Hoewel we natuurlijk moeten accepteren dat alles in de toekomst onzeker is, worstelen Nederlandse gemeenten er vandaag de dag mee dat hun begrotingen vanaf 2026 wel erg onzeker zijn, terwijl ook voor de nabijere toekomst moet blijken of alles wel zo uitpakt als de 344 colleges van burgemeester en wethouders nu kunnen voorzien. De kwestie is dat het maken van plannen voor de lange termijn door alle crisissituaties rond energie, inflatie, klimaat, kostenstijgingen, personeelstekorten (ook in de gemeenteambtenarij), stikstof, vluchtelingen en wonen verworden is tot een soort koffiedik kijken. Dit zijn de wrange vruchten van ons neoliberalisme, waarin het electoraat en de markt mogen bepalen wat de koers wordt, in plaats van de politieke inzet om rijkdom eerlijk te verdelen en vrede na te streven.

Stevenen de Nederlandse gemeenten af op miljoenentekorten?

Een andere factor die de Nederlandse colleges van B&W ernstige zorgen baart, is dat Kabinet-Rutte IV besloten heeft dat de uitkeringen uit het gemeentefonds in 2026 – wellicht drastisch – omlaag gaan. De bemoeienis van overheden moet zoals een neoliberaal dogma voorschrijft steeds verder gemarginaliseerd. Het is daardoor haast onmogelijk beleid voor de lange termijn te maken, want bij de meeste gemeenten leunt het grootste deel van de begroting op rijksgeld. Veel gemeenten stellen zich de vraag is: “Hoe groot wordt de ‘Krater van Kaag’ of het ‘Ravijn van Rutte’?” Waarbij het mij lijkt dat ze Wopke Hoekstra en Gert-Jan Segers tekort doen.

Hoe kom je als gemeente nu nog aan aannemers met personeel en tijd voor een belangrijke klus? Waar vind je ambtenaren met kennis van zaken nu vacatures nauwelijks vervuld worden? Waarop kan aan rijksgelden na 2026 nog gerekend worden (passende woordspeling)? Welk hangend Zwaard van Damocles valt al eerder naar beneden?

Bron: “Baarn heeft begroting rond, maar ‘ravijn van Rutte’ doemt op” door Joost Danvers via RTV Utrecht op 21 september 2022.