Het zal wel ergens mee te maken hebben, maar wanneer ik me op de hoogte stel van het Europese, Nederlandse, mondiale of regionale wereldgebeuren, ben ik een kritische volger. Wat is voor mij de nieuwswaarde van al deze nieuwsberichten (bijvoorbeeld omtrent het verloop van de formatie), vraag ik mij af. Wat wordt verzwegen of weggelaten (rondom chroom-6-verf)? Met welk doel kan dit nieuws de wereld zijn ingestuurd (rondom de spionagezaak waar Denemarken bij betrokken zou zijn)? Welke onderbuikgevoelens worden aangesproken (rondom de Chinese geboortepolitiek)? En wanneer ik al die onderwerpen nog eens langsga en vergelijk met wat ik elders aan nieuws gevonden heb: waarover worden we onwetend gehouden (rondom covid-19)? De ‘rondoms’ zijn maar voorbeelden, want mijn vragen zijn talrijk.

Een tijdje geleden lagen de Europese Unie en Groot-Brittannië op kop, maar nu zou de dodentol van covid-19 volgens de media in Brazilië, India en de Verenigde Staten van Amerika het hoogst zijn. Dat herhalen de media telkens weer. Maar waarom mis ik hierbij de relatieve cijfers; de covid-19-doden per 100.000 inwoners, zodat we de cijfers onderling kunnen vergelijken? En hoe zit het in zogenaamde ontwikkelingslanden en al die andere landen waar we niets over horen? Hier heb ik op 15 maart 2021 onder het kopje ‘Oversterfte’ een staatje gepresenteerd van het relatieve aantal covid-19-doden van een paar West-Europese en wat Aziatische landen na één jaar covid-19-pandemie, met een link naar dezelfde gegevens betreffende covid-19-doden in alle landen ter wereld. In de reguliere media is dat staatje nergens besproken, terwijl we tuk lijken te zijn op herdenkingen als ‘een jaar na…’.

Welke covid-19-doden worden eigenlijk geteld? Ook die, die niet getest zijn? Waar op deze wereld kunnen mensen zich eigelijk laten testen zonder daarvoor een week- of maandloon te moeten betalen? Is het geven van context bij nieuwsberichten over covid-19-doden werkelijk teveel gevraagd? Dezelfde vraag heb ik over het aantal met covid-19 besmette en gevaccineerde mensen en (ernstig) zieke covid-19-slachtoffers. We doen alsof covid-19 hier overwonnen is, maar zijn 2.134 besmettingen er niet 2.134 teveel in plaats van ‘623 minder dan gisteren’? Wat zijn de verhalen van deze besmette mensen? En hoe zou dat nu werkelijk zitten: welke harde relatieve cijfers zijn er per 100.000 inwoners en – al naar gelang het testen praktisch onmogelijk is – hoeveel geschatte covid-19-slachtoffers zijn er hier en overal ter wereld te tellen?

Kijk, we kunnen ons hier wel focussen op middelbare scholen, musea, restaurants en terrassen, die weer open mogen gaan, maar wat is inmiddels bekend over de impact van zoiets als corona over heel de wereld; en welke landen hebben dusdanig geanticipeerd op de covid-19-pandemie, zodat er relatief weinig slachtoffers te betreuren zijn en hoe deden wij dat vergeleken bij de landen met die adequate aanpak? Wat kunnen we daarvan leren voor een volgende keer?

Al dan niet geven van context om cijfers correct te kunnen interpreteren vind ik een politieke keuze

Het Mexicaanse Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) schat dat de pandemie wereldwijd al aan 6.900.000 mensen het leven heeft gekost, meer dan het dubbele van de officiële cijfers. Het instituut merkt op dat de officiële covid-19-sterftecijfers “in bijna alle landen significant lager zijn dan de reële cijfers”.

De onderzoekers schatten dat in Groot-Brittannië het reële dodental maar een fractie hoger zou liggen dan de officiële cijfers. In India zouden meer dan 654.000 mensen rechtstreeks aan covid-19 gestorven zijn (49 per 100.000 inwoners), dus ongeveer 3x meer dan het officiële Indiase dodenaantal van 221.181. In Rusland zou het totale dodenaantal 5x hoger liggen dan de officiële cijfers en in Kazachstan zelfs 16x hoger.

Uitgaande van het oversterftecijfer – dus niet van de officiële covid-cijfers – bevinden Bulgarije, Ecuador, Mexico, Peru en Zuid-Afrika zich onder de landen met het hoogste aantal doden per hoofd van de bevolking. Dit zijn landen waar bijna niet getest wordt en waar veel te weinig vaccins te verkrijgen zijn. Echter, voor veel landen zijn helaas ook geen oversterftecijfers beschikbaar.

Het al dan niet geven van context om cijfers correct te kunnen interpreteren vind ik een politieke keuze. Media kunnen de impact van de pandemie in bijvoorbeeld ontwikkelingslanden blijven bagatelliseren en ze kunnen er ook voor kiezen ons (een minimum aan) inzicht te verschaffen.

En precies zo kunnen media omgaan met armoede, met drenkelingen op de Middellandse Zee, met institutioneel racisme en klimaatrampspoed. Om maar wat te noemen. Ja, het zal wel ergens mee te maken hebben en ik weet op dit vlak van geen ophouden. Dat komt zo; ik weet liever in welke wereld ik werkelijk leef, dan dat ik mij onterecht veilig waan.

Bronnen: “: “RIVM: 2134 nieuwe coronabesmettingen; nauwelijks nog IC-opnames” door de binnenlandredactie van NOS op 31 mei 2021 en “The Missing Dead: media onderschatten COVID-dodentol armere landen” door Tamara Pearson op Counterpunch, vertaald door Ronald Decelle via DeWereldMorgen op 26 mei 2021.