Mijn broers gaan in het najaar een bezoek brengen aan Kiev. Het eerste wat zij daarover aan mij vertelden, was dat het vliegticket € 26 kost; heen en terug. Vervolgens kreeg ik een uitleg over hoe een van hen de schommelingen van Ryanairs ticketprijzen in de gaten houdt. Die prijzen zijn niet alleen laag vanwege lage luchthavenbelastingen en doordat over kerosine geen belasting betaald wordt, zoals wel over benzine.

Wie geïnteresseerd is in Hoe die vliegtickets zo goedkoop kunnen zijn, kan terecht bij de Franse Sofia Lichani. Zij schreef over haar belevenissen van gastvrouw/stewardess. In haar boek vinden de aandachtige lezers meer aanvullende verklaringen voor dit soort bodemprijzen, die u en ik soms als consument betalen voor klimaat-ontregelend luchtvaartverkeer.

Het begint ermee dat alle personeel van Ryanair onder het zéér liberale Iers arbeidsrecht valt, ook al werkt Lichani bijna haar hele loopbaan vanuit de basis Marseille. Over haar loon worden nauwelijks sociale lasten afgedragen, aan pensioenafdracht wordt niet gedaan, vakbondsvertegenwoordiging wordt niet toegestaan.

Als beginner werkte Lichani in 2011 bij Crewlink, “The leading recruitment agency for Ryanair Cabin Crew”. Dat houdt in dat zij zonder waarschuwing en zonder motivatie ontslagen kan worden. Haar loon is dan £ 400; € 478 per maand waarbij ik geen getal vergeet. Bovenop dit loon komt de productiviteitspremie voor de ‘effectief gevlogen vlucht-uren’, de periode vanaf het moment dat de boordcommandant toestaat dat de passagiers de veiligheidsgordel losmaken totdat zij die weer vast moeten maken. Zeg maar: de tijd dat het cabinepersoneel volgens minutieus uitgetikte en van buiten geleerde schema’s aan het verkopen is. Het kleine percentage van de verkoopwinst is immers essentieel om een totaalloon van ongeveer € 1.200 – 1.500 bij elkaar te schrapen.

De opleiding, die £ 1.400 (€ 1.673) kost, het verblijf van 5 weken in Londen voor die opleiding, het uniform en de veiligheidsbadge zijn voor rekening van het personeel, net als alle onderhoud aan het uniform. Dat de eerste 3 maanden als stage gelden en dus helemaal niet beloond worden, behoeft voor Ryanair geen betoog.

De anderhalf uur voor de eerste vlucht, de controles van de keukens, het toestel en de WC’s aan boord, het doornemen van de inventaris van verkoopproducten, de inscheping, het nakijken van het dagschema met collega’s, de ontscheping en de reiniging van de cabine zijn geen werkuren. Ook vertragingen vallen niet onder werktijd. Het achteraf berekenen van de kassa over de verkoop en updaten van de beschikbare inventaris na elke vlucht wordt evenmin als werktijd door Ryanair betaald. En klopt de kassa niet, dan legt het personeel uit eigen portemonnee bij.

Wanneer het gemiddelde ‘productieniveau’ van verkoop tijdens de ‘effectief gevlogen vlucht-uren’ niet wordt gehaald, betekent dat voor de bemanning niet alleen minder premie, maar ook boetes. De winst voor Ryanair moet ergens vandaan komen. Te vaak het gemiddelde van de eigen basis niet halen, leidt tot een sanctie of tot een verhoor op het hoofdkantoor in Dublin. Daarom zijn te vlot verkopende collega’s niet geliefd, want dat haalt het gemiddelde omhoog en vervolgens vergroot het de kans op represailles vanuit Dublin. Overigens doe je die reis naar Dublin op een van de klapzitjes in de keukens van het toestel of op de derde stoel in de cockpit. Je terugvlucht missen betekent overnachten; op eigen kosten.

De stress voor het cabinepersoneel wordt bewust hoog gehouden. Op elke vlucht kan er een ‘mystery passenger‘ zitten; een personeelslid van een andere basis dat de prestaties van de collega’s controleert. Wie er een paar jaren dienst op heeft, mag die rol vervullen. Is weer eens wat anders dan verkopen. Te gunstig rapporteren is overigens riskant, want ook de controleur wordt gecontroleerd.

Met de kleine luchthavens, waar Ryanair op vliegt, wordt keihard onderhandeld. Het juridisch weerwerk van de eigen advocaten is zowat het enige waar de Ierse Ryanair-baas Michael O’Leary kosten noch moeite voor spaart. En zijn piloten, al blijken die ook lang niet tevreden over hun loon en arbeidsvoorwaarden bij ‘prijsvechter’ Ryanair.

Kortom, Ryanair is een voorbeeld van winst maken door geen of te weinig belasting af te dragen en personeel af te knijpen. “Deregulering” heet dit in politiek jargon, want waarom al die regels opstellen die het intermenselijk verkeer ordenen? Dat beperkt de vrije handel! En gezien de drukte laat het niet alleen de politiek, maar ook de consument koud hoe Ryanair onderneemt.

Bron: “Welkom aan boord. We hebben mee uw ticket betaald” door Lode Vanoost via http://www.dewereldmorgen.be op 18 juli 2016 over het boek “Bienvenue à Bord – Témoignage” (2015) van Sofia Lichani met Thomas Rabino, Arènes, Paris, 277 pp, ISBN 978-2-35204-463-5 en https://werklozevliegers.wordpress.com op 26 juli 2016.

Een deel van dit blog verscheen als blog 358 eerder op de voorloper van deze website.