Categorie: wereldverhalen

Een nieuwe verfrissende koers

On door Gerardusineconomie, klimaat, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Onbegrensde economische groei op een begrensde planeet is onmogelijk. Dat stelden ongeveer 100 diplomaten, overheidsambtenaren, politici en wetenschappers 50 jaar geleden vast. Ik herinner mij nog de scepsis van mijn vader over deze onheilstijding. Vòòr 1972 was het ook al geschreven en gezegd door wereldverbeteraars, maar dit rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de Club van Rome maakte indruk. Geen geitenwollen sokken, maar het establishment had gesproken. En het is nog steeds mondiaal het meest verkochte boek over de problematiek van het ‘leefmilieu’ ooit, al is deze term inmiddels vervangen door ‘klimaat’. Maar de indruk was ondanks alle interesse onvoldoende om iets, maar dan ook iets aan “ons” geldzuchtig beleid te wijzigen. De 43 latere publicaties van deze ‘Club’, zoals “The First Global Revolution” (1991) of “Come On! Capitalism, Short-termism, Population and the Destruction of the Planet” (2018) kregen nauwelijks aandacht. Misschien omdat het ongelegen kwam. Zou het plan van Jason Hickel nu wel gelegen komen?

In zijn boek “Minder is meer” (2021) komt deze economisch antropoloog terug op de centrale stelling van de Club van Rome “Onbegrensde groei op een begrensde planeet is onmogelijk”. Hij constateert: “Wat we de komende 10 jaar doen zal de toekomst van de mensheid bepalen” en hij schetst een politiek-economisch 5 punten-programma dat wèl rekening houdt met de grenzen van de planeet en dat tegelijk de mensenrechten respecteert.

“Jullie weten even goed als ik, dat we er slecht voor staan, dat het niet de goede kant opgaat”, aldus Hickel. “Jullie weten even goed als ik, dat onze regeringen ons in de steek laten. Dat ze de hele wereld in de steek laten. Dat ze al het leven op aarde in de steek laten. COP na COP gaat voorbij, maar het enige wat we van onze leiders — als we ze zo al mogen noemen — te horen krijgen, zijn wollige, vrijblijvende beloften over nuluitstoot”.

De status quo komt neer op een dodenmars

Volstrekt loze beloften zonder er beleid aan te koppelen. Met hun laisser-faire-beleid, nou ja, hun laissez-les-riches-faire-beleid zijn we op weg naar 3ºC opwarming. Zo’n 30 tot 50% van alle levende soorten zal uitsterven. Van de mensheid zal 20% door branden, droogte, dodelijke hitte en overstromingen van hun thuis verdreven worden. Een groot deel van de tropen zal voor de mens onbewoonbaar worden. De opbrengsten van basisvoedsel zullen met 30% afnemen, waardoor de voedselvoorziening ook nog eens wereldwijd ontwricht zal worden. Alom chaos. Een einde in mineur aan de menselijke beschaving, zoals wij die nu nog kennen.

“Het is niet jullie fout, niet onze fout”, vindt Hickel. “We zijn geneigd om over deze crisis te praten als het ‘Antropoceen’. Maar het zijn niet de mensen als mens die het probleem veroorzaken. Het is ons economisch systeem, het kapitalisme, dat opgezet wordt rond voortdurende expansie, extractie en accumulatie door een elite, en dat de levende wereld behandelt als niets meer dan een externaliteit.” Ofwel, met de effecten op de welvaart en het welzijn van ander leven wordt door bedoelde steeds vermogender elite, die de hele wereld als haar speeltuin beschouwd, geen rekening gehouden. “Het is een moloch, die zo geprogrammeerd is, dat hij alles op zijn pad verslindt, tot kortstondig voordeel van een miniem deel van de mensheid”. Hickel stelt dat we een andere economie kunnen èn moeten uitbouwen — een ‘post-kapitalistische, ecosociale economie’. Een economie, die georganiseerd wordt rond menselijke behoeften en ecologische stabiliteit; in plaats van rond de ophoping van kapitaal.

Hickel ziet daarvoor mogelijkheden en beperkt zich tot 5 maatregels:

I We moeten de fossiele industrie en de energiebedrijven nationaliseren. Dat laat ons toe een prijzenchaos te voorkomen en de energie zo te rantsoeneren dat ze komt waar ze het meeste nodig is, zodat de basisdiensten van energie in tact blijven. Tegelijkertijd is het nodig dat we minder noodzakelijke productie afbouwen — fast fashion, industrieel vlees, het militair-industrieel complex, reclame, SUV’s, ingebouwde veroudering van apparaten, commerciële vliegreizen, enzovoort — zodat we de economie opnieuw kunnen richten naar wat mensen daadwerkelijk nodig hebben voor hun welzijn.

II Er is een stevig sociaal fundament nodig; een sociale garantie. We moeten de universele toegang tot energie, hoogwaardige gezondheidszorg, goede huisvesting, het internet, onderwijs, transport en water garanderen om de nodige middelen voor een goed leven binnen ieders bereik te brengen en te houden.

III We moeten de rijken weg belasten. Het is irrationeel — en gevaarlijk — om nòg langer een buitensporig consumerende, veel te machtige klasse via onze belastingen te blijven financieren.

IV Het openbare domein moet massaal gemobiliseerd worden, willen we onze ecologische doelstellingen halen: onze capaciteit voor hernieuwbare energie moet worden vergroot; huizen moeten worden opgeknapt en de isolatie moet beter; land en ecosystemen moeten worden hersteld; het openbaar vervoer moet worden uitgebreid en verbeterd.

V Hernieuwbare technologieën moeten zonder beperkingen van patenten aangewend kunnen worden — batterijen, warmte-kracht, wind, zon; het hele spectrum. Bijzonder belangrijk is ook dat de nodige technologie gratis wordt overgebracht naar landen, die zich die technologie moeilijk kunnen veroorloven, want dat zal de omschakeling op wereldschaal versnellen. Fondsen moeten daarom deel uitmaken van een ruimer klimaatherstelplan dan alleen op nationaal niveau.

Zo simpel. En prima natuurlijk, wanneer u dit tè radicaal vindt. Ik zie dit wel zitten en feitelijk vind ik dat al heel mijn leven, omdat kapitalisme anti-mens is en liberalisme zwakken onvoldoende tegen de machtigen beschermt. Welvaart, die maar bij een beperkt deel van de bevolking terecht komt en anderen buitensluit en uitbuit, verruil ik graag voor welzijn voor iedereen. Maar waarde lezer, wanneer dit 5-punten-plan in uw ogen onhaalbaar is, bedenk dan graag iets beters om onder de 1,5ºC opwarming boven het niveau tussen 1850 tot 1900 te blijven. Op dit moment zitten we op plus 1,1ºC en er wordt verwacht dat we over 9 jaar over de 1,5ºC opwarming heen gaan.

Het is waanzin om keer op keer hetzelfde te doen en verschillende resultaten te verwachten

Laissez-les-riches-faire, zoals de afgelopen 4 decennia kan ook, maar dan krijgen we, volgens de hierboven geciteerde Albert Einstein (toch niet de eerste de beste), meer van wat we nu al in de soep lieten lopen.

Bron: “Klimaatrapport Club van Rome, 50 jaar later relevanter dan ooit” en “Jason Hickel: “Geen achterpoortjes. Geen loze beloften. Gewoon actie”, 24 oktober 2021 op Ecopolis in Brussel; beide via DeWereldMorgen op 29 maart 2022, “KNMI: 1,5 graad opwarming mogelijk al over negen jaar bereikt” door NOS-Binnenland op 4 maart 2021 en het vijfde van “Vijf citaten van Albert Einstein over persoonlijke groei” via VerkenJeGeest op 6 april 2022.

Mensenlevens worden minder waard

On door Gerardusinmedia, militarisme, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Terwijl wij ons het hele jaar druk maakten over de Nederlandse coronamaatregels, óók belangrijk, woedden in 2021 (deels nieuwe) conflicten in Afghanistan, Burkina Faso, Ethiopië, Israël, Jemen, Libië, Myanmar en de bezette Palestijnse Gebieden. Stuk voor stuk – heel anders dan dat in Oekraïne – immer aan de aandacht ontsnapt. De strijdende partijen maakten zich schuldig aan het schenden van internationaal overeengekomen mensenrechten en van het oorlogsrecht, waarbij de desastreuze effecten op gewone mensen zoals u en ik slechts een neveneffect werd. Miljoenen mensen raakten ontheemd, duizenden werden gedood en honderden werden slachtoffer van seksueel geweld. Economieën en gezondheids-zorgsystemen, die al kwetsbaar waren, kwamen aan de rand van de afgrond te staan of tuimelden daarin. Geen nieuws. En feitelijk is het ook geen nieuws, want deze ellende duurt al decennia voort, evenlang als dat er in onze media nagenoeg geen aandacht aan wordt geschonken.

Mensenlevens worden ongemerkt minder waard

Het wereldwijde falen in de aanpak van deze conflicten zette ook in 2021 de trend voort van meer instabiliteit en verwoesting. De ineffectiviteit van het internationale optreden in deze crises was het meest zichtbaar in de machteloosheid van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De VN greep niet in bij de gruweldaden in Myanmar, de mensenrechtenschendingen in Afghanistan of de oorlogsmisdaden in Syrië. Deze passiviteit, de voortdurende terughoudendheid van betrokken instellingen en het feit dat machtige staten geen verantwoording afleggen over hun daden of andere landen een hand boven het hoofd houden, hielpen in 2022 de weg vrij te maken voor de Russische invasie in Oekraïne; een nieuwe flagrante schending van het internationaal recht voor het komende jaarovericht. Mensenlevens worden ongemerkt minder en minder waard en nieuwe (atoom-)wapens worden getest.

De beloftes van farmaceutische multinationals en rijke landen om de coronapandemie op een voor iedereen in de wereld eerlijke manier aan te pakken, bleken in 2021 vals. We zagen dat jaar ook een groeiende, wereldwijde trend om kritische en onafhankelijke stemmen het zwijgen op te leggen. Media, mensenrechtenverdedigers, ngo’s en oppositieleiders werden het slachtoffer van onwettige detentie, foltering en gedwongen verdwijning; in veel gevallen achter het rookgordijn van de coronapandemie. Minstens 67 landen namen in 2021 nieuwe wetten aan om de vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering in te perken. Zo bevalen de autoriteiten in China internetserviceproviders om de toegang te blokkeren tot websites die ‘de nationale veiligheid’ volgens het regime in gevaar brengen, en werder apps waarop werd gediscussieerd over controversiële onderwerpen als Hongkong en Xinjiang geblokkeerd. In Rusland zette de overheid gezichtsherkenning in om vreedzame demonstranten massaal op te pakken. En zo werden in de Verenigde Staten van Amerika meer dan 80 wetsvoorstellen ingediend om de vrijheid van vergadering te beperken.

2021: een gitzwart jaar voor de mensenrechten

In een prachtig voorbeeld van samenwerking onthulde het Pegasus Project – een samenwerking van meer dan 80 journalisten, met technische ondersteuning van Amnesty International – dat de spyware van de Israëlische NSO-Groep was gebruikt tegen activisten, journalisten en staatshoofden in Azerbeidzjan, België, Hongarije, Marokko, Rwanda en Saoedi-Arabië.

In Cuba, Eswatini (Swaziland), Iran, Myanmar, Niger, Senegal, Zuid-Sudan en Sudan nam de overheid haar toevlucht tot het platleggen of verstoren van internet. Hierdoor konden mensen geen informatie over hun onderdrukking delen via internet of zich digitaal organiseren om zich daartegen te verzetten.

Het tastbare en aanhoudende verzet van volksbewegingen in de hele wereld is een baken van hoop

Demonstranten in Colombia gingen in 2021 de straat op tegen belastingverhoging in een tijd dat mensen met moeite hun gezinnen konden onderhouden als gevolg van de pandemie. Indiase boeren protesteerden tegen nieuwe wetten, die hun broodwinning in gevaar zouden brengen. In Rusland hield de oppositie bijeenkomsten, ondanks het gevaar te worden opgepakt en vervolgd. Inheemse en jonge activisten over de hele wereld protesteerden omdat leiders falen bij de aanpak van de klimaatcrisis. Maatschappelijke organisaties, waaronder Amnesty International, lobbyden voor de erkenning van het recht op een duurzaam, gezond en schoon leefmilieu. Ngo’s voerden innovatieve juridische procedures tegen multinationals als C&A, Nike en Patagonia vanwege hun medeplichtigheid aan dwangarbeid in de regio Xinjiang in China.

Wanneer overheden en hun regeringen de wereld niet vooruit helpen, hebben burgers uiteraard geen andere keus dan zich tegen hun regering te verzetten. We zouden ons allemaal moeten verzetten tegen elke poging om ons te bedriegen en ons het zwijgen op te leggen. We zouden een wereldwijde solidariteit moeten cultiveren en daarop voortbouwen, zelfs als onze leiders dat nalaten. Wat mij betreft te beginnen met weten wat er nog meer in de wereld gebeurt dan wat de mainstreammedia ons voorhouden. Vandaar dit stukje.

Bron: “Gitzwart jaar voor de mensenrechten, maar wereldwijd blijven mensen zich verzetten tegen onrecht” door Amnesty International Vlaanderen via DeWereldMorgen op 30 maart 2022.

Nu eens een lange termijnoplossing?

On door Gerardusinmilitarisme, politiek, wereldverhalen1 reactie

Er is vooralsnog weinig geloofwaardige informatie beschikbaar over de vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. Er zijn goede redenen om aan te nemen dat wanneer de Verenigde Staten van Amerika constructief en ernstig zou willen deelnemen aan de vredesgesprekken, de kans groot zou zijn dat er een snel einde komt aan de verschrikking van de oorlog in Oekraïne, die vergelijkbaar is met de nazi-invasie in Polen in 1939. Over de inhoud van zo’n constructief programma bestaat – althans in grote lijnen – geen geheim. Het belangrijkste element is de neutraliteit van Oekraïne: Oekraïne mag geen lid worden van een Russisch-vijandige militaire alliantie, geen wapens installeren die tegen Rusland zijn gericht (ook niet niet wanneer ze omfloerst “defensief” genoemd worden) en Oekraïne mag geen ruimte bieden voor militaire manoeuvres van vijandige strijdkrachten. En tegelijk moeten er stappen worden gezet in de richting van een soort federale regeling voor Oekraïne met een zekere mate van autonomie voor de Donbass-regio, naar het voorbeeld van wat er nog over is van het ‘pakket met maatregelen voor het toepassen van de Minskakkoorden’, oftewel ‘Minsk II’.

Dat zou nauwelijks nieuws moeten zijn in de wereld waarin wij leven. Iedereen zou bijvoorbeeld begrijpen dat Mexico zich niet kan aansluiten bij een door China geleide militaire alliantie en dat Mexico geen Chinese wapens kan plaatsen die gericht zijn tegen de VS en dat het geen militaire manoeuvres met het Volksbevrijdingsleger aan haar noordgrens kan laten organiseren. Indien Nikita Chroesjtsjov in 1962 zijn voornemen om atoomwapens op Cuba te plaatsen had doorgezet, was de kans groot geweest dat John F. Kennedy om dezelfde reden tot een preventieve atoomoorlog besloten had. Op het nippertje dirigeerde Chroesjtov de atoomwapens echter terug naar Rusland, zoals we allemaal (zouden moeten) weten. Ik herinner me nog de opluchting van mijn ouders, toen het gevaar voor die atoomoorlog geweken was.

Een constructief programma voor Oekraïne is dus ongeveer exact het tegenovergestelde van de gezamenlijke verklaring over het strategisch partnerschap tussen de Oekraïne en de VS, die op 1 september 2021 door het Witte Huis werd ondertekend. In dat document, dat weinig aandacht kreeg maar waarna Rusland troepen ten oosten van Oekraïne begon samen te trekken, wordt overtuigend verklaard dat de deur voor Oekraïne wijd open staat om toe te treden tot de NAVO. Ook werd “de laatste hand gelegd aan een strategisch defensiekader dat een basis legt voor de versterking van de strategische defensie- en veiligheidssamenwerking tussen Oekraïne en de VS.” Dat gebeurt onder meer door Oekraïne te voorzien van geavanceerde antitank- en andere wapens, samen met een “robuust opleidings- en oefenprogramma in overeenstemming met de status van Oekraïne als een NAVO Enhanced Opportunities Partner”. Het was de zoveelste bijdrage aan een obstructieproces dat de NAVO (lees: ‘Het Witte Huis’) aan het perfectioneren is. Dat proces werd in 1998 ingezet door Bill Clinton door de vaste belofte van George H.W. Bush te schenden om de NAVO niet naar het Oosten uit te breiden. Die beslissing van Clinton ontlokte destijds ernstige waarschuwingen van hooggeplaatste diplomaten waaronder William Burns, George Kennan, Henry Kissinger, Jack Matlock (de huidig CIA-directeur), en vele anderen. En nu zit Oekraïne met de gebakken peren.

Het Westen, en vooral de VS, is bij uitstek verantwoordelijke voor de oorlog in Oekraïne

Volgens John Mearsheimer, een van de meest vooraanstaande geopolitieke experts in de VS, begonnen de problemen rond Oekraïne al op de NAVO-top van Boekarest in april 2008. Toenmalig president George W. Bush zette het bondgenootschap onder druk en kondigde aan dat Georgië en Oekraïne lid zouden worden van de NAVO. Het Kremlin liet weten dit als een existentiële bedreiging op te vatten. Als reactie daarop waarschuwde Vladimir Poetin dat, indien Oekraïne zou toetreden tot de NAVO het dan zonder de Krim en de oostelijke regio’s zou zijn. De VS negeerde deze rode lijn van Moskou en zette haar plan door om van Oekraïne een Westers bolwerk aan de grens van Rusland te maken. Naast dit militaire gedoe bevatte de strategie van Bush nog twee andere aspecten: een toenadering van Oekraïne tot de EU en het installeren van een pro-Westerse regering. Dat laatste aspect kreeg zijn beslag met de Maidan-opstand in 2014. Dit was een door de VS gesteunde en wellicht zelfs georkestreerde opstand, die de pro-Russische president van Oekraïne, Viktor Janoekovitsj, ten val bracht. De reactie van Rusland bleef niet uit. De Krim werd bezet en Moskou steunde de opstand in de Donbass-regio in het oosten van Oekraïne.

We zullen echt heel snel aan zelfreflectie moeten gaan doen om ons eigen aandeel in al die zaken, die de toestand in de wereld ontwrichten, aan te pakken. Als we tenminste willen bereiken wat we altijd vroom beweren na te streven.

Bronnen: “Chomsky: ‘Discussieer niet over ‘rechtvaardigheid’ oorlog, maar voorkom kernoorlog’” door C.J. Polychroniou op 24 maart 2022 en “Oorlog in Oekraïne: de echte reden waarom Rusland is binnengevallen” door Marc Vandepitte, beide via DeWereldMorgen op 29 maart 2022.

Dit zijn overigens twee lezenswaardige artikelen: ik haalde hierboven alleen de – in mijn ogen – meest belangrijke passages aan, maar in beide artikelen staat nog veel meer interessants.

Alles verandert

On door Gerardusinprivé, waarnemingen, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Alles verandert. ’t Is me wat.

Stond ik als kind snel met mijn zelfgemaakte affiche bij de voordeur wanneer er gebeld werd; om voor het Wereld Natuur Fonds te collecteren. Nu zou dat not done zijn. Ik herinner me van toen dat de vrienden van mijn oudste broer en zus veel gaven, soms àl hun kleingeld, en mijn familie weinig, als ze al wat gaven. Maar wellicht waren het vooral de vrienden van mijn zus, die bij haar een goede beurt wilde maken, die veel gaven. Want sommige dingen veranderen ook weer niet.

Nu lees ik dat gewaarschuwd wordt voor het World Wide Fund for Nature, dat in die tijd World Wildlife Fund Inc. heette. Het zou een strategisch partnerschap hebben ondertekend met de European Landowners Association (ELO), de lobby van Europese grootgrondbezitters, en het Forum for the Future of Agriculture (FFA), dat op haar beurt wordt georganiseerd door de multinational van pesticiden Syngenta. Vandaar dat het voor mij not done zou zijn daarvoor te collecteren. WWF zou ook deelnemen aan allerlei privé-initiatieven, zoals de Roundtable on Responsible Soy (RTRS), de Roundtable on Sustainable Development and Biomaterials (RSB) en de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO). Tenslotte zou WWF ook betrokken zijn bij lobby-organisaties als de Global Alliance for Climate-Smart Agriculture (GACSA) en de International Coalition for Sustainable Aviation (ICSA). WWF incasseert, zo stel ik me dat voor, en grote multinationals stellen zich al doende voor als de nieuwe oplossingen voor duurzame ontwikkeling, hetgeen zij op hun beurt als ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ voorstellen. Zij staan privé-bedrijven en hun aandeelhouders met dit soort partnerschappen toe hun onbegrensde financiële groei te bevorderen zonder rekening te houden met de draagbaarheidsgrenzen van onze planeet. In feite zijn deze activiteiten volgens het EZLN niet bedoeld, en niet in staat iets van een eind te maken aan milieurampen en schendingen van mensenrechten. Het WWF helpt het grote geld alleen met greenwashing.

Het EZLN heeft een traditie van actie tegen lobby-organisaties als ECPA en FEBIAC, tegen multinationals als Bayer-Monsanto en Volkswagen en tegen het neoliberale handelsbeleid van veel Europese Unie-instellingen. Het openbaarde dus afgelopen week dat WWF de natuur beweert te vertegenwoordigen met de afbeelding van een pandabeer en tegelijkertijd bedrijven steunt, die de leefruimte van kwetsbare dieren vernietigen. Tijd voor een nieuw logo, aldus de creatieve geesten bij EZLN, bijvoorbeeld in plaats van die panda een hand die zojuist een zak euro’s ontving.

Zo wordt het ons steeds moeilijker gemaakt om ogenschijnlijk idealistische organisaties een warm hart toe te dragen. We moeten zo langzaam maar zeker eerst financiële jaarverslagen doorpluizen voordat we iets van ons geld overmaken.

Ooo, of ik dat collectegeld werkelijk aan WWF gegeven heb? Jazeker. Het duurde even maar ik verdubbeld het opgehaalde geld met mijn eigen spaarcentjes. Ik ga het ook niet aan WWF terugvragen, in de hoop dat het 50 jaar geleden nog wel deugde.

Bron: EZLN: “WWF belangrijke bondgenoot van de multinationals” door Ensemble Zoologique de Libération de la Nature ofwel het Zoölogisch Ensemble ter Bevrijding van de Natuur / EZLN via DeWereldMorgen op 11 maart 2022.

EZLN nodigt overigens iedereen uit, die wil strijden tegen de verdere onderwerping van de resterende natuur, zich aan te sluiten bij de boerenbewegingen tijdens de manifestatie tegen Forum for the Future of Agriculture op woensdag 15 maart 2022 vanaf 12:30u op de Kunstberg in Brussel.

Oorlogspropaganda of genuanceerde nieuwsverstrekking

On door Gerardusinmedia, militarisme, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Als kind werd mij op de Lagere School niets over geopolitiek uitgelegd. Daarom verwonderde ik me erover dat in 1949 de NAVO werd opgericht mèt Duitsland. Dat november 1943 Franklin Roosevelt, Jozef Stalin en Winston Churchill in Teheran afspraken gemaakt hadden hoe de invloedsferen in Europa nà de Tweede Wereldoorlog te verdelen, kon ik niet bedenken. Dat de Russische geallieerden direct na de Tweede Wereldoorlog onze vijand waren, snapte ik evenmin. Kennelijk woonde ik in de invloedsfeer van de Verenigde Staten van Amerika en dat zou de rest van mijn leven mijn denken en mijn levensloop bepalen. Dát begon ik te begrijpen. Dat het Warschaupact zes jaar na de NAVO opgericht werd, viel me op. Net zo goed als dat het na ‘de val van de muur’ in 1991 werd ontbonden, terwijl de NAVO zich uitbreidde tot ver naar het oosten, en in mijn ogen een instrument van de VS bleef en blijft.

Ik was en ben voor een onafhankelijke politieke koers. Hier kan ik dat rustig zeggen; in Rusland zou ik Aleksej Navalny mogen vergezellen, in de VS zou ik nog meer in de gaten gehouden worden. En zodra ik invloed kreeg, zou ik het lot van Julian Assange te delen krijgen.

En nu is Rusland met een enorme legermacht Oekraïne binnen gevallen. En hoewel “in elke oorlog iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk wordt beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus de Belgische historica Anne Morelli, blijf ik die onafhankelijke meningsvorming nastreven. Ook nu blijft het immers zaak om het juiste te doen. Daarbij helpt het niet Vladimir Poetin te demoniseren, maar juist zoveel als mogelijk in zijn hoofd te kruipen.

Wat ik bijvoorbeeld mis in alle overweldigende eendimensionale propaganda in de Westerse Wereld zijn de eisen, die Poetin ingewilligd wilde zien. De Russische voorstellen waren voor hij die oorlog begon:

  • De NAVO garandeert dat het geen raketten zal stationeren in landen die aan Rusland grenzen (die zijn ondertussen al van Roemenië tot Slovenië opgesteld en in Polen staan ze gepland).
  • De NAVO stopt met militaire en vlootoefeningen in landen en zeeën grenzend aan Rusland.
  • Oekraïne wordt geen lid van de NAVO.
  • Het Westen en Rusland tekenen een bindend Oost-West veiligheidspact.
  • Het historische verdrag tussen de VS en Rusland over atoomwapens voor de middellange afstand wordt in ere hersteld. Dat verdrag heeft de VS onder Donald Trump in 2019 opgeblazen.

Wat mij hierin opvalt, is dat het allemaal gaat om waarborgen van de veiligheid van Rusland. Waarom zouden dat oneigenlijke verlangens zijn en waarom vernemen we hierover niets? De laatste jaren onder Trump is de Koude Oorlog losgetrokken en al snel op stoom geraakt. Alle NAVO landen hebben – ongeacht of zij die verplichting nagekomen zijn – afgesproken 2% van hun bruto binnenlands product aan defensie c.q. oorlogsvoorbereiding te besteden. Kijk naar de kaart van Europa en vul de Westerse horizon van Rusland in: wanneer ik dat doe, zie ik daar een enorme legermacht die braaf naar de pijpen van de VS danst, ook als daar een Trump aan de macht is.

In strijd met het non-proliferatieverdrag van 1968 worden dit jaar de atoomwapens op het Europese vaste land gemoderniseerd. In Volkel zouden dit jaar de nieuwe atoomwapens gestationeerd worden. In het Groot-Brittannië van Boris Johnson wordt de Britse atoommacht dit jaar uitgebreid. Niets verneem ik over deze oorlogsvoorbereidingen, die mijns inziens bijgedragen hebben aan het ontketenen van de afkeurenswaardige oorlog in Oekraïne.

Tenslotte heeft de NAVO in juni van het afgelopen jaar een concept-strategische visie ondertekend, waarin China en Rusland verklaarde vijanden zijn; ‘systemische vijanden’. Dit jaar staat in juni deze conceptvisie ter vastlegging geagendeerd. Kortom, sinds 1945 is er in de Oost-West-verhouding aan onze kant niets veranderd.

De vredesvoorbereiding heeft mede door ons toedoen gefaald, maar over onze rol geen woord in de media.

Voor de minder goede verstaander: uiteraard veroordeel ik als rechtgeaarde pacifist de militaire invasie van Rusland in Oekraïne, maar ik hecht geen enkele waarde aan zwart-wit versies van de actualiteit. Ook niet over deze oorlog. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex en veel daarvan haalt ons nieuws niet. Ik vind het altijd al kwalijk dat in de mainstreammedia veel akeligs wordt verzwegen of onderbelicht en dat lijkt vooral voor het akeligs te gelden dat onze bondgenoten of wij zelf plegen. En juist van een verklaarde vijand is het nodig de context te begrijpen met of zonder begrip om ons niet voor het ene of het andere karretje te laten spannen. Oef, wat falen onze media met hun opgegraven strijdbijl hierin.

En wat naar dat dit bijvoorbeeld onze aandacht afleidt van het op 28 februari jl. verschenen zeer verontrustende rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change. En van veel meer onrecht (andere oorlogen, honger, klimaatverandering, andere mensenrechtenschendingen, ongelijkheid) waar we onze handen voor in eigen boezem zouden kunnen steken en vol aan zouden hebben om de gevolgen ervan eindelijk eens recht te zetten. En waarover we zouden kunnen weten wanneer we onze vrijheid zouden gebruiken door er zelf actief naar te zoeken. Dan zijn we veel minder afhankelijk van onze media, die meer aan klantenbinding moeten doen dan aan objectiviteit, voor onze meningsvorming.

Bronnen: “Invasie in Oekraïne: Westerse democratieën zijn gemuteerd tot oorlogs- en conflictpropagandisten” door John Pilger via Jan Reyniers van de vertaaldesk van DeWereldMorgen op 3 maart 2022 en diverse hier eerder verschenen blogs.

Wèèr mislukt

On door Gerardusinmilitarisme, waarnemingen, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Gewone mensen als u en ik willen geen oorlog. Toch zijn er heel wat oorlogen gaande in de wereld plus, sinds vandaag, die ene in Oekraïne. Het zijn dus niet de gewone mensen, die bepalen wat er gebeurt.

Die andere oorlogen halen het nieuws nauwelijks, terwijl deze op handen zijnde het nieuws al maanden domineert. Precies als andere mensenrechtenschendingen. Er is haast geen aandacht voor behalve natuurlijk wanneer ze begaan worden tot wie al eerder als vijand gezien werd. In China en Rusland is het allemaal heel erg. Dààr worden we wel van doordrongen.

Wat Rusland ertoe bracht Oekraïne nu wel binnen te vallen, zullen we pas veel later te weten komen. Het zal daar bekend zijn dat Westerse landen nu naar het sanctiemiddel zullen grijpen. Daar zijn Alexander De Croo en Mark Rutte duidelijk over geweest. En we mogen hopen dat het bij economische straffen blijft; of juist niet. Wat meer sancties dan waar Rusland aan gewend is na de annexatie van De Krim; een ongekend pakket aan. Dus er is een belang dat Rusland groter acht, dan de gevreesde boycot…

Er moet ook een motief zijn waarom Rusland Oekraïne niet veel eerder binnenviel. Waarom zou Rusland gewacht hebben tot de NAVO troepenversterkingen naar de regio gestuurd had, Westerse landen hun afkeuring en eventuele reacties afgestemd hadden en wapenleveranties aan Oekraïne verstrekt? Of zou de afstemming van Rusland met Belarus en China zo lang geduurd hebben?

Mijn verstand gaat het te boven, en niet alleen door gebrek aan veel informatie om de puzzel te leggen. Wat ik wel meen te mogen constateren is dat we er met elkaar weer niet in geslaagd zijn om ons voor te bereiden op de vrede. Want dat hebben alle mensenrechtenschendingen en oorlogen met elkaar gemeen: ze beschadigen en polariseren, terwijl we ons erop zouden moeten voorbereiden dat we op de aarde vergaand samenwerken om heel de mensheid te voorzien in hun basisbehoeften, waaronder de drie V’s: veiligheid, voedsel en vrede.

Eén dag nadat ik dit blog publiceerde, publiceerde Lode Vanoost via DeWereldMorgen een artikel met gedetailleerde achtergronden bij de uitgebroken oorlog in Oekraïne, die in onze media niet of verwrongen aan bod komen. Dat lezenswaardig artikel van hem is hier te openen.

Jake Sullivan voorziet uitgebreide sancties tegen Rusland voor zijn weigering om Oekraïne op schema binnen te vallen

On door Gerardusinmedia, militarisme, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Net als dat we tijdens de Olympische Spelen met een haast onbespreekbare vanzelfsprekendheid gedwongen worden te focussen op de prestaties van Oranje, worden we op het wereldtoneel haast gedwongen te kiezen voor Nederland en haar bondgenoten. Wat de afgelopen 55 jaar veranderd is, is het raffinement waarmee ons een bepaalde zienswijze opgedrongen wordt. Die 55 jaar baseer ik op Hans van Mierlo, die in 1967 als D66-voorman van zijn PR-team op z’n kop kreeg omdat hij vlak voor een tv-debat naar de kapper geweest was. Daardoor leek hij minder op de D66-voorman op de verkiezingsaffiches. Er is sindsdien veel geleerd hoe ons te beïnvloeden.

Bekend is het nepnieuws van 4 augustus 1964. Op die dag zou de Amerikaanse torpedobootjager USS Maddox op volle zee door vijf Noord-Vietnamese torpedoboten aangevallen zijn. De Verenigde Staten van Amerika wilde de Vietnamoorlog al uitbreiden en dit niet-gebeurde incident werd gebruikt om daarvoor draagvlak te creëren. Wat begon met een vergissing mondde, toen het misverstand inmiddels lang en breed opgehelderd was, uit in een mandaat voor de Amerikaanse president Lyndon Johnson om zonder inspraak van het congres in Vietnam te mogen huishouden. Bekend is ook het verhaal van de couveuses, die door Iraakse soldaten uit Koeweitse ziekenhuizen meegenomen werden, nadat ze de erin liggende baby’s op de grond gegooid hadden. Het 15-jarig meisje Nayirah, dat later ontmaskerd werd als de dochter van de Koeweitse ambassadeur in de VS die tijdens de Iraakse bezetting helemaal niet in Koeweit was, dat dat indrukwekkende verhaal aan het Amerikaanse Congres met alle bijbehorende emoties vertelde, was wekenlang door een Amerikaans PR-bureau getraind. Net als een aantal andere valse getuigen die haar verhaal bevestigden, zodat zelfs Amnesty International er instonk. Met dat verhaal maakte zij de publieke opinie rijp voor de operatie Desert Storm om Koeweit te bevrijden van de Iraakse bezetting. En bekend is het nepnieuws van Colin Powell over de verborgen massavernietigingswapens in Irak, die zo goed verborgen bleken dat ze tot op de dag van vandaag niet gevonden zijn. Maar die met dat verhaal de publieke opinie rijp gemaakt heeft voor de inval in Irak. Minder bekend is het Amerikaanse nepnieuws van gisteren en de afgelopen maanden van secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg, die het risico van een grootscheepse Russische aanval op Oekraïne “zeer, zeer groot” acht. Tegen de Duitse publieke zender ARD zei de NAVO-topman dat alles erop wijst dat zo’n militair offensief ophanden is. Wat dat aangaat kunnen Joe Biden, Alexander De Croo, Boris Johnson en Mark Rutte een koortje oprichten.

Ik zou zeggen: “Wantrouw al wie zich ‘expert’ noemt en ga er vanuit dat zelfs de officiële versie één vertekende kant van het verhaal schetst met weglating van elk element dat dat verhaal enigszins in twijfel zou kunnen trekken”. Vraag jezelf altijd af wat of wie belang zou kunnen hebben bij de strekking van een bericht. Vertrouw alleen genuanceerde berichten met bronvermeldingen, wanneer die bronnen het vertrouwen waard zijn. Het is anders een beetje vermoeiend elke keer naderhand toe te moeten geven dat hele leugens en halve onwaarheden ons rijp gemaakt hebben in te stemmen met het volgende onrecht.

Net als hun Amerikaanse collega’s blijken Belgische en Nederlandse media een aantal basisprincipes van journalistiek niet te kennen of vergeten te zijn. In beide gevallen produceren zij propaganda in plaats van een naar alle kanten kritisch journalistiek bericht. Die principes zijn:

  1.  check elke verklaring;
  2.  verklaringen van ‘anonieme bronnen’ zijn geen bewijs;
  3.  zeggen dat er onweerlegbare bewijzen zijn is geen bewijs;
  4.  zeggen dat onderzoeksrapporten bewijzen leveren is geen bewijs, het is zelfs geen bewijs dat die rapporten bestaan; en
  5.  zeggen dat rapporten vrijgegeven zijn zonder die rapporten te leveren is geen bewijs.

Zoals docent, historica en schrijver Pien van der Hoeven ons op het hart drukt: overheden hebben een lerend vermogen, omdat na elke gebeurtenis de methodiek om met de pers om te gaan geactualiseerd wordt, maar het journaille mist dat lerend vermogen en tuint er elke keer weer in door met de meest invloedrijke winden mee te waaien (vaak om zo snel mogelijk belangrijk of vermakelijk nieuws te brengen).

Bronnen: “‘Russische propaganda’ is alles wat niet 100 procent de NAVO volgt – zoals dit artikel dus” door Lode Vanoost via DeWereldMorgen op 18 februari (hier met veel meer interessants over ‘Oekraïne’ te lezen) en “Strategisch Nepnieuws”, Pien van der Hoeven, schrijver van “Spoken. Hoe het kapitalisme ons tot oorlog drijft” in OVT (VPRO) geïnterviewd op 13 februari 2022 en hier te bekijken.

Wat we weten en wat we – laat me niet lachen – denken te weten

On door Gerardusinpolitiek, steden en streken, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Dit stukje gaat over journalistieke verantwoordelijkheid; een heikel onderwerp. Maar wat het nog spannender maakt, zou Rutte zeggen, is dat het feitelijk gaat over het inzicht dat we hebben in de wereld waarin wij leven en waarop we invloed hebben.

Toen de ene na de andere delegatie niet naar de Olympische Winterspelen in Peking zou afreizen vroeg ik mij af of een boycot zou bijdragen aan een vrediger wereld. Zou het ook niet wat laat zijn om pas nadat het Internationaal Olympisch Comité (IOC) jaren geleden bepaald heeft waar de spelen dit keer plaats vinden en de voorbereidingen getroffen zijn om nu nog onze neuzen voor de spelen op te halen? Is er tussen het IOC-besluit en de spelen iets wezenlijks in China veranderd?

Wat weten wij over …

Ik ben nooit in China geweest, maar las ooit in Vrij Nederland een Terzijde-opmerking van Wubbe: Stel je toch eens voor dat in China geen Chinezen, maar allemaal Duitsers wonen. Ik deed dat en het leek mij beter voor de wereld dat er Chinezen wonen, terwijl ik niets meer tegen Duitsers heb dan tegen de gemiddelde Nederlander. Dit is – zeg maar – een beeld dat ik heb van de werkelijkheid. Zo hebben we allemaal beelden van de werkelijkheid; beelden die veelal gebaseerd zijn op informatie die niet belangeloos aan ons verstrekt is.

Wat weten wij bijvoorbeeld over het racistische pogrom-karakter in het Chinese Urumqi in 2010 (197 doden), de gewelddadige aanslagen in Kunming (40 doden) en op het Tiananmenplein in Beijing? Wat weten wij van het ‘1 miljoen verhaal’? Weten wij dat dat verhaal verzonnen is door het ‘Network of Chinese Human Rights Defenders’, een Chinese oppositiegroep in de Verenigde Staten van Amerika, die met miljoenen dollars van de VS-overheid werkt en in 2018 een rapport opstelde op basis van niet meer dan 8 interviews met Oeigoeren? Weten wij dat de luchtfoto’s van zogenaamde ‘kampen’ gewone appartementscompounds en andere civiele gebouwen blijken te zijn? Weten wij dat de meest iconische foto van het ‘Oeigoerse concentratiekampen narratief’ een foto van een gewone Chinese gevangenis is, die door de Chinese overheid zelf verspreid is? Wat weten wij over de erkenning van de Oeigoerse East Turkestan Islamic Movement (ETIM) als terroristische organisatie; een organisatie die notabene in 2004 door de VS op de lijst van de VN-veiligheidsraad (Sanctiecomité van Al-Qaeda) is geplaatst en in 2020 door president Donald Trump in allerijl van de landelijke lijst is afgehaald. Wat weten wij over de rol van Xinjiang als propagandaluik in de ‘Nieuwe Koude Oorlog’, die onder diezelfde president losgetrokken is? Wat weten wij van het gewelddadige karakter van de radicaal-jihadistische en separatistische groepen in Xinjiang? Wat weten wij van de rol van radicale Oeigoeren bij Al Qaeda in Afghanistan en IS in Irak en Syrië? Weten wij dat de Europese Unie in 2012 ETIM ook op de lijst van terroristische organisaties plaatste? Wat weten wij over de ‘verplichte en vrijwillige programma’s’, die China in 2015 heeft opgezet met een lening van de Wereldbank ($ 50.000.000)? Weten wij dat een inspectiecommissie van de Wereldbank onder druk van de Amerikaanse anti-China-lobby in augustus 2019 aan ‘factfinding’ deed en nadien rapporteerde: “Het onderzoek heeft de aantijgingen niet bevestigd”?

Wij hebben geen inzicht in wat er in de wereld gaande is

Wanneer noemen we terroristische aanslagen ‘verzet’ en de overheidsreactie daarop ‘moorden’? Hoe benoemden wij dat ook weer bij de treinkaping bij De Punt? Was die actie in onze media ook ‘een daad van verzet’? Betrof de daarop volgende beschieting door de Bijzondere Bijstandseenheid (BBE) Krijgsmacht, gevolgd door een bestorming door de BBE Mariniers, gesteund door de Koninklijke Luchtmacht volgens onze media achtvoudige ‘moord’?

Vooral Westerse VS-bondgenoten nemen het ‘genocidediscours’ over en krijgen mede dankzij de welwillende hulp van het World Uyghur Congress (WUC) hun parlementen zover dat er resoluties en zelfs wetten worden goedgekeurd waarin China veroordeeld wordt en sancties opgelegd krijgt. Australië, Canada, Groot-Brittanië, Japan, de VS en Zweden gingen daarin voorop, dankzij het werk van de Inter-Parlementary Alliance on China (IPAC) waarvan de doelstellingen samen te vatten zijn tot ‘inperking van China’, meer in het bijzonder van de Chinese communistische partij.

Nee, veel kwaliteitsmedia ten spijt, wij hebben geen inzicht in wat er in de wereld gaande is en we worden keer op keer misleid vanwege belangen, die op gespannen voet staan met een belangeloze weergave van feiten. Bijvoorbeeld in dit geval dat de NAVO China (en Rusland) juni jl. de oorlog verklaard heeft door deze landen als vijanden, ‘systemische vijanden’, aan te merken. Wellicht ten faveure van het altijd al invloedrijke militair-industrieel complex. Wie gaat mij vertellen waar en door wie de winsten van al dat gedonder worden opgestreken?

Bron: “De helft van de waarheid over de Oeigoeren, is dat journalistiek verantwoord?” door Sauw Tjhoi via DeWereldMorgen op 14 februari 2022.

De wrede afloop weten en toch alles op z’n beloop laten

On door Gerardusinklimaat, wereldverhalen, wetenschapEen reactie plaatsen

Guido Gezelle, Eugène Huzar, Mary Shelley & William Wordsworth

Al in 1818 riep de Engelse schrijfster Mary Shelley in ‘Frankenstein, or The Modern Prometheus’ een beeld op van een wereld waarin de mens de controle over zijn eigen creatie zou verliezen. De romantische Engelse dichter William Wordsworth sprak in diezelfde tijd over de industriële revolutie als een ‘misdaad tegen de natuur’, die hierdoor gedwongen werd ‘haar geschonden eer te wreken’. Dichter bij huis waarschuwde de Vlaamse dichter, priester en taalwetenschapper Guido Gezelle halverwege de 19de eeuw voor de ‘ontembare kracht’ van het ‘dampgedrochte’ – de stoomtrein – die ‘blindelings vooruitgeboord / in de zwarte toekomst’ reed. De Parijse advocaat Eugène Huzar, zijn Franse tijdgenoot, benadrukte dat de moderne wetenschap zich nauwelijks of geen rekenschap gaf van de impact van haar uitvindingen. Hij voorzag dat het wel eens slecht zou kunnen aflopen: “Over honderd of tweehonderd jaar, wanneer de wereld doorkruist zal worden met spoorwegen en stoomboten en bedekt zal zijn met fabrieken, zullen we biljoenen kubieke meter koolzuur en koolstofmonoxide uitstoten en aangezien tegen [die tijd; GjH] dan ook de bossen vernietigd zullen zijn, is de kans niet klein dat die honderden biljoenen kubieke meters koolzuur en koolstofmonoxide de harmonie van de wereld zullen verstoren.”

Carl Fraas, Justus von Liebig & George Perkins Marsh

Niet alleen apocalyptisch aangelegde dichters, juristen en schrijvers maakten zich zorgen. Diplomaten en wetenschappers, die veel reisden, zagen op steeds meer plekken dat de rampen zich al volop aan het voltrekken waren. De Duitse botanicus en landbouwwetenschapper Carl Fraas stelde in 1847 dat het een illusie was om te denken dat de ecologische schade, die aangericht was door bossen te kappen, ooit hersteld zou kunnen worden, zelfs niet puur economisch. “Op een gerooide plek is het klimaat dusdanig aangetast dat er nooit meer een even rijke vegetatie kan bloeien”, redeneerde hij. Voortbouwend op onder meer Fraas’ werk wees de Amerikaanse diplomaat, politicus en taalkundige George Perkins Marsh in zijn baanbrekende ‘Man and Nature’ (1864) op de onderlinge afhankelijkheid en samenhang van alle levensvormen. Dat was wat we vandaag ‘uitgebalanceerde ecosystemen’ noemen. De mens verstoort die evenwichten systematisch: “Waar hij ook zijn voet zet, verandert hij de harmonieën van de natuur in wanklanken.” Inheemse dieren en groenten roeit hij uit, waarna hij ze vervangt door exoten die voor verstoringen zorgen. Er ontstaat een wanorde, die de mens nauwelijks kan overzien; laat staan terugdraaien. Het was overigens de Duitse chemicus, pionier op het gebied van de toegepaste scheikunde en uitvinder van het kunstmest Justus von Liebig die in die tijd de term ‘roofbouw’ lanceerde, hetgeen uiteraard onder landbouwers opschudding veroorzaakte.

Svante Arrhenius

Aan het begin van de 20ste eeuw dook in Engelse kranten het woord ‘smog’ op, een mengsel van mist en rook dat de steden in donkerte hulde waardoor microben er vrij spel kregen. Ziekten van de luchtwegen werden een kwelling en volgens de medische correspondent van The Observer zat er maar één ding op: ‘stoppen steenkool te gebruiken’. Steeds onomstotelijker kwam vast te staan dat de aarde gevaarlijk aan het opwarmen is en dat dit het gevolg is van de uitstoot van broeikasgassen, zoals dat eind 19de eeuw was begrepen en berekend door de Zweedse natuur- en scheikundige Svante Arrhenius.

Mahatma Gandhi

Een van de grondleggers van de moderne staat India, jurist, politicus en voorstander van actieve geweldloosheid als middel voor revolutie Mahatma Gandhi stelde in 1928 met kenmerkende scherpte: “God verhoede dat India ooit zou gaan industrialiseren zoals het Westen. Als alle driehonderd miljoen inwoners op dezelfde manier zouden overgaan tot economische exploitatie, het zou de wereld kaalvreten zoals sprinkhanen.”

De Club van Rome & Rachel Carson

Tot dusver waren het enkelingen die, door wie er in de wereld van economie, politiek en wetenschap wel toe deed, vaak werden weggezet als achterlijk, reactionair of erger en die voor de rest van de mensheid roependen in de woestijn bleven. Dat begon te veranderen in de jaren ’60 toen – onder meer beïnvloed door het opzienbarende boek ‘Silent Spring’ van Rachel Carson (1962) – stilaan ook in krochten van de macht vragen gesteld werden bij de nu blijkbaar niet meer te loochenen vormen van uitputting, vervreemding en vervuiling die de moderne wereld met zich meebracht. Toen in 1972 het rapport ‘De grenzen aan de groei’ werd gepresenteerd had deze beweging eindelijk haar aansprekende stelling te pakken: ‘het sprookje van de immer durende groei waarop de vooruitgangsidee was gestoeld was precies dat: een sprookje. Met dit keer een alternatief slot: en ze leefden nog maar kort en ongelukkig’. Niets minder dan het voortbestaan van de menselijke beschaving bleek immers op het spel te staan.

De Club van Rome

Volgens ‘The Limits to Growth’, zoals de oorspronkelijke versie van het rapport heette, zou de wereld bij ongewijzigd gedrag, ergens in de 21ste eeuw op hardhandige wijze met die grenzen aan de groei geconfronteerd worden: een gebrek aan deugdelijk, onvervuild bouwland, gezonde meren, grondstoffen en gezonde oceanen zou het steeds moeilijker en op termijn zelfs onmogelijk maken om voor de immer toenemende wereldbevolking betaalbaar voedsel en water te verbouwen en vinden; laat staan voor basisdiensten en andere noodzakelijke producten. Een dramatische krimp van de levensstandaard van de overlevende mensen zou het gevolg zijn. Hoewel het rapport vaak als ‘doemdenken’ is weggezet, benadrukten de auteurs meermaals dat de mensheid zichzelf wel degelijk kon redden, wanneer ‘niet langer economische groei, maar evenwicht’ als centraal doel werd. Dàn zouden ingrijpende crisissen en de uiteindelijke ineenstorting van de menselijke samenleving kunnen worden voorkomen. Maar dan moest het roer wel snel om: ‘een duidelijke ombuiging (naar evenwicht) moet gedurende de jaren ’70 worden bereikt’, heette het in de conclusie.

De Club van Rome & Wout Woltz

Dat deze boodschap niet kwam van dichters, langharige hippies of schrijvers maar van gerespecteerde ingewijde burgers en wetenschappers met kennis van zaken*, die samen de zogenaamde ‘Club van Rome’ vormden naar de eerste stad waar zij bijeenkwamen, leek ze onontkoombaar te maken. ‘Het denken van economen, industriëlen, planologen en politici zal zó revolutionair gaan veranderen dat men de verschijning van het officiële rapport van de Club van Rome zonder overdrijving als een klimaatscheiding kan beschouwen’, opperde de Nederlandse journalist Wout Woltz, die in 1972 adjunct-hoofdredacteur van NRC Handelsblad was, ‘Er zullen dan twee soorten opvattingen zijn te onderscheiden: het vóór-Romeinse en het ná-Romeinse denken.’ Nu, 50 jaar later, dringt zich de vraag op in welke van deze tijdsrekeningen we vandaag leven.

Greta Thunberg

In haar geruchtmakende toespraak voor de Verenigde Naties in september 2019 (‘Hoe durven jullie! Jullie hebben mijn dromen en mijn jeugd gestolen met jullie lege woorden’) wees Arrhenius’ achternicht de Zweedse klimaatactiviste en scholier Greta Thunberg erop dat het voor de wetenschap ‘al dertig jaar’ glashelder was dat de opwarming van de aarde volop aan de gang is. Tijdens de klimaatconferentie van Glasgow 2021 (COP26) bleek echter dat weten al zo lang deze klimaatconferenties gehouden worden èèn is, en handelen naar weten iets volstrekt anders. In elk geval wanneer de winstverwachtingen van enkele machtigen naar beneden bijgesteld zouden moeten worden. ‘Dan liever de lucht in met die CO2’ dachten de politieke leiders van de wereld in navolging van de Nederlandse kanonneerbootcommandant Jan van Speijk, die ook zoiets op 5 februari 1831 gezegd zou hebben.

Geert Buelens

Het is een van de wreedste ironieën uit de geschiedenis van de mensheid, schrijft de Vlaamse columnist, dichter, essayist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht in zijn nieuwste boek ‘Wat we toen al wisten: de vergeten groene geschiedenis van 1972’: een beschaving, gedreven door geloof in vooruitgang, bleek een permanent gehavende wereld voort te brengen waarin het voortbestaan van sommige soorten – waaronder de mens zelf – in groten getale het loodje leggen en gaan leggen. Hoogmoed pakte in de geschiedenis wel eens vaker rampzalig uit, maar tot nu toe trof het onheil vrijwel altijd tijdgenoten. Dit keer zal ze alle volgende generaties treffen. De koolstofdioxide (CO2) waarmee wij gisteren, vandaag en morgen – door fossiele brandstoffen te delven en als energiebron te gebruiken – de lucht vervuilen zal nog 100.000 jaar in de atmosfeer blijven hangen voor ze weer is opgenomen door gesteenten en sediment.

Bron: “De mens verandert de harmonieën van de natuur in wanklanken; vijftig jaar na het rapport van de Club van Rome” door Geert Buelens via DeGroeneAmsterdammer op 26 januari 2022.

* Wie inzicht wil hebben in de leden van de Club van Rome kan die informatie hier vinden.

Een onverwachte en verbluffende uitval

On door Gerardusinmilitarisme, wereldverhalenEen reactie plaatsen

De Belgische regering heeft vrijdag jl. besloten om het begrotingsbudget voor de militaire uitgaven tegen 2030 te verhogen naar 1,54% van het bbp. De minister van Defensie, Ludivine Dedonder, lid van de Socialistische partij ‘PS’, noemt dat “een historische stap voorwaarts”. Wat daar ‘socialistisch’ aan is, is voor mij een raadsel. Of beter: dat is niet het socialisme dat ik voorsta, want dat staat in het teken van pacifisme. De Nederlandse regering had al een soortgelijk voornemen onder de titel ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ opgenomen. Volgens mij misleidt deze vlag, want het akkoord lezend vroeg ik mij af waarom naar zoveel groepen mensen niet omgezien wordt. Wie valt wel en wie niet onder ‘elkaar’? Doe me een lol, lezer, en lees het zelf ook eens. Het is onder meer te vinden op Rijksoverheid.nl.

Ja, wat moet je doen wanneer er zich net over de grens een legermacht verzamelt? Een defensieve macht op de been houden, lijkt mij altijd belangrijk. In deze wereld blijkt het al te vaak zo te zijn, dat wie zich niet kan verdedigen – enkelen tegen velen, de kleintjes tegen de groten, minderheden tegen meerderheden, zwakken tegen sterken – die loopt de kans onder de voet gelopen te worden. Tom Poes, die volgens heer Ollie B. Bommel bedreven is in het bedenken van listen, zou volgens mij zeggen: “Ga in gesprek! Dat had u al 20 jaar geleden moeten doen, maar nu zeg ik het weer”.

Momenteel worden we allemaal warm gemaakt om de NAVO een warm hart toe te dragen, want het zou duidelijk zijn dat de agressieve krokodil Rusland wakker geworden is en zich voorbereid om zijn stempel op de geschiedenis te gaan drukken. Na het vallen van de muur in 1989 is het Warschaupact ontbonden. De NAVO bleef intact en breidde zich uit met Albanië, Bulgarije, Estland, Hongarije, Kroatië, Letland, Litouwen, Noord Macedonië, Montenegro, Polen, Roemenië, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. Al deze uitbreidingen zijn in ‘onze’ ogen natuurlijke gevolgen van democratische besluiten van autonome staten. Verder lappen het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Naties van Amerika met het moderniseren en uitbreiden van hun atoomwapen-arsenaal het Non-proliferatieverdrag van 1970 aan hun laarzen. Daar is allemaal niets mis mee, denken wij. Het ontbinden van het Warschaupact is in ‘onze’ geschiedenis niet meer dan een voetnoot. Rusland annexeerde De Krim. Zie hier wie de agressor is.

Tot mijn welkome verrassing deed de Oekraïense president Volodymyr Zelensky deze week een onverwachte en verbluffende uitval, toen hij zei dat de huidige problemen van zijn land uit het Westen komen in plaats van uit het Oosten. De angst voor een dreigende oorlog is gebaseerd op nieuwsberichten dat Rusland troepen heeft aan de grens die het met het land deelt. “Maar”, zei Zelensky tegen het bijeengekomen journaille, “dit is niet ongebruikelijk. Een jaar geleden is er een soortgelijke concentratie van soldaten geweest. De werkelijkheid is dat het dreigingsniveau niet is veranderd. Bovendien is de echte bedreiging voor Oekraïne niet Rusland, maar de ‘destabilisatie van de situatie in het land’. De oorzaak van alle paniek is de pers zelf”. Correspondenten op de persconferentie waren met stomheid geslagen. Sarah Rainsford van de BBC noemde het gebeuren ‘een enigszins surrealistische ontmoeting’.

Wie na het lezen van ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ nog wat tijd heeft, adviseer ik in elk geval de eerste bronvermelding er ook eens op na te slaan. Tenminste, voor wie – gebaseerd op verifieerbare bronnen – wil weten wat er gaande is. Immers, de vragen moeten zijn wat de plannen zijn van de NAVO en Rusland (volgens een ook al lezenswaard in juni jl. verschenen rapport ‘NATO’s next Strategic Concept for the summit in 2022’ en in Rusland door ons daar eens buiten de stemming makende mainsteammedia om in te verdiepen), en welke troepen zich waar aan de grenzen tussen Oost en West verzameld hebben? Van de NAVO weten we dat het Rusland (en China) beschouwd als ‘systemische vijand’. Dat is iets anders dan een in de gaten te houden goede buur, handelspartner of vriend. Wie bedreigt wie, waar en waarmee?

En onze premier is ondertussen met zijn minister van Buitenlandse Zaken en stoere taal wel in Oekraïne, maar zij reizen niet door naar Rusland… De zoveelste gemiste kans. Bedreigingen, herbewapening, wellicht een nieuwe wapenwedloop, en verklaard vijandschap zijn tot het (net niet) fout gaat zijn ons deel. Wat waren onze kerst- en nieuwjaarswensen een maand geleden ook alweer?

Bronnen: “Pers verbijsterd omdat Oekraïense president met de vinger naar het Westen wijst” door Nury Vittachi en “Regering beslist om militaire uitgaven op te trekken met 14 miljard” door Ludo De Brabander; beide via DeWereldMorgen op 2 februari 2022 (2.2.22).