Vanaf het betreden van de zaal waren we eergisteren getuige van een orgie. We zien drie vrouwen en een man. Evgenia Brendes danst daarbij continu en onnavolgbaar lenig. Ze houdt dat bewegen en dansen overigens heel de voorstelling vol. Hoewel haar doorlopende vertaling van het verhaal niet te verstaan is, blijft ze heel de voorstelling boeien door overtuigend toneelspel. Maar nog even terug naar het begin. De orgie gaat maar door en ik begin me af te vragen of we er wel goed aan gedaan hebben om hier naartoe te gaan.

Dat hebben we. De hedendaagse vertaling van Euripides’ “De Bacchanten” van ‘Le mouton noir’ wordt voor mij boeiender naarmate de tijd vordert. Eerst die orgie, dan worden flarden van de Griekse mythologie uitgebeeld en voorgedragen. Bijvoorbeeld het verhaal dat Pentheus, gespeeld door Bas Zemering, die tijdens de jacht zijn eigen kind aanziet voor een leeuwenwelp. Hij neemt de leeuwenkop of zo u wilt het mensenhoofd als jachttrofee mee naar huis. Wanneer hij achter de waarheid komt, is het te laat. Flarden verstaanbaar en onverstaanbaar volgen elkaar op totdat een ongewone vreemdeling (in werkelijkheid de god Dionysos, en in nog werkerlijkerheid heel mooi vertolkt door Khadija El Kharraz Alami) vanuit Azië in Thebe aankomt. Dionysos staat aan het hoofd van een menigte vrouwelijke volgelingen, de Bacchanten, waartegen koning Pentheus zich heftig afzet. Hij licht het publiek in over de in zijn ogen immorele trekken van wat voor de Bacchanten gewoon is. En hij wil er niets van weten wanneer later Bacchant Scarlet Tummers het publiek het andere verhaal van de Bacchanten vertelt. Dat lijdt wanneer hij haar door het publiek achtervolgt om haar de mond te snoeren tot komische taferelen. Wanneer Pentheus uiteindelijk hardhandig wil optreden tegen de “uitspattingen” van de Bacchanten, geeft de vreemdeling uit Azië hem de raad om ongezien de orgieën bij te wonen. Wanneer hij dat doet, wordt Pentheus door zijn eigen Bacchant-moeder Agave en andere Bacchanten wreed verscheurd. Zijn moeder zag hem – in haar extase – op haar beurt ook aan voor een wild dier. En wanneer daarna de acteurs, die heel de deels geïmproviseerde voorstelling van een ontspannen professionaliteit getuigen, de voorstelling stil leggen, blijkt dat de opmaat voor een voor mij overweldigend schouw- en luisterspel.

Wie is uw Dionysos? Wat is uw roes?

“De Bacchanten” laat een strijd zien tussen chaos, culturen, families, gezag en orde. We willen stuk voor stuk geluk, veiligheid en vrijheid, maar de manier waarop we die proberen te bereiken is door opsluiten en buitensluiten. ‘Le mouton noir’ (Het zwarte schaap) doet een wat mij betreft geslaagde poging een verhaal te vertellen dat de brute strijd tussen verschillende waarheden overstijgt. Deze Bacchanten brengen ons een actuele blik op cultuur, geloof, riten en viering, vertelt het programma. Een viering als masker voor de innerlijke onrust die in ons leeft. Wat mij betreft maken de 4 jonge acteurs deze belofte waar.

Tot 24 oktober a.s. nog te zien in Rotterdam en Leiden. Klik hier voor hun agenda.

Bronnen: “De Bacchanten” van ‘Le mouton noir’ via https://www.theaterkikker.nl en diverse treffers via https://nl.wikipedia.org; allemaal op 30 september 2016.