De wegbermen en stedelijke plantsoenen in Nederland beginnen gelijkenis te vertonen met die van mijn kindervakanties in Zuid-Europa. In deze tijd van langdurige droogte en aanhoudende warmte, waarbij regelmatig ‘hitterecords’ gebroken worden, lijkt elke toespeling op klimaatverandering en de urgentie daar iets tegen te ondernemen not done. Dus dat zullen we maar laten. De energie om aan dode paarden te trekken is immers spreekwoordelijk vergeefse moeite.

Wel besteed ik aandacht aan een verwant onderwerp waarbij, als nagenoeg altijd wanneer ik dat na ga, hetgeen het nieuws bereikt anders is dan hetgeen gerapporteerd is.

De boodschap van NOS: mensen feest lekker verder!

Wat gerapporteerd is komt neer op een wetenschappelijk antwoord op de vraag òf er een drempelwaarde is voor opwarming van de aarde en zo ja waar die drempelwaarde ligt en wat we kunnen verwachten wanneer die drempelwaarde overschreden wordt? Het antwoord op deze vragen is “Ja, er zijn hoogstwaarschijnlijk drempelwaarden die bijvoorbeeld betrekking hebben op het Amazone regenwoud, de Russische permafrost en het Zuidpoolijs. Als een van die drempels wordt overschreden, zal dit waarschijnlijk leiden tot een veel hogere globale gemiddelde temperatuur dan in het interglaciaal van de afgelopen 1.200.000 jaren en tot een aanzienlijk hogere zeespiegel dan ooit in het Holoceen.”.
Vervolgens wordt veronderstelt dat de waarde ligt om en nabij 2 graden opwarming ten opzichte van voor het industriële tijdperk. Wat bij overschrijding van de drempelwaarden in werking treedt, is een zichzelf versterkend effect van opwarming waartegen niets meer te ondernemen is tot de 4 à 5 graden opwarming bereikt is. Al met al zal dit zichzelf versterkende effect zo’n 2 eeuwen duren. Dat zal ingrijpende invloeden hebben voor nagenoeg alle menselijk leven. De overige natuur zal zich wel aanpassen, vul ik op eigen houtje aan, omdat sommige planten en dieren gewoon uitsterven en de overige planten en dieren een onvoorstelbaar aanpassingsvermogen aan veranderende omstandigheden hebben. Ofwel: wanneer het ons niet lukt beneden de laagste drempelwaarde te blijven, ligt er een beangstigende toekomst voor veel mensen vast.

Momenteel is onze globale temperatuur 1 graad hoger dan voor de industrialisering, meldt NOS hierover. De temperatuur stijgt verder met 0,17 graad per decennium. In het klimaatverdrag van Parijs staan wereldwijde maatregelen om de opwarming van het klimaat tegen te gaan. Het streven daarvan is dat de temperatuur maximaal 1,5 tot 2 graden stijgt, waardoor het kantelpunt niet bereikt wordt. Dat de Parijse plannen vrijblijvend ingevuld zijn en dat de Verenigde Staten van Amerika er al helemaal afstand van genomen hebben, meldt NOS niet. We weten inmiddels al dat als we vandaag zouden stoppen met bijdragen aan klimaatverandering – hetgeen alleen theoretisch kan; onmogelijk in de weerbarstige praktijk – er van een langdurig naijl-effect sprake zal zijn. Ook dat laat NOS onvermeld, maar ze voegt als klap op de vuurpijl wel aan haar berichtgeving toe dat als we de klimaatdoelen van Parijs kunnen halen, ‘we ons niet druk hoeven te maken’. Alsof de huidige staat van de wereld met bosbranden, aanhoudende droogte, terugtrekkende gletsjers, verdampende meren, mislukte oogsten en temperaturen van 40, 50°C op dit moment voor niemand iets is om zich druk over te maken.

Maar ik snap het wel. Met ‘we’ wordt natuurlijk de verwende rijke egocentrische onverantwoordelijk levende Nederlander bedoeld, die recht denkt te hebben op 130 km/uur rijden, schoon water, zijn goed betaalbare eten, allerhande hebbedingen met name uit arme landen en zijn vliegvakanties. Voor hen is de boodschap van NOS: mensen feest lekker verder!

Een naar mijn idee betere weergave van de bevindingen in het rapport “Trajectories of the Earth System in the Anthropocene” dan de samenvatting van NOS kunt u hier vinden.

Bronnen: “Trajectories of the Earth System in the Anthropocene” door Will Steffen et al. bewerkt door William C. Clark, Harvard University, Cambridge en gepubliceerd door Proceedings of the National Academy of Sciences op 6 augustus 2018 en “Wereldwijde ‘hittetijd’ dreigt, zeggen onderzoekers” door de redactie Binnenland van NOS op 7 augustus 2018.