De werkgroep-Van Dam maakte een rondgang door de Partij van de Arbeid en concludeert dat de boodschap [van de PvdA in verkiezingstijden; GjH] moderner moet, progressiever, met meer aandacht voor diversiteit en meer gericht op de jeugd. Zo’n zin uit het NOS Nieuws vat wat mij betreft uitstekend samen waarom ‘de politiek’ in ons land op zo weinig vertrouwen vanuit de samenleving kan rekenen.

De problemen in de PvdA begonnen immers volgens mij bij Wim Kok. Met zijn charisma als minister-president heeft hij er zich van begin af aan hard voor gemaakt dat werkenden er geen loon bij zouden krijgen (als vakbondsleider had hij namens de FNV eerder al het Akkoord van Wassenaar getekend; reden voor mij met veel anderen om mijn lidmaatschap op te zeggen). “Het afschudden van de ideologische veren is voor een politieke partij als de onze niet alleen een probleem. Het is in bepaalde opzichten ook een bevrijdende ervaring”, zei hij later in 1995. Zijn standpunt dat het voor de PvdA het best was zich aan te sluiten bij de neo-liberalistische aanval op werkenden bleek achteraf voor de partij noodlottig. Maar Kok vond dat de PvdA geen socialistische partij moest zijn en onontkoombaar naar het politieke midden zou moeten koersen. Die missie is uitstekend geslaagd: van 53 zetels in 1977 onder Joop Den Uyl, via 45 zetels onder hem in 1998 en 33 in 2006 onder Wouter Bos, naar 9 zetels onder Lodewijk Asscher in 2017 en 2021. Niet alleen omdat het in het midden zo druk is; ook omdat de PvdA er geen toegevoegde waarde blijkt te hebben. Toch wenst de PvdA kennelijk samen met het CDA, D66, Groenlinks en de VVD in dat neo-liberale politieke midden te blijven ronddobberen.

Er had natuurlijk eerst een congres gehouden moeten worden over de beginselen van de PvdA. Nu moet het partijbestuur zich direct na het rapport van de werkgroep-Van Dam haasten om duidelijk te maken dat ‘bestaanszekerheid’ wel degelijk een kernwaarde van de PvdA blijft.

Zou het overigens daar in de PvdA nog steeds niet doorgedrongen zijn dat geen enkele Nederlandse politieke partij tegen bestaanszekerheid is? Dat degenen die diversiteit belangrijk vinden bij D66 en Groenlinks al jaren een goed onderdak hebben gevonden? En dat geen enkele partij zegt achteruitgang na te streven, of ouderwets te willen blijven?

Dan resteert dat vijfde issue: ‘gericht op de jeugd’. Wanneer je als politieke partij de jeugd wilt aanspreken, zul je toch – alsnog – overstag moeten: beteugelen van economische groei voor zover die de huishoudens niet ten goede komt, klimaatverandering met de daarbij behorende rampspoed veroorzaakt en wanneer het bereiken van die groei migratiestromen aanwakkert, de gezondheidszorg weer terug op zijn poten zetten, een inkomen waarmee ze hun boodschappen kunnen doen, het leger niet steeds koste wat kost Amerikaanse missies laten ondersteunen, het breken van de macht van rijken en werkgevers ten gunste van democratie en inspraak van de jeugdigen van nu. Zij willen alleen of samen in een huis wonen, hun vrije tijd afwisselen met passend werk waarin zij het loon, de waardering en zekerheden krijgen die hen perspectief op een goed leven biedt, de slimmerds onder hen willen bijtijds op een goed pensioen kunnen rekenen en ze willen weer opleidingen en studies doen en zonder stress kunnen afmaken.

Zolang ‘de politiek’ alles wat er op deze punten toe doet inhoudelijk bij het oude ‘politieke midden’ laat, blijven ook PvdA-politici ons vertrouwen niet waard. Zo blijkt er nog altijd een lange weg te gaan voordat de Nederlandse linkse politieke partijen weer vanuit beginselen duidelijk gaan maken welk toekomst zij – anders dan andere partijen – het kiezersvolk te bieden hebben. Vooralsnog beperken ook zij zich tot aanpassing van de etalage en het visitekaartje. Echter, zolang ze als de kat om de hete brei blijven draaien wordt ’t niks; kijk maar om je heen.

Bron: “Vertrouwelijk advies: PvdA moet op zoek naar nieuwe kernboodschap” door Wilco Boom via Nos nieuws op 17 december 2021.