De Klimaatconferentie van Glasgow 2021 (COP26) is voorbij, dus beheerst nu corona of een volgende hype ons nieuws. Ik kom er toch nog even op terug omdat klimaatverandering zich kennelijk niets aantrekt van waar wij onze aandacht op richten, maar mede mogelijk gemaakt wordt door ons doen en laten. En dan heb ik het niet over uw huis, lieve lezer, ik heb het alleen over wat de grote jongens en meisjes door de overheden in onze wereld mogelijk gemaakt wordt.

Vòòr de top hadden experts berekend dat we met de huidige doelstellingen naar een opwarming gaan van 2.7°C. Dat is veel te veel. Dat is een wereld die onbewoonbaar is voor miljoenen mensen. Als de mensheid over heel de wereld dan ook een referendum zou organiseren op basis van het principe ‘één mens, één stem’, zou dat zonder twijfel opleveren: “Doe al wat nodig is om de uitstoot van klimaatopwarmende emissies nu te stoppen!”. Nu het aan onze volksvertegenwoordigers was, kregen we in de charmante stad Glasgow een besluitvormingsproces dat uitliep op een kolossaal fiasco. De Griekse econoom Yanis Varoufakis ziet drie redenen waarom de laatste klimaatconferentie opnieuw een debacle is geworden: het gebrek aan internationale coördinatie, het kapitalisme en een wereldwijd probleem van free-riding (de onrechtmatige overconsumptie van basisgrondstoffen door de grote bedrijven). Ik volsta met deze opsomming, maar in het artikel, dat in de bronvermelding genoemd wordt, licht hij die punten volgens mij onweerlegbaar toe.

Het broodnodige front tussen China, de EU en de VS tegen verdere klimaatontsporing.

De Amerikaanse president Biden kwam in Glasgow aan op het moment dat zijn mensen in Washington zijn infrastructuurwet probeerden door het Congres te loodsen. Een wet, die niet meer is dan een staaltje corrupte politiek, die de gas- en olieindustrie blijft subsidiëren, deze vervuilers belastingvermindering oplevert, de wet zelf zelfs loskoppelt van elke ernstige investering in hernieuwbare energie en het nodige geld ophoest voor een waaier van koolstof uitstotende infrastructuur zoals nieuwe wegen, vliegvelden enzovoort. Het zo kapitaalkrachtige Duitsland heeft vlak voor COP26 nieuwe elektriciteitscentrales op basis van bruinkool besteld en kijkt reikhalzend uit naar de door de Russische president Putin beloofde, grote hoeveelheden aardgas, maar – en dat is het goede nieuws – de Nordstream2-gaspijplijn krijgt wel een groen jasje. De klimaatdoelstellingen van de Britse regering zijn, net als die in België en Nederland, ontoereikend en dreigen niet te worden gehaald. Het geld dat is toegezegd, is beduidend minder dan haar uitgaven voor oorlog en wapens.

Het falen van Europa is dubbel triest want als de EU in staat is om één ding te doen, dan is het wel de oprichting van een pan-Europese Unie voor Hernieuwbare Energie. Helaas, het kwam in Glasgow niet eens ter sprake. En alsof het nog niet erg genoeg is, dat de EU en de VS de groene transitie op hun eigen grondgebied verraden, wakkeren ze op dit moment ook nog een nieuwe oorlog tegen China aan. O, ja, het klopt vast en zeker dat China een grote vervuiler is. Maar los van de ongemakkelijke waarheid, dat China nu al met $ 3.400.000.000 in het huidige decennium meer investeert in de aanpak van de klimaatverandering dan de VS en de EU samen, willen deze Westerse landen toch liever hun pijlen op China richten. Om te overleven heeft de NAVO namelijk eerder dit jaar China en Rusland aangemerkt als ‘systemische vijanden’. Een keuze die weliswaar onverenigbaar is met het broodnodige vitale gemeenschappelijk front tussen China, de EU en de VS tegen verdere klimaatontsporing.

We stevenen af op klimaatopwarming van minimaal 2,5°C

In Glasgow ging het daarom niet over globale gelijkheid of mensenrechten, maar over eigen belang en winstmaximalisatie. Men probeert zo, bijvoorbeeld met leningen en voorwaarden daaraan, over de ruggen van de armste landen, die nu al de meeste schade onder klimaatveranderingen ondervinden, geld te slaan uit de klimaatproblematiek. Bovendien geven de grootste vervuilers ter wereld met $ 68.000.000.000 tot 15x meer uit om hun grenzen te bewapenen tegen toekomstige klimaatgerelateerde vluchtelingen, dan aan klimaatfinanciering voor deze armste landen. Deze Global Climate Wall (wereldwijde klimaatmuur) leidt nu al tot geweld aan de grenzen en trekt investeringen weg van de broodnodige klimaatmaatregels, die de oorzaken van de problemen aanpakken. De fossiele energiesector in Glasgow was tot ons aller schande zonder meer de grote winnaar.

Door de ongelijke verdeling van de anti-coronavaccins hebben heel wat mensen uit het Zuiden niet eens kunnen deelnemen. Het zijn precies die mensen, die in Glasgow een platform hadden moeten krijgen omdat zij de meeste gevolgen van de klimaatcrisis ondervinden. De onderhandelaars, die op COP26 aanwezig waren, zijn alleen maar technocraten en wereldleiders, die er alle belang bij hebben de huidige status quo te handhaven. Deze echte onderhandelingen worden buiten het zicht van het publiek gevoerd, weg van mensen die daar eigenlijk zouden moeten zitten. Er zijn geen activisten bij, geen actoren van het middenveld, geen jongeren, geen mensen van kleur, geen vrouwen. De onderhandelingen werden gevoerd door mensen, die de wereld niet representeren. Uiteraard zijn daar ook geen beslissingen uit voort gekomen die de mensen of zelfs maar de wereld beschermen.

We stevenen af op klimaatopwarming van minimaal 2,5°C. Een wereld met tegen 2050 1.200.000.000 vluchtelingen, met gigantische droogtes, met uitgestrekte gebieden, die voor mensen gewoon onbewoonbaar zijn geworden, met voedselschaarste, met waterschaarste, door de zeespiegelstijging ondergelopen eilanden en wat niet meer aan ellende.

Het klimaat en wereldvrede 100% als prioriteit

We moeten collectief gaan bekijken hoe we de toegang tot voedsel voor iedereen veilig kunnen stellen in een opwarmende wereld. Ten tweede: de steenkoolmijnen sluiten en ook de resterende voorraden van bruinkool, gas en olie in de grond laten. Als overheden tijdens een pandemie een lockdown kunnen doorvoeren om levens te redden, kunnen ze ook de fossiele industrie opdoeken om de mensheid in stand te houden. Ten derde: de invoering van een wereldwijde koolstofbelasting om de relatief lage prijs van alles wat nog koolstof uitstoot te verhogen. De opbrengst daarvan moet gaan naar de armere leden van onze menselijke soort. Het gaat niet alleen over emissies in de atmosfeer, maar veeleer over basale mensenrechten. Miljoenen mensen gaan (en zijn al) op de vlucht of sterven door de beslissingen, die in de vorige 25 COPs, en ook in Glasgow niet zijn genomen.

Elke dag zouden de wereldleiders het klimaat en wereldvrede 100% als prioriteit moeten zien. Want alles is met de leefomgeving van mensen verbonden. Als we het klimaatprobleem niet oplossen en zelfs niet serieus nemen heeft niets nog zin. Het feit dat dit tot de volgende COP verder geen prioriteit krijgt, zorgt ervoor dat die COPs elke keer opnieuw mislukken.

Bronnen: “‘Hoe premier De Croo op de klimaattop bezig was, dat was ronduit beschamend’; Marc Vandepitte interviewt Anuna De Wever” via DeWereldMorgen op 19 november 2021, “Drie redenen voor het debacle van de COP26” door Yanis Varoufakis in The Guardian op 10 november 2021 en vertaald door Marina Mommerency voor DeWereldMorgen op 22 november 2021 en hier te lezen, en “Jeremy Corbyn: ‘We moeten de macht terugnemen van zij die onze planeet vernietigen’” door Jeremy Corbyn, in Jacobin op 11 februari 2021; door LDP vertaald voor DeWereldMorgen op 26 november 2021.