In 2010 nam de NAVO op de Top van Lissabon een ‘Strategisch Concept’ aan, waarin de militaire organisatie zichzelf definieert als een nucleair bondgenootschap: “Zolang er kernwapens bestaan, zal de NAVO een nucleaire alliantie blijven.” Onlangs, op de laatste NAVO-top in Brussel (juni 2021) hebben de NAVO-staatshoofden en regeringsleiders het rapport ‘NAVO 2030: verenigd voor een nieuw tijdperk’ aangenomen, dat op de volgende top in Madrid (juni 2022) in een nieuw strategisch concept zal worden gegoten. Dit rapport stelt dat de NAVO “de regelingen voor het delen van kernwapens, die een cruciaal onderdeel vormen van het afschrikkingsbeleid van de NAVO, moet voortzetten en nieuw leven inblazen.”

De Verenigde Staten van Amerika (VS) beschikt in de Europese landen België, Duitsland, Italië, Nederland en Turkije over naar schatting 100 tot 150 ‘vooruitgeschoven’ atoomwapens. Die zullen vanaf volgend jaar worden vervangen door nieuw ontwikkelde B61-12-atoombommen. Behalve in Turkije zijn het de gevechtsvliegtuigen van de betrokken landen, die verantwoordelijk zijn voor de inzet van deze Amerikaanse atoomwapens. Deze ‘nucleaire taakverdeling’ moet in de eerste plaats een politiek doel dienen en volgens de Top van Brussel zorgen “voor een zo breed mogelijke deelname van de betrokken bondgenoten aan de overeengekomen regelingen voor de nucleaire taakverdeling om de eenheid en vastberadenheid van het bondgenootschap aan te tonen.”

Het Non-proliferatieverdrag (NPV) is in 1970 in werking getreden

De gemeenschappelijke positie van de NAVO als ‘nucleaire alliantie’ lijkt gelukkig eindelijk tegelijk onder druk te staan. Vorig jaar zei Rolf Mützenich, de fractieleider van de sociaaldemocraten (SPD) in de Bondsdag, dat Duitsland “in de toekomst de stationering van Amerikaanse kernwapens moet uitsluiten”. Duitsland heeft – net als België en Nederland – nooit de aanwezigheid van Amerikaanse atoomwapens op zijn grondgebied bevestigd of ontkend. Mützenichs SPD werd na de verkiezingen van 26 september jl. in Duitsland de grootste partij en vormde vorige maand een regering met de Groenen en de liberale vrije democraten (FDP). In het regeerakkoord verklaarde de nieuwe regering dat Duitsland als waarnemer zal deelnemen aan de eerste ‘Meeting of State Parties’ van het ‘Verdrag inzake het verbod op kernwapens’ (TPNW), die volgend jaar van 22 tot 24 maart in Wenen zal plaatsvinden. Begin oktober besliste de regering van NAVO-lidstaat Noorwegen ook al om daar als waarnemer aanwezig te zijn.

In andere NAVO-lidstaten wordt dit debat eveneens gevoerd. In het Belgische regeerakkoord van 30 september 2020 staat dat het “samen met de Europese NAVO-bondgenoten” wil onderzoeken “hoe het VN-verdrag inzake het verbod op kernwapens een nieuwe impuls kan geven aan multilaterale nucleaire ontwapening.” De inhoud van het Nederlands regeerakkoord wordt volgende week verwacht, maar ik maak mij met het CDA, CU, D66 en de VVD geen illusies. Jasper van Dijk, een parlementslid van de Socialistische Partij, heeft via een motie al eens gevraagd dat Nederland aanwezig zou zijn op deze eerste vergadering van het TPNW, maar dat idee werd toen verworpen met 68 van de 150 stemmen.

Dan maar wat minder economische groei voor de spreekwoordelijke 1%

Het Non-proliferatieverdrag (NPV) is in 1970 in werking getreden. In het NPV beloofde elke staat (dus ook de atoomwapen-staten) om te werken aan een verdrag over algemene en volledige ontwapening onder strikte en effectieve internationale controle. Het heeft daarna enorme investeringsprogramma’s in atoomwapenarsenalen niet voorkomen. Integendeel. Uiteraard voert de NAVO sinds de ondertekening een agressieve campagne tegen het nucleaire verbodsverdrag, terwijl zij vanzelfsprekend met de mond belijdt het NPV dolgraag uit te voeren. De nucleaire lidstaten van de NAVO (Frankrijk, Verenigd Koninkrijk (VK) en VS) hebben vorig jaar alleen al $ 49.300.000.000 uitgegeven aan de modernisering en het onderhoud van atoomwapens, wat meer dan 2/3 van alle atoomwapeninvesteringen in dat jaar is. De VS heeft de genoemde nieuwe B61-12-atoombommen ontwikkeld en breidt met het nieuwe defensiepact tussen de Australië, het VK en de VS (AUKUS, dat feitelijk een spionagepact is) momenteel – in strijd met het NPV – ook haar atoomduikbotenvloot rond de Zuid-Chinese Zee flink uit, en in het VK is premier Boris Johnson – in strijd met het NPV – voornemens het aantal Britse atoomkoppen met meer dan 40% uit te breiden van 180 naar 260.

Allez, wie weet worden enkele NAVO-staten nu ontdeugend. Ik zou dat toejuichen in deze wereld, waar de problemen voor de mensheid zo ongelooflijk immens worden dat we ze alleen de baas kunnen worden door op zoveel mogelijk vlakken intensief samen te werken. Ik zou mij neerleggen bij wat minder zichzelf toegeëigende economische groei voor de spreekwoordelijke 1% van de mensheid, die in werkelijkheid nog niet de helft daarvan is.

Bron: “Barsten in de consensus over de nucleaire doctrine van de NAVO” door Ludo De Brabander via DeWereldMorgen op 6 december 2021.