wat een onmachtig gebaar van een meisje met een opvallende haardracht aan aandacht kan genereren bleek te grenzen aan het ondenkbare.

Dat een Israëlische vrouw voor het meermaals slaan van Israëlische militairen nog geen dag vast zit, en Ahed Tamimi maar niet vrij kwam, werd wereldnieuws. Dat kennen wij van een maatschappelijk systeem dat we nog in het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden, Indonesië, Suriname en Zuid-Afrika ingevoerd hebben: apartheid. Dat haar moeder en 10 andere minderjarige Palestijnse kinderen uit Nabi Saleh later ook gearresteerd werden, wellicht om Ahed Tamimi geestelijk onder druk te zetten, deed later ook op sociale media de ronde. De moeder van Ahed Tamimi kreeg voor het filmen en wereldkundig maken van de Israëlische praktijken 8 maanden cel opgelegd. Het neefje verklaarde onder dreiging met een lange gevangenisstraf dat de rubber kogel in zijn hoofd terecht gekomen is door een ongelukkige val met zijn fiets. Pars pro toto.

Internationale erkenning voor Ahed Tamimi volgde, of feitelijk kreeg de wereld door de filmpjes veel meer weet over het optreden van Israëliërs in de bezette gebieden. Er volgden wereldwijde handtekeningenacties en pleitnotities. Allemaal zaken om je als Israëlische regering vreselijk aan te storen, zelfs al laat die regering zich – zolang ze zich verzekerd weet van bescherming van de Verenigde Staten van Amerika – weinig gelegen liggen aan internationale verontwaardiging.

Later was een ander filmpje via sociale media te zien: een verhoor van Ahed Tamimi. Wat we zien, is dat zij tegen het internationaal en het Israëlisch recht in zonder bijstand van een volwassene ondervraagd wordt. Dat blijkt ook een Israëlische omgangsgewoonte voor Palestijnse minderjarigen. 300 andere Palestijnse kinderen worden momenteel op dezelfde manier tegen het Israëlisch recht in behandeld. Mishandeld? Tijdens haar verhoor, kunnen we zien, krijgt ze van haar mannelijk ondervrager complimenten over haar lichaam en haar ‘ogen als die van een engel”. Pars pro toto.

Na afloop van haar detentie vertelde Ahed Tamimi dat de ervaring van het gearresteerd worden haar onbeschrijflijk zwaar gevallen was. Ze vertelde erbij dat ze geen spijt had van de klap die zij gegeven heeft. Volgens haar was hij de soldaat die haar neefje in het hoofd geschoten had. Dat neefje moet de rest van zijn leven met een flink litteken in zijn gezicht door het leven. Tegelijk geeft Ahed Tamimi er blijk van dat alles na de klap waarde aan haar leven heeft gegeven. Ze merkte op dat ze door al deze narigheid volwassener geworden was, bewuster. Zou ze anders wellicht voor een carrière als profvoetballer gegaan zijn, nu wenst zij rechter te worden. Zij wil rechtszaken over schendingen van Israël tegen het internationale recht gaan leiden. Haar bekendheid heeft haar ook de mogelijkheid opgeleverd een studie naar haar keuze te volgen.

Tijdens haar detentie heeft ze samen met andere gevangenen geprobeerd zich verder te scholen. Nu is ze na een deal (4 bekentenissen tegen 7 maanden cel) weer herenigd met haar familie. Ze hoopt tot rust te komen, geniet van het rondlopen zonder handboeien om en beraadt zich op volgende stappen in haar persoonlijke leven. Een conflict is in Nabi Saleh echter nooit ver weg. Haar oudere broer zit in een Israëlische gevangenis in verband met confrontaties met Israëlische soldaten en vanuit haar huis kijkt ze uit op een Israëlische militaire post.

Wat ik met dat ‘pars pro toto’ bedoel? Ik vermoed dat we zo ongelooflijk veel niet weten, maar dat soms wel een tipje van een sluier opgelicht wordt. Dat geldt dan wat mij betreft voor de zaken in de alinea voorafgaand.

Bronnen: “Ahed Tamimi: ‘I am a freedom fighter. I will not be the victim’ Interview” door Oliver Holmes and Sufian Taha in Nabi Saleh via The Guardian op 30 juli 2018 en het dossier “Bezetting en kolonisatie Palestina” van DeWereldMorgen.

Feestelijk nieuws over ongemakkelijke bevindingen

De wegbermen en stedelijke plantsoenen in Nederland beginnen gelijkenis te vertonen met die van mijn kindervakanties in Zuid-Europa. In deze tijd van langdurige droogte en aanhoudende warmte, waarbij regelmatig ‘hitterecords’ gebroken worden, lijkt elke toespeling op klimaatverandering en de urgentie daar iets tegen te ondernemen not done. Dus dat zullen we maar laten. De energie om aan dode paarden te trekken is immers spreekwoordelijk vergeefse moeite.

Wel besteed ik aandacht aan een verwant onderwerp waarbij, als nagenoeg altijd wanneer ik dat na ga, hetgeen het nieuws bereikt anders is dan hetgeen gerapporteerd is.

De boodschap van NOS: mensen feest lekker verder!

Wat gerapporteerd is komt neer op een wetenschappelijk antwoord op de vraag òf er een drempelwaarde is voor opwarming van de aarde en zo ja waar die drempelwaarde ligt en wat we kunnen verwachten wanneer die drempelwaarde overschreden wordt? Het antwoord op deze vragen is “Ja, er zijn hoogstwaarschijnlijk drempelwaarden die bijvoorbeeld betrekking hebben op het Amazone regenwoud, de Russische permafrost en het Zuidpoolijs. Als een van die drempels wordt overschreden, zal dit waarschijnlijk leiden tot een veel hogere globale gemiddelde temperatuur dan in het interglaciaal van de afgelopen 1.200.000 jaren en tot een aanzienlijk hogere zeespiegel dan ooit in het Holoceen.”.
Vervolgens wordt veronderstelt dat de waarde ligt om en nabij 2 graden opwarming ten opzichte van voor het industriële tijdperk. Wat bij overschrijding van de drempelwaarden in werking treedt, is een zichzelf versterkend effect van opwarming waartegen niets meer te ondernemen is tot de 4 à 5 graden opwarming bereikt is. Al met al zal dit zichzelf versterkende effect zo’n 2 eeuwen duren. Dat zal ingrijpende invloeden hebben voor nagenoeg alle menselijk leven. De overige natuur zal zich wel aanpassen, vul ik op eigen houtje aan, omdat sommige planten en dieren gewoon uitsterven en de overige planten en dieren een onvoorstelbaar aanpassingsvermogen aan veranderende omstandigheden hebben. Ofwel: wanneer het ons niet lukt beneden de laagste drempelwaarde te blijven, ligt er een beangstigende toekomst voor veel mensen vast.

Momenteel is onze globale temperatuur 1 graad hoger dan voor de industrialisering, meldt NOS hierover. De temperatuur stijgt verder met 0,17 graad per decennium. In het klimaatverdrag van Parijs staan wereldwijde maatregelen om de opwarming van het klimaat tegen te gaan. Het streven daarvan is dat de temperatuur maximaal 1,5 tot 2 graden stijgt, waardoor het kantelpunt niet bereikt wordt. Dat de Parijse plannen vrijblijvend ingevuld zijn en dat de Verenigde Staten van Amerika er al helemaal afstand van genomen hebben, meldt NOS niet. We weten inmiddels al dat als we vandaag zouden stoppen met bijdragen aan klimaatverandering – hetgeen alleen theoretisch kan; onmogelijk in de weerbarstige praktijk – er van een langdurig naijl-effect sprake zal zijn. Ook dat laat NOS onvermeld, maar ze voegt als klap op de vuurpijl wel aan haar berichtgeving toe dat als we de klimaatdoelen van Parijs kunnen halen, ‘we ons niet druk hoeven te maken’. Alsof de huidige staat van de wereld met bosbranden, aanhoudende droogte, terugtrekkende gletsjers, verdampende meren, mislukte oogsten en temperaturen van 40, 50°C op dit moment voor niemand iets is om zich druk over te maken.

Maar ik snap het wel. Met ‘we’ wordt natuurlijk de verwende rijke egocentrische onverantwoordelijk levende Nederlander bedoeld, die recht denkt te hebben op 130 km/uur rijden, schoon water, zijn goed betaalbare eten, allerhande hebbedingen met name uit arme landen en zijn vliegvakanties. Voor hen is de boodschap van NOS: mensen feest lekker verder!

Een naar mijn idee betere weergave van de bevindingen in het rapport “Trajectories of the Earth System in the Anthropocene” dan de samenvatting van NOS kunt u hier vinden.

Bronnen: “Trajectories of the Earth System in the Anthropocene” door Will Steffen et al. bewerkt door William C. Clark, Harvard University, Cambridge en gepubliceerd door Proceedings of the National Academy of Sciences op 6 augustus 2018 en “Wereldwijde ‘hittetijd’ dreigt, zeggen onderzoekers” door de redactie Binnenland van NOS op 7 augustus 2018.

De ontbrekende partij?

Hallo,
Ik zal me even voorstellen. Ik ben ANNE. Ik ben een stenen gebouw uit de jaren ’70 op het Jaarbeursplein. Jaren heb ik leeggestaan, wachtend op de dag dat ik gesloopt zou worden. Totdat een groepje mensen een ‘nieuw leven’ voor mij bedacht en realiseerde. Zo begint het dagboek van de ruimte waarin ik vandaag met zo’n vijf andere mensen in Utrecht werk. Ik heb uitzicht op de Jaarbeurs, zijn grote parkeerplaats en Kinepolis.

ANNE blijkt een stichting zonder winstoogmerk te zijn voor en door participanten die een beleving samen compleet willen maken en staat voor Alle Nederlanders Naar Energieneutraal. Vandaag heb ik hier een werkruimte geboekt. Tijdens mijn lunch viel mijn oog op 17 genummerde bordjes, waarvan ik u deelgenoot wil maken:
1. Geen armoede
2. Geen honger
3. Goede gezondheid en welzijn
4. Kwaliteitsonderwijs
5. Gendergelijkheid
6. Schoon water en sanitair
7. Betaalbare en duurzame energie
8. Eerlijk werk en economische groei
9. Industrie, innovatie en infrastructuur
10. Ongelijkheid verminderen
11. Duurzame steden en gemeenschappen
12. Verantwoorde consumptie en productie
13. Klimaatactie
14. Leven in het water
15. Leven op het land
16. Vrede, veiligheid en sterke publieke diensten
17. Partnerschap om doelstellingen te bereiken

Ik vraag me bij deze bordjes af of er ergens op onze planeet nu-levende mensen zijn tussen de 5 en 150 jaar oud die iets hierop tegen hebben. Volgens mij wil iedereen dit alles stuk voor stuk, al zijn sommige teksten, zoals die van de bordjes 9, 14 en 15, voor mij wat vaag.

Niemand zegt het tegenovergestelde te willen: Armoede, Onverantwoorde consumptie en productie, Economische stilstand, Onbetaalbare fossiele energie, Honger, Genderongelijkheid (?), Klimaatverandering op zijn beloop laten, Het land onleefbaar maken, Niets maken, Geen mobiliteit, Slecht onderwijs, Ongelijkheid vergroten, Onveiligheid, Oorlog, Verzwakte publieke diensten, Slecht sanitair, Steden en gemeenschappen die energie vreten, Niets vernieuwen, Vergiftigd water, Het water onleefbaar maken, Slecht welzijn, Oneerlijk werk, Ziektes en Ieder voor zich. Of zie ik wellicht iemand dan wel hele volksstammen over het hoofd? ‘Geen weldenkend mens in Nederland’ dan, voor de zekerheid.

En toch hebben we in de afgelopen decennia juist veel bereikt van wat al die Nederlandse weldenkende mensen niet willen. Welke politieke partij meldt zich met zo’n programma als op de 17 bordjes bij ANNE?

Ecologische overconsumptie van de aarde

Zodra juli voorbij was, hebben we dit jaar met elkaar alweer verbruikt wat de aarde in één jaar kan produceren.
Vorig jaar zaten we 2 dagen later op dit punt (3 augustus),
in 2016 7 dagen later (8 augustus),
in 2015 12 dagen later (13 augustus) en
in 2014 18 dagen later (19 augustus).
Met deze snelheid teren we in op de aardse voorraden.

Onze ‘ecologische overconsumptie van de aarde’ zorgt voor een dalende biodiversiteit, bodemerosie, de opbouw van CO2 in de atmosfeer, migratie, ontbossing, een dalend visbestand, een gebrek aan vers water, om maar wat te noemen.

De mensheid lijkt gevangen te zitten in een vicieuze cirkel van klimaatverandering, leidend tot nog meer bosbranden, droogteperiodes en orkanen.

Dringende maatregelen zijn een drastische reductie van het autoverkeer, het CO2-neutraal maken van onze gebouwen, het stoppen van de demografische groei, een circulaire economie op basis van recycling, massale investeringen in hernieuwbare energie, een snelle onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen, hergebruik, duurzame mobiliteit, zowel industrie als consumenten laten kiezen voor (meer) plantaardige producten, het verminderen van de vleesconsumptie, maar eens beginnen met het halveren van voedseloverschotten, enzovoort.

Kom er maar eens om in een doorgeslagen op kapitalisme gebouwde wereld, waarin nagenoeg iedereen gaat voor de financiële winsten op de superkorte termijn; vooral de winsten van grootbanken en grootbedrijven die bij hun gewetenloze praktijken ondersteund worden door overheden all over the world.

Bron: “Earth Overshoot Day: nog nooit zaten we zo vroeg door onze jaarlijkse voorraad grondstoffen heen” ©Reuters via Knack op 1 augustus 2018 (= Earth Overshoot Day).