23 november 2017; begin van de avond:
Wat is er nodig om onze gemeenschap gelukkiger en gezonder te maken?
En zou het mogelijk zijn daarmee ook de planeet gezonder te maken?

Met andere woorden, als we nu voor even ophouden met reactief ‘nee’ te zeggen tegen sommige maatregels die CU, D66, CDA, Shell, VNO-NCW en VVD aan hun onderhandelingstafel bedacht hebben, maar naar onszelf gaan luisteren. Wat is dàn ons antwoord op de vraag in wat voor wereld we willen leven?
Bedenk het en schrijf het op.

26 november 2017; begin van de avond:
In Canada is dat experiment gedaan. Tijdens de Canadese federale verkiezingscampagne heeft een brede coalitie van Canadese activisten, auteurs, kunstenaars en nationale leiders zich in september 2015 gebogen over de vragen:
1. Wat is er nodig om onze gemeenschappen gelukkiger en gezonder te maken?
2. En zou het mogelijk zijn daarmee ook de planeet gezonder te maken?
Het bleek dat we voor een gelukkige en gezonde gemeenschap, bestaande uit talrijke deelgemeenschappen, vooral niet moeten willen voortborduren op ons huidige beleid, maar dat een sprong in het diepe daarvoor hoognodig is. Deze brede coalitie schreef een politiek manifest, ‘Het Leap Manifesto’. ‘Leap’ kun je vertalen naar het Nederlandse ‘sprong’.

Niet dat het gemakkelijk was om tussen de vertegenwoordigers van allerlei heel verschillende groeperingen hierover een marathon aan gesprekken te beginnen. Allerlei groepen blijken ook in Canada allerlei andere groepen dwars gezeten te hebben en de vervulling van veel wensen-van-de-een gaan ook in Canada ten nadele van de behoeften-van-anderen. De politieke ernst, immers de verkiezingen kwamen eraan, legde een druk op de deelnemers zich coöperatief op te stellen. Goede afspraken over het omgaan met elkaar – afspraken die zijn samen te vatten met het woord ‘respectvol’ – zorgden voor constructieve dialogen.

Als het ‘politiek haalbare’ ons veroordeelt tot een klimaatchaos die overmorgen begint, moet dat ‘politiek haalbare’ veranderen.

De woorden ‘beschermen’ en ‘zorgen’ vielen tijdens de bijdragen keer op keer; zorgen voor het land, zorgen voor de leefsystemen, de planeet beschermen, voor elkaar zorgen. Tijdens de besprekingen bleken die woorden, ‘beschermen en zorgen’, het raamwerk te zijn waarbinnen al het andere bleek te passen. Men was het erover eens: “We moeten van een systeem dat uitgaat van pakken wat je pakken kan – van elkaar en van de aarde – over op een cultuur die in het teken staat van zorg over en weer met als leidend principe dat wanneer je neemt, je ook zorg teruggeeft” (257). We moeten naar een systeem waarin iedereen een gelijke waarde heeft en waarbinnen mensen en de natuur niet als wegwerpartikelen worden gezien.
Het was, kort en goed, een poging om te laten zien hoe we een ‘economie die uitgaat van vernietiging’, kunnen vervangen door een economie ‘die uitgaat van liefde’. Want:
3. Wat zijn de eigenschappen die we bij mensen het meest waarderen?
Bij mensen waarderen we onder meer edelmoedigheid, gastvrijheid, warmte en wijsheid het meest. Volgende vraag:
4. Hoe zien die eigenschappen eruit als we ze gebruiken als leidraad voor beleid?
Zij in Canada ontdekten dat ‘openheid’ een van de dingen is die dan tot uiting komt. Dat betekent een cultuur, die mensen in nood welkom heet in plaats van hen angstig en achterdochtig te bejegenen, een cultuur die respect heeft voor ouderen en de kennis die zij in een heel leven hebben vergaard en een cultuur die begrijpt dat er andere manieren van weten zijn, veel ouder dan de zeer recente uitvinding die zij (en wij) ‘Canada’ noemen.

Diep in hun hart weten veel mensen dat we zo’n verandering nodig hebben. Als het ‘politiek haalbare’ ons veroordeelt tot een klimaatchaos, die overmorgen begint, moet dat ‘politiek haalbare’ veranderen.

Shell en VNO-NCW als onderhandelaars aan de regeringstafel samen met vertegenwoordigers van wèl-democratisch verkozen partijen is geen breuk met het verleden.
Een Donald Trump als Amerikaans president met een bende aan CEO’s als ministers, die stuk voor stuk een ‘pak wat je pakken kunt ongeacht de schade die we onze landgenoten, de dieren, de natuur, de wereld om ons heen en heel de planeet toebrengen’ is evenmin een breuk met het verleden. Dit is juist een logische eindfase van veel gevaarlijke verhalen die onze cultuur al heel lang opdist:
Dat alles in het leven om geld draait.
Dat alles wat een gemeenschap gezamenlijk bezit geen waarde heeft en geen bescherming verdient.
Dat blanke mensen beter zijn dan de rest.
Dat hebzucht goed is.
Dat kwetsbare groepen hun lot aan zichzelf te wijten hebben.
Dat de 0,01 % hyperrijken hun gouden torens verdienen.
Dat de markt alles beheerst.
Dat de natuur er is om door ons geplunderd te worden.
Dat we omringd zijn door gevaren.
Dat we ons alleen om onze eigen groep moeten bekommeren en
Dat er voor dit alles geen alternatief is.

‘Bescherming en zorg bieden’ is een antwoord op al deze onzin. In het ‘Leap manifest’, een oproep voor een Canada dat uitgaat van respect voor de aarde en voor elkaar, is dit allemaal uitgewerkt. Klik hier voor wanneer u dit manifest wilt lezen.

Bron: Pagina 252 tot en met 275 van “Nee is niet genoeg tegen Trumps schockpolitiek voor de wereld die we nodig hebben” (2017; met achterin een Nederlandse vertaling van het ‘Leap manifest’) door Naomie Klein uit het Engels vertaald door Jan Willem Reitma en Pon Ruiter en in het Nederlands uitgegeven door De Geus in Amsterdam.