Dit is de tijd van bezinning. Als we het al doen, doen we dat tussen het sinterklaasfeest en oud en nieuw met het kerstfeest als bezinningshoogtepunt. Vandaar dat ik nu de kans grijp een bezinnend stukje te gaan schrijven.

Terwijl de werkenden onder ons zich een slag in de rondte moeten werken om hun werk af te krijgen, de kinderen groot te brengen, mantelzorg te verlenen, sociale contacten te onderhouden en zichzelf verder te ontwikkelen is een 25-urenweek met behoud van loon mogelijk. Wanneer de arbeid gelijkelijk verdeeld werd onder de actieve (werkende en werkzoekende) bevolking zouden we al aan een gemiddelde werkweek van 30 uur per week komen.
Daarnaast krijgt een werknemer in de private sector ongeveer 43% van wat hij of zij aan waarde creëert* niet uitbetaald. Hiervan gaat een deel als inkomstenbelasting naar de overheid en de rest gaat naar aandeelhouders of de werkgever. Wanneer de minstens 15 uur ‘gratis’ voor zijn of haar baas werken gereduceerd werd tot 10 uur, kan de werkweek nog met 5 uur per week verminderd worden.

Het is nergens voor nodig dat 70% van de werkzoekenden problemen heeft om rond te komen en dat 20% van ons in een dagelijkse angst leeft om in armoede terecht te komen. Lonen en uitkeringen zouden met gemak boven de armoedegrens kunnen liggen. Voor de 54% van de eenoudergezinnen kan het risico om in de armoede of marginaliteit terecht te komen ongedaan worden gemaakt.

Het is helemaal niet nodig dat de 8% van de mensen de aankoop van medicijnen of de 26% van iedereen een doktersbezoek uitstellen omwille van geldgebrek. Met het kiwi-model kan € 2.000.000.000 bespaard worden en wanneer medisch specialisten op een ‘normale’ manier vergoed worden, bijvoorbeeld door hen het loon van een universiteitsprofessor te geven, kan nog eens € 2.000.000.000 bespaard worden. Overbodige onderzoeken in ziekenhuizen kunnen vermeden worden door het systeem af te schaffen van de “betaling per prestatie”. Dat levert dan nog eens € 800.000.000 op. Die maatregelen zijn ruimschoots voldoende om het medisch tekort op te lossen.

De 10% van ons op wachtlijsten kan direct geholpen worden, want er hoeven geen wachtlijsten te zijn voor mensen met een handicap, voor kinderopvang, sociale woningen of een plaats in een verzorgingshuis.

De achterstand op scholenbouw, die vandaag tot 2.500 scholen is opgelopen, kan worden weggewerkt en het onderwijs zou best kunnen rekenen op voldoende middelen en personeel; het kan weer tot de top van de wereld gaan behoren.

Ook de 40% van de gezinnen, die dat nu niet kunnen, zouden kunnen sparen voor slechtere tijden voor een of meer gezinsleden of voor later. Ook de 27% van de gezinnen, die dat nu niet kunnen, zou op vakantie kunnen gaan.

Alle woningen kunnen van goede kwaliteit zijn en goed-geïsoleerd. Ook de 5% van de mensen, die dat nu niet kan, zou goed kunnen eten, zijn of haar huur kunnen betalen èn het huis verwarmen.
Aangezien de energiereuzen de sleutel in handen hebben om klimaatdoelen te halen, zouden die weer in overheidshanden moeten komen. Alleen dàn kunnen ze massaal overschakelen op groene energie. Daarnaast kan een groots opgezet investeringsprogramma – afvang van CO2, isolatie, openbaar vervoer, enz. – ervoor zorgen dat we de afgesproken klimaatdoelstellingen tijdig halen.
Ook de 70% van niet-EU-bevolking, die momenteel in armoede leeft, kan loon naar werk krijgen en dus voldoende voedsel, goede huisvesting en onderwijs, waardoor het voor rechtspopulisten moeilijker wordt om de spanningen tussen bevolkingsgroepen op te stoken.

Dit is allemaal mogelijk wanneer we het als een misdrijf gaan zien, en niet als een jaloersmakende verdienste, om € 300.000.000.000 van hier naar belastingparadijzen te versluizen. Dat we het beschamend gaan vinden dat, terwijl de armen armer werden, de allerrijksten op aarde het afgelopen jaar € 1.000.000.000.000 rijker geworden zijn en ook hen, net als bij u en mij gebeurt, via belastingheffing tot delen dwingen.
De rijkdom in ons land heeft ongekende hoogtes bereikt. Vandaag produceren we per inwoner 5x zoveel als 60 jaar geleden. Voor een gemiddeld gezin van twee volwassenen en twee kinderen betekent dit potentieel een besteedbaar inkomen van € 8.650 per maand en een vermogen van € 785.000.

Met zo’n ongekende rijkdom is het onmiskenbaar dat we met zijn allen materieel onbezorgd in overvloed kunnen leven. De materiële voorwaarden voor ‘de hemel voor iedereen’ zijn in elk geval meer dan vervuld.
De verdeling van geld kent echter geen enkele morele verantwoording. Nog nooit was de kloof tussen wat er materieel aan moois voor iedereen mogelijk is en wat daarvan gerealiseerd wordt zo groot als vandaag.

Anders gezegd, gezien ons hoge bruto binnenlands product en zeer hoge welvaartspeil is het beschamend en een schande dat zoveel mensen hun elementaire behoeften niet bevredigd kunnen krijgen.

Bron: “Nu ook berekend: This could be heaven for everyone” door Marc Vandepitte via DeWereldMorgen op 27 december 2017 en “Allerrijksten in de wereld 1 biljoen rijker” door de economieredactie van NOS op 26 december 2017.

* De meeste aantallen, bedragen en percentages gelden voor in Vlaanderen of België; in Nederland zullen die ietsje anders uitkomen.