Categorie: wereldverhalen

Het groot geostrategisch spel

On door Gerardusinmilitarisme, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

In het groot geostrategische spel wordt verwacht dat bepaalde staten, die buiten de westerse veiligheidssfeer vallen, zoals India, een sleutelrol zullen gaan spelen in het stadium van het imperialisme, waarin we straks terechtkomen. De Verenigde Staten van Amerika zijn door de interne klappen die het land te verduren krijgt op hun retour en hebben niet langer de macht om eenzijdig de wereld te dicteren. Als supermacht vormt de VS immers een steeds grotere bedreiging voor zowel haar eigen burgers als voor de wereldvrede. Er bestaat zelfs een plan om, wanneer Donald Trump in 2024 weer president wordt, wat er nog over is van de Amerikaanse democratie te ontmantelen. Ook een andere Republikeinse winnaar van de verkiezingen zou dat plan kunnen uitvoeren.

Om het huidig tijdgewricht te begrijpen is een goed begrip van de wereldgeschiedenis nodig. Ik pretendeer niet zo’n overzicht te hebben, maar ik volg Noam Chomsky, die niet alleen kritiek uit op zogenaamde externe vijanden, zoals haast iedereen doet, maar ook op de interne misstanden bij bondgenoten en in eigen huis. Hij vindt bijvoorbeeld dat mensenrechten door iedere staat gerespecteerd moeten worden en het oorlogsrecht in èlke oorlog door alle partijen. Hij vindt niet dat wij het goede willen en soms een foutje maken en onze tegenvoeters het foute willen en soms iets goeds doen. Elke situatie beoordeeld hij vanuit dezelfde principes en hij lijkt een geheugen te hebben als een olifant.

Logische onlogica

In de hele geschiedenis, toont Chomsky aan, speelt de telkens voortdurende angst dat de armen (de arme landen) op den duur de rijken (de rijke landen) zullen bestelen een leidende rol in het denken. Vandaar de naoorlogse Amerikaanse plannen om het grootste deel van de wereld onder zijn controle te krijgen en China en Rusland met een militaire macht te omcirkelen, terwijl het China en Rusland gelijkaardige rechten ontzegde. Voor de oppervlakkige toeschouwer lijkt dit onlogisch, maar het Amerikaanse Ministerie van Oorlog erkende indertijd dat er een andere logica achter zat; een logische onlogica die met ‘imperialisme’ wordt aangeduid.

Dergelijke doctrines van ‘logische onlogica’ gelden ook vandaag waar ik denk: “Waar bemoeit de VS zich mee?” en de VS zich zeggen te verdedigen tegen een Euraziatische dreiging. Aan de westelijke grens van Eurazië verdedigt de VS zich door het agressieve militaire bondgenootschap NAVO onder zijn leiding uit te breiden tot aan de Russische grens. Aan de oostelijke grenzen verdedigen de VS zich door rond China een ring van ‘schildwachtstaten’ op te trekken, die bewapend worden met op China gerichte precisiewapens en waar de zeemacht regelmatig grootschalige oefeningen uitvoert. Dit alles maakt deel uit van de meer omvattende inspanningen tot ‘omcirkeling’ in samenwerking met de ‘tweederangsgrootmacht’ Australië.

Samenwerking in plaats van conflict

De angst van de VS voor China is diep geworteld en die voor de concurrentie van de Europese Unie en Rusland is groot. Maar de Europese landen weten vooralsnog hun krachten niet te bundelen en Rusland wordt verhinderd om zich (weer) tot een sterke grootmacht te ontwikkelen.

Het idee van een ‘Gemeenschappelijk Europees Huis’ van Lissabon tot Vladivostok werd door Michail Gorbatsjov (de laatste leider van de Sovjet-Unie gedurende 1985-1991) naar voren geschoven. Hij hoopte op een transitie naar sociaal-democratie en een gelijkwaardig partnerschap met de VS voor de totstandbrenging van een wereldorde gebaseerd op samenwerking in plaats van conflict. Zoals te verwachten was, was de VS sterk gekant tegen deze initiatieven. Tijdens de Koude Oorlog waren die echter niet zo’n groot probleem gezien de bestaande machtsverhoudingen en de heersende doctrine over de ‘samenzwering van het Kremlin’ om de wereld te veroveren. Het werd andere koek na de instorting van de Sovjet-Unie. De VS kozen vrij snel voor een beleid van uitbreiding van het Atlantische machtssysteem, waaraan Rusland slechts op ondergeschikte voorwaarden mocht deelnemen. Onder president Poetin (president van Rusland sinds 2001) bleven er nog voorstellen voor een gelijkwaardig partnerschap komen, tot zeer recent nog. Die waren ‘een gruwel’ in de ogen van hen die geloven in de blijvende hegemonie van het Atlantische machtssysteem. Nu heeft Poetins inval in Oekraïne de zaak geregeld; althans voor nu even. Voorlopig is Europa gezwicht voor de Atlantische doctrine. Het heeft zelfs het formele doel van de VS overgenomen, te weten Rusland tegen elke prijs voor Oekraïne en ver daarbuiten ernstig te verzwakken.

De Nieuwe, Chinese Zijderoute

De nu reeds grote verleiding voor Europa, om zich bij de Nieuwe, Chinese Zijderoute aan te sluiten, zal komende tijd sterker worden. Het geïntegreerde productiesysteem in Europa, met basis in Duitsland en reikend van Nederland tot de voormalige Oost-Europese satellieten van Rusland, is het succesrijkste economisch systeem in de wereld geworden. Het steunt zwaar op de enorme exportmarkt en investeringsmogelijkheden in China en op de Russische natuurlijke hulpbronnen, waaronder de metalen die nodig zijn voor een transitie naar hernieuwbare energie.

Voor de ene generatie een jammerlijke hersenschim, voor de andere een noodzakelijk en realistisch project

Als de Europese Unie dit alles, samen met de aansluiting bij het uitbreidende mondiale systeem van de Nieuwe Zijderoute, zou moeten laten varen om te blijven meeprofiteren van de grip op de wereld en het succes van Washington, is dat een zware prijs. Dergelijke afwegingen zullen vast niet ontbreken, terwijl de wereld zich aan het herschikken is van de nasleep van de Covid-crisis en de Russische invasie in Oekraïne.

Met de bittere tegenstellingen van vandaag lijkt zo’n samenwerking misschien ondenkbaar, maar het hoeft absoluut geen onbereikbaar idee te zijn, leert de recente geschiedenis. In 1945 leek het niet minder onmogelijk zich voor te stellen dat Duitsland, Engeland, Frankrijk en enkele kleinere Europese machten samen zouden werken aan een West-Europa zonder binnengrenzen en met enkele gemeenschappelijke instellingen. Het is niet dat Europa geen interne problemen kent. Onlangs heeft Groot-Brittannië zich zelfs uit de EU teruggetrokken (zichzelf veroordelend tot de status van – mogelijk uitdovende – satelliet van de VS). Het blijft echter een verbluffende omkering na eeuwen van woeste wederzijdse vernietiging, culminerend in de verwoestende oorlogen van de 20ste eeuw.

Wat voor de ene generatie een jammerlijke hersenschim is, wordt voor de andere een noodzakelijk en realistisch project. En een essentieel project wanneer we uit de chaos en het geweld van vandaag een leefbare wereld tevoorschijn willen halen. Veel zal ervan afhangen of de levensgevaarlijke Amerikaanse Republikeinse partij de komende tijd weer de scepter over de VS zal zwaaien. We mogen hopen dat ze die kans niet krijgt, maar we hebben geen enkele garantie. Het zou andere autoritaire en fascistoïde ontwikkelingen op het wereldtoneel in de kaart spelen. Veel zal ook afhangen van de landen, die zich nu niet (pontificaal) achter de VS-koers geschaard hebben. Welke rol zal bijvoorbeeld India in de nabije toekomst op het wereldtoneel gaan spelen? We gaan het allemaal meemaken…

Een uitwerking van de huidige omcirkeling van China zou kunnen zijn dat China zich extra gestimuleerd voelt om Taiwan aan te vallen om zo haar omcirkeling te doorbreken en zich een veilige toegang tot de oceaan te verschaffen. Maar dat risico wordt op de koop toe genomen, net als momenteel een diplomatieke oplossing voor de oorlog in Oekraïne dwars gezeten wordt door de VS, hetgeen de destructie en het lijden in Oekraïne en de landen waaraan zij gewoon was voedsel te leveren voort doet zetten. En net als indertijd de waarschuwingen van Poetin op de koop toe genomen werden en de VS doorging met de voorbereidingen om Oekraïne lid te maken van de NAVO om daar atoomwapens te plaatsen. Met elkaar riskeren we daar zonder staakt het vuren een atoomoorlog en toch blijven we hulp en wapens toezeggen.

Bron: dit is een sterk ingekorte versie van het artikel “Noam Chomsky: Angst voor opkomst China bepaalt in de 21ste eeuw het Amerikaanse buitenlandbeleid”, een interview van C.J. Polychroniou voorTruthout, naar het Nederlands vertaald door Hilde Baccarne, via DeWereldMorgen op 22 augustus 2022.

Collectieve of individuele verantwoordelijkheid

On door Gerardusinpolitiek, privé, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Er zijn mensen, die er sympathie voor kunnen opbrengen dat ik inmiddels 46 jaar vegetariër ben. Er zijn zelfs mensen, die sympathie ervoor kunnen opbrengen dat ik al 44 jaar in hart en nieren pacifist ben. En – geloof het of geloof het niet – er zijn zelfs enkelen die mijn redenering kunnen volgen dat voor pacifisme een wijdverbreid socialisme noodzakelijk is; een democratisch ingevuld socialisme om precies te zijn.

Daar moest ik aan denken toen ik onlangs aan de praat kwam over vegetarisme aanhangen en toch de behoefte aan een hamburger niet kunnen weerstaan; klimaatverandering willen tegengaan en toch een vliegreis boeken. “Bekentenissen” van Jonathan Safran Foer. Of dan de bekentenissen van de zichzelf ‘afvallige milieuactivist’ noemende Paul Kingsnorth: hij richtte zijn boerderij circulair in, maar moet soms toch van aannemers gebruik maken, wat hij van zichzelf inconsequent vindt.

Als iedereen bioloog zou zijn, dan zou de mensheid zeker ten onder gaan

De denkfout, die zij volgens mij maken, is dat zij zichzelf als individu te centraal stellen; ze geven zichzelf 100% verantwoordelijkheid, en negeren allerlei plaatselijk actieve samenwerkingsverbanden, zoals de louter op winst beluste grootbedrijven in hun leefomgeving, lobbyisten voor overheidsbeleid- en -subsidies daar waar zij wonen, promotiebureaus, reclamebedrijven en winkelketens. Hun redenering is ‘als iedereen zou leven als ik, hoe zou de wereld er dan uitzien?’ Mijn antwoord daarop is: “Zo dus, zoals die nu is, want iedereen doet al zo’n beetje wat haar of hem goed dunkt.” Met al die jaren vegetarisme achter de rug heb ik recht van spreken: het heeft niets veranderd aan dierenwelzijn; we gaan nu boeren uitkopen om ons voedsel, waaronder vlees, vervolgens te importeren vanuit landen met nog gruwelijker handhaving en wetgevingspraktijken dan hier. Rekening houdend met alle invloeden ter behartiging van bedenkelijke belangen ligt mijn focus niet op ‘het huishouden’ of ‘het individu’, maar op de gehele samenleving waarvan ik deel uitmaak.

Mijn vegetarisme is niet meer dan een persoonlijke ethische keuze; ik zal mijn standpunt niemand aan- of ontraden. Mijn pacifisme, dat in mij geworteld raakte tijdens de vervulling van mijn militaire dienstplicht, is mijn persoonlijke ‘alles overkoepelende’ ideaalbeeld voor de wereld geworden. Ik zie al decennia met lede ogen aan dat pacifisme een ondergeschoven kindje van ons is, terwijl iedereen die ik er over hoor wereldvrede best een mooi ideaal vindt. Ons korte termijn-eigenbelang is overweldigend dominant geworden, net als ons denken in ‘betaalbaarheid’. We denken nauwelijks na over de ‘kwaliteit van leven’, behalve in een puur egocentrische, materialistische context. En dat we met ons neoliberale kapitalisme elders in de wereld haat en overheersing zaaien laat ons hier koud. Oorlogen, waar we direct en indirect aan meewerken, woeden al jaren achteloos (op die ene na) door. En ook bij die ene door de brutale inval van Rusland in Oekraïne vergeten we dat elke oorlog diplomatiek eindigt en stellen we ons op achter de Verenigde Staten van Amerika dat een diplomatieke oplossing blokkeert, terwijl ik me als een van de weinigen afvraag waar de VS zich mee bemoeit. Vandaar dat ik met stelligheid zeg: wanneer ik geen mensen dood, worden er toch nog mensen gedood; zelfs in mijn naam. Wanneer ik niet steel, houdt de diefstal niet op. Ook die gaat door en eveneens mede in mijn naam. Ik kan mij terugtrekken uit de wereld maar met mijn belastinggeld (BTW, inkomsten) worden naast goede ook vreselijke dingen gedaan. Beide stellingen zijn overigens proefondervindelijk bewezen. Wanneer mijn ecologische voetafdruk ‘0’ benadert, blijven er alleen in Nederland al op dit moment nog 17.694.782 andere ‘voetafdrukken’ over. Het gaat om een collectieve verantwoordelijkheid, en niet om die van ieder individueel.

Oftewel, het gaat mij om de regels, die door democratisch gekozen politieke partijen aan de samenleving opgelegd worden nadat daarvoor draagvlak is gebleken of is ontwikkeld. Wanneer die dierenleed willen voorkomen, worden regels opgesteld om dierenleed te voorkomen. Wanneer die de menselijke invloed op klimaatveranderingen willen beperken, zullen ze regels opstellen die klimaatverandering tegengaan en zullen zij bij andere regeringen erop aandringen hun voorbeeld te volgen. Wanneer die wereldvrede willen, zullen ze er alles aandoen om zich voor te bereiden op de vrede. Het gaat er dus uiteindelijk vooral om wat onze politici voorstaan.

De wereld leefbaarder maken is iets heel anders dan de wereld – zoals nu al decennia achtereen – erop inrichten dat sommigen onbeperkt bezit en rijkdom kunnen vergaren, waardoor vervolgens de onderlinge ongelijkheid onoverbrugbaar groot geworden is. Ik kan met mijn idealen bewust of onbewust leven, maar laten we wel wezen, met bijna 8.000.000.000 andere mensen heb ik als individu weinig invloed op het wereldgebeuren, zolang ik geen invloedrijk politicus ben die binnen mijn samenleving een halt toeroept aan de gaande escalatie van klimaatverandering, militarisme en ander onrecht; individuen hebben in onze huidige wereld nimmer invloed van betekenis. Ik kan het een schande vinden (of toejuichen) dat ons kabinet meer steenkolen gaat gebruiken om tegen de adviezen van alle klimaatwetenschappers in onze energieverslaving te bevredigen. Ik kan in een daarvoor aangewezen vak met een spandoek gaan staan, maar daar wordt niemand en niets anders van zolang de kapitalistische, neoliberale trein in het gareel van alle VS-beleid doordendert, laat staan dat de wereld er beter van wordt. Helaas zijn mijn en uw doen, mijn en uw mening en mijn en uw laten nagenoeg betekeningloos. Het zou goed zijn als we ons dat zouden realiseren zonder onze idealen te verkwanselen.

Met alleen cellisten komen de bombardon-, contrabas-, fagot-, fluit-, gitaar-, harp-, hobo-, hoorn-, klarinet-, piano-, piccolo-, saxofoon-, slagwerk-, trombone- en vioolpartijen – och kijk hier even wie ik allemaal kortheidshalve niet opnoem – niet tot hun recht

Bewustwording van mensen is bepaald belangrijk, meestal ook een fijne ervaring en bewustwording is absoluut hard nodig. Echter, voor een betere wereld gaat het nog niet om die allereerste noodzakelijke stap!

Overigens, zou ik de Kingsnorths en Safran Foers’ onder u gaarne meegeven: eenmaal bewust geworden heeft schamen over individuele tekortkomingen geen zin. U doet vast bovengemiddeld. Bovendien, zou ik achter de hand fluisteren: doe gewoon nooit iets waar je niet achter staat.

Naar mijn mening gaat het er dus om wat wij als samenleving (!) bijdragen aan de toekomst voor alles wat leeft inclusief de onvolkomenheden van ons allemaal. Daarvoor zouden we andere dan kapitalistisch geënte politieke partijen moeten oprichten. Partijen, die beogen wat wij wèl met elkaar zouden willen; die de wereld vorm geven waarin we graag zouden willen leven. Pas dan kunnen we echt belangrijke stappen zetten ter voorkoming van dierenleed, klimaatverandering en ander onrecht en/of voor pacifisme, vrede en wereldvrede. Het gaat dus volgens mij om een ‘collectieve bewustwording’ in plaats van alleen een individuele. Het gaat om een bewustwording, die via de politiek verder in de wereld gezet wordt. Immers, alleen de politiek bokst de inrichting van onze samenleving voor elkaar.

Het idee dat we stuk voor stuk vrij zijn te doen, te laten en te vinden wat we willen, mag wat mij betreft op de helling wanneer we ons werkelijk een betere wereld wensen. Ons doen en laten moet daarvoor volgens mij op basis van een collectieve bewustwording juist drastisch beperkt (!) worden. We moeten met minder comfort, grondstoffen en luxe toe, ons inkomstenpatroon inrichten op robuustheid in plaats van het laten ontstaan van steeds meer kloven tussen groepen mensen die zich niet meer in elkaar kunnen verplaatsen en we zouden de kwaliteit van leven moeten laten prevaleren boven vrijheden die de samenleving steeds instabieler maken. Pas dan kunnen we volgens mij structureel vrede-bevorderende idealen verwezenlijken. Vandaar dus dat volgens mij een wijdverbreid socialisme – in plaats van ons neoliberalisme – een antwoord is op de vraag hoe een leefbare toekomst te realiseren (en een antwoord op de vraag waarom het ons tot nu toe – ondanks veel mooie initiatieven – niet goed lukt).

En wanneer we al met al best tevreden zijn met het aandeel van de Europese Unie of ons Nederland in het wereldgebeuren, dan zijn andere politieke partijen uiteraard overbodig. Mijn mening is dat absoluut niet, maar ik ben voldoende democraat om me daar dan bij neer te leggen. Ook dat is proefondervindelijk bewezen. Jullie je zin; dan richt ik mijn lede ogen, zoals al jaren, op het schoons en de wonderen, die ik kan gadeslaan en waar ik – zonder in de wereld het verschil te maken – wellicht nog wel een steentje aan kan bijdragen.

Bronnen: de Happinez-scheurkalender op 22 juni 2022, “Bekentenissen van een afvallig milieuactivist; een radicaal andere kijk op natuurbescherming” (2019) door Paul Kingsnorth en uitgegeven door Atlas Contact in Amsterdam en Antwerpen en het ‘dashboard bevolking’ van het Centraal Bureau voor de Statistiek en Worldometer; beide op 25 juni 2022 om 13:35 uur.

Een visie op onrecht is hier teveel gevraagd

On door Gerardusinpolitiek, steden en streken, wereldverhalenEen reactie plaatsen

De ‘Top van de Amerika’s’ van 6 tot 10 juni jl. in Los Angeles was een thuiswedstrijd voor president Joe Biden, maar draaide nou net voor hem uit op een daverend fiasco. Het is mogelijk wederom een indicatie hoe het machtsoverwicht van de Verenigde Staten van Amerika steeds meer in het gedrang komt. Tenminste daar, in die regionen. Zou het daarom zijn dat we er hier niets over vernomen hebben?

De blokkade van de VS tegen Cuba is al 60 jaar van kracht; sinds 1962. Deze werd opgelegd als reactie op de nationalisatie van Amerikaanse bedrijven, d.w.z. als verzet tegen een op basis van het internationaal recht ‘soevereine Cubaanse handeling’. En Cuba is niet het enige land waarvan de bevolking de prijs betaalt voor een eigenmachtig VS-beleid van geweld en politieke inmenging. Iran, Nicaragua, Noord-Korea, Rusland, Syrië en Venezuela zijn momenteel sowieso al aan een VS-embargo onderworpen. Vreemd toch; het land dat zich opwerpt als ‘de verdediger van de democratie en vrijheid in de wereld’ gebruikt het wapen van honger en ziekte het meest intensief en het vaakst van alle democratische en niet-democratische landen. Want gebrek, honger en ziekten zijn de directe gevolgen van deze handelsembargo’s voor de getroffen volkeren, waar ‘wij’ als ‘bondgenoten’ aan meedoen of van wegkijken. Maar in Noord- en Zuid-Amerika doen ze dat niet allemaal.

De afgelopen ‘Top van de Amerika’s’ wilde de VS 3 Amerikaanse landen, te weten Cuba, Nicaragua en Venezuela, officieel uitsluiten. President Biden kondigde een paar maanden geleden nog enthousiast aan dat deze top “de vernieuwing van de inter-Amerikaanse betrekkingen” zou inluiden, maar daags na de eenzijdige beslissing van de VS om – zelfs organisatorisch onrechtmatig – landen uit te sluiten, kondigde de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador aan dat hij niet naar de top zou komen. En dat terwijl de VS juist met hem zaken wilde doen ter afwending van migratiestromen in Noord-Amerika, die de VS voor het leeuwendeel zelf veroorzaakt door haar ver gaande bemoeienis met Venezuela en de verarming van de Venezuelaanse bevolking door het door de VS opgelegde ultra-liberale beleid. Manuel López Obrador zei daarentegen dat de Mexicaanse delegatie onder leiding van zijn minister van Buitenlandse Zaken Marcelo Ebrard de opdracht had om de opheffing van het embargo tegen Cuba tot het belangrijkste strijdpunt van de top te maken. “De opheffing van de sancties tegen Cuba zal het centrale thema van de top zijn. Deze sancties zijn niets anders dan een moorddadige financiële, economische en handelsblokkade. Wij benadrukken dat de blokkade onmenselijk (…) en ondoeltreffend is en veroordeeld wordt door alle landen die aan de top deelnemen, met uitzondering van [Canada en; GjH] de VS.” Grote demonstraties begeleidden de opening van de top met borden waarop te lezen was: “Biden, Latijns-Amerika is niet van jou”, “Cuba, Venezuela presente” en “Demilitarisering van het continent”. De avond tevoren was de deelnemerslijst nog steeds niet op orde door de twijfel van andere Amerikaanse landen. De krant ‘Libération’ kopte haar verslag over de opening van de top met: “Toppunt van verwarring op Top van de Amerika’s”.

Onmiddellijk na zijn verkiezing had de nieuwe Mexicaanse president zich eerder al teruggetrokken uit de ‘Groep van Lima’, een bijeenkomst van pro-Washingtonstaten, die tot doel heeft het Venezuelaanse regime omver te werpen. Daar is ‘onze bondgenoot VS’ bedreven en ervaren in. Manuel López Obrador steunde ook president Evo Morales tijdens de staatsgreep tegen hem en verleende hem vervolgens politiek asiel. Hij stelt ook voor om asiel te verlenen aan Julien Assange. Hij verwerpt de door de Verenigde Staten geëiste economische sancties tegen Rusland en met name haar politieke inmenging met het verbod op Russische vluchten naar Mexico. Wat de laatste ‘Top van de Amerika’s’ en zijn ‘migratieagenda’ betreft, besloot hij een tijdelijke vrijgeleide te verlenen aan de duizenden migranten, die vanaf de grenzen van Guatemala via Mexico naar de VS zijn getrokken. Daarmee maakte hij duidelijk dat het antwoord op deze massale migraties helemaal geen kwestie van ‘veiligheid’ is, zoals Washington steeds beweert, maar alleen een economische en sociale kwestie kan zijn. Met zijn optreden illustreert Manuel López Obrador de groeiende moeilijkheden van en weerstand tegen de VS om hun beleid van economische en financiële inmenging te legitimeren. De hernieuwde agressiviteit van de VS – de VS werd sinds deze ‘Top van de Amerika’s’ in 1994 jaarlijks plaatsvindt al vaker van destructieve agressiviteit beticht – maakt deel uit van een ruimere ‘wortel-en-stokstrategie’ om de groeiende banden tussen China en de landen van Latijns-Amerika dwars te zitten. De stok van het embargo en uitsluiting gingen vergezeld met de wortel van een plan van $ 100.000.000 om in Latijns-Amerika een half miljoen gezondheidswerkers op te leiden. Het zogeheten ‘New Health Corps of The Americas’-project is bedoeld om de aanzienlijke toename van overeenkomsten tussen Cuba en vele landen om gezondheidswerkers te sturen tegen te gaan en tussen China en diezelfde landen om geneesmiddelen en vaccins tegen COVID-19 te leveren.

Het gigantisch fiasco van de ‘Top van de Amerika’s’ is als gezegd wellicht een indicator van het nieuwe mondiale machtsevenwicht, dat de heersende mogendheden, die de wereld als hun eigendom beschouwen, in moeilijkheden brengt; wat mij betreft ‘ernstige moeilijkheden’. Mijn wachten is erop dat de Europese Unie dit moedige voorbeeld van Manuel López Obrador volgt. Wij verdienen als democratische landen een politiek, die onze belangen behartigt, in plaats van het ruimhartig belonen van de VS-strategiën om haar hegemonie over de wereld steeds alomvattender uit te breiden. Op onze politici vestig ik geen enkele hoop. Zij – mochten ze al op het idee komen en er ook nog sympathie voor hebben hetgeen hun carrièrekansen na hun politieke loopbaan hoogstwaarschijnlijk schade berokkent – zouden voor zoiets tegendraads stuk voor stuk gewoon te laf zijn. Bovendien heb je daar een visie op ‘onrecht’ voor nodig. Dat is veelteveel gevraagd aan hen.

​Bron: “Het groeiende isolement van de VS in Amerika” door Saïd Bouamama in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action, vertaald door Frans De Maegd via DeWereldMorgen op 14 juni 2022.

Het ochtendgloren van alles

On door Gerardusincultuur, steden en streken, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Samenlevingen komen en gaan sinds er mensen, of wat daarop lijkt, op aarde rondlopen. Over die samenlevingen weten we weinig. Te weinig. Soms zijn we onder de indruk van wat resteert aan overblijfselen van oud-Chinezen of Inca’s, maar daarna gaan we toch weer over tot de orde van de dag. Wij bekijken onze maatschappij – zeker in Australië, Canada, Europa, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten van Amerika al te gemakkelijk als een hoogstandje voor de mensheid. En bij gebrek aan fantasie en realiteitsbesef geloven we dat onze manier van denken en doen dwingend leidt tot steeds beter. We zijn inmiddels zelfs zo knap dat we technisch in staat zijn om alle menselijke leven op aarde te vernietigen. Albert Einstein zou daarover ooit gezegd hebben: “Ik weet niet of er een Derde Wereldoorlog komt, maar ik weet zeker dat in een Vierde Wereldoorlog met de knuppel gestreden zal worden.”

Het verontrust mij haast dagelijks dat we onszelf zo overschatten. Ik betreur het gemis aan fundamentele alternatieven in ons publieke debat en het gebrek aan systeemkritiek, laat staan weerwoord tegen wat de VS de wereld(-burgers) allemaal aandoet en wat van daar naar hier overwaait. Daar loop ik al mee rond sinds ik volwassen ben, terwijl het me eveneens altijd aan enthousiasme ontbroken heeft over hoe andere (potentiële) grootmachten hun samenlevingen vorm geven. Volgens mij zou het beter zijn ons voortdurend af te vragen in wat voor wereld we willen leven. Maar wanneer dat al onderwerp van gesprek is, overheerst eigen belang over het belang van alle mensen. We schijnen onszelf niet (meer) voor te kunnen stellen hoe we als deel van de gehele mensheid zouden willen leven.

Dus beperk ik me nu ook maar even tot ‘wij’. Gaat ons dominante, kapitalistische, neoliberale economische systeem nog lang mee? Zullen de antropologen en sociologen van de volgende eeuwen onze maatschappij-inrichting ooit beschrijven als ‘een chaotische overgangsfase naar…’? Wat mij betreft hopelijk dan toch naar iets beters voor iedereen dan wat het nu is…

Het zou goed zijn te beseffen dat er niet zoiets bestaat als ‘de definitieve maatschappij’, ‘een definitieve wereldorde’ of ‘het einde van de geschiedenis’ naar Francis Fukuyama. Centrale regeringen, culturen, grootaandeelhouders, grootbedrijven, overweldigende legers en staten zijn allesbehalve stabiel. En zelf zijn we ook niets meer dan voorbijgangers, die er heel eventjes waren, al is het in onze beleving niets korter dan een heel mensenleven. De wereld waarin wij leven en zoals wij die inrichten is door de afgelopen millennia heen in permanente overgang gebleken. Systemen komen op en verdwijnen in de vergetelheid van volgende generaties mensen.

Samenlevingen uit het verleden, de maatschappij-inrichtingen van ooit hebben eeuwen en soms millennia lang onveranderd bestaan en gefunctioneerd, hoe afgunstwekkend, kwaadaardig, vredig of wreed in onze beleving ook. Wanneer we zouden beseffen dat andere maatschappelijke systemen soms millennia nagenoeg onveranderd bleven, geeft dat misschien een verhelderende blik op het grote relatieve gehalte, dat kleeft aan onze huidige consensus; aan onze huidige ‘waarheden’. Zouden we daarvan kunnen leren? Dan moet onze over het paard getilde zelfvoldaanheid toch plaats maken voor (werkelijke) interesse in onze idealen en ons verleden als mensheid.

“Het betekent dat we zouden hebben kunnen leven onder wezenlijk verschillende opvattingen over waar de mensenmaatschappij werkelijk om draait. Het betekent dat massale onderwerping, genocide, gevangenkampen, zelfs het patriarchaat of regimes van loonarbeid nooit hadden hoeven bestaan. Maar aan de andere kant laat het ook zien dat, zelfs nu, de mogelijkheden voor menselijk ingrijpen groter zijn dan we geneigd zijn te denken”, schreven David Graeber & David Wengrow in “Het begin van alles, …”. Het hoeft helemaal niet te gaan zoals het nu gaat. Het kan wel degelijk anders. Het verleden van menselijke samenlevingen toont aan dat machtige gemeenschappen verdwenen zijn, dat er géén lineaire ontwikkeling naar het nu plaats gevonden heeft, dat ‘overgangstijden’ in werkelijkheid samenlevingen behelsden die vaak eeuwen en soms millennia stabiel bleven en dat zogezegd ‘zwakke maatschappijvormen zonder centraal gezag, zonder keizers en koningen, zonder legers, zonder multinationals’ eeuwenlang konden bestaan, grote steden ontwikkelden en verre reizen mogelijk maakten. Er is niets dat aantoont dat dit niet opnieuw zou kunnen; dat iets resoluut anders onmogelijk is. Het gaat er om wat we doen en nalaten gedurende de korte tijd dat we het wereldgebeuren in het klein of op ongekend grote schaal kunnen veranderen.

Bron: “‘Het begin van alles’, een nieuwe blik op de mensheid, toen en nu” door Lode Vanoost via DeWereldMorgen op 3 juni 2022. Vanoost bespreekt daarin de Nederlandse vertaling van “The Dawn of Everything” (2021): “Het begin van alles, een nieuwe geschiedenis van de mensheid” (2022), door David Graeber & David Wengrow, uitgegeven door – in goed Nederlands – Maven Publishing, Amsterdam onder ISBN 97894932132265.

Het onzinkbare vliegdekschip van de VS

On door Gerardusinmilitarisme, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Alleen Duitsland en Japan, landen die na de Tweede Wereldoorlog door het Amerikaanse leger werden bezet, tellen meer Amerikaanse piloten van de United States Air Force (USAF) op hun grondgebied dan Groot-Brittannië. Daar zijn het er meer dan in de historische Amerikaanse militaire buitenposten zoals Italië, Micronesië en Zuid-Korea.

De aanwezigheid van de USAF in Groot-Brittannië is niet zomaar een overblijfsel van de Koude Oorlog. Ze is zeer actief en ze is permanent. 8.836 van de 55.223 Amerikaanse piloten in actieve dienst, die vorig jaar in het buitenland werden ingezet, bevonden zich in Groot-Brittannië. Dat is 16%. Uit de cijfers van september 2021 blijkt dat momenteel 9.074 manschappen van de Amerikaanse luchtmacht in actieve dienst in het Verenigd Koninkrijk worden ingezet. Zij werken samen met 113 personeelsleden van de USAF-reservisten en een lid van de USAF-Nationale Garde. Zij worden ondersteund door 542 USAF-burgermedewerkers. Nog eens 150 Amerikanen worden in Groot-Brittannië ingezet voor specifieke NAVO-opdrachten en 135 andere Amerikanen worden op meerdere geheime locaties in het Verenigd Koninkrijk ingezet. Commandant is kolonel Jason A. Camilletti, een veteraan van de oorlog in Irak, die naar eigen zeggen 6.400 personeelsleden en $ 5.600.000.000 aan activa in Groot-Brittannië beheert, waaronder 600 gebouwen en 75 gevechtsvliegtuigen.

Amerikaanse luchtmachtmilitairen hebben de afgelopen jaren vanuit hun bases in Groot-Brittannië bombardementsmissies uitgevoerd naar Afghanistan, Irak en Libië. Het gaat hier om militaire acties, waaronder dus zelfs oorlogshandelingen, die zonder parlementaire controle vanuit Groot-Brittannië worden uitgevoerd. Tijdens de recente Russische aanvalsoorlog op Oekraïne werden Amerikaanse B-52 bommenwerpers met nucleaire capaciteit ingezet op de Engelse basis in Gloucestershire. Uiteraard beweert de VS nu dat ze slechts ‘oefenvluchten’ uitvoeren; en dat is echt geen oorlogsvoorbereiding.

Met 14.540 bevinden de meeste USAF personeelsleden zich overigens in Duitsland, 13.788 in Japan, 9.730 dus in Groot-Brittannië, 8.315 in Zuid-Korea, 4.988 in Italië, 3.203 in Micronesië, een strategische plek in de Filipijnenzee, in het westen van de Stille Oceaan, 1.571 in Turkije, 1.364 in Puerto Rico, 404 in België en 394 in Spanje. Op Amerikaanse basis elders in de wereld werken minder mensen.

Ter vergelijk: China heeft 8 militaire bases buiten haar grondgebied, waarvan 7 voor de eigen kust; Rusland heeft 14 militaire basis buiten haar grondgebied; en de VS en haar bondgenoten hebben 935 militaire basis over heel de wereld.

Bronnen: “US Air Force in Groot-Brittannië, massale nucleaire machtsontplooiing” door Matt Kennard, voor DeWereldMorgen vertaald door Jan Reyniers en “Westers Imperialisme is nog altijd het probleem, niet China” door Chris de Ploeg; beide via DeWereldMorgen op respectievelijk 16 mei 2022 en 27 december 2021 en “List of Russian military bases abroad” via het Engelse Wikipedia op 16 mei 2022.

Gevolgen van een gevoel van onoverwinnelijkheid, onderschatting en optimisme

On door Gerardusincultuur, klimaat, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Kijk, we kennen de verhalen – hoewel pas recent gepubliceerd – dat door ‘ons handelen’ meer dan 21% van alle reptielensoorten met uitsterven wordt bedreigd. Dat krokodillen en schildpadden er het ergst aan toe zijn, geloven we graag. So what?, denken velen van ons in inmiddels goed Nederlands. Alleen degenen, die zich realiseren waarmee we bezig zijn, maken zich nog zorgen over zulke berichten. Dus gooi ik het vandaag eens over een andere boeg:

In de 3 decennia tot 2000 vonden wereldwijd jaarlijks tussen de 90 en 100 grote rampen plaats. Van ernstige chemische explosies via grote natuurbranden tot desastreuze overstromingen. In de voorbije 2 decennia werden jaarlijks wereldwijd 350 tot 500 grote rampen geteld. Dat waren er al veel te veel om ze, hoe ernstig en omvangrijk ook, telkens als nieuws te presenteren, dus hoorden we er weinig over. Al helemaal niet nieuwswaardig is dat we volgens het Bureau voor Rampenrisicovermindering van de Verenigde Naties (UNDRR) op schema zitten om tegen 2030 jaarlijks meer dan 560 grote rampen mee te maken; een gemiddelde van 1,5 per dag. Het zou ons maar ongerust maken en – hoewel de kans minimaal is – we zouden eens een werkelijke regime-verandering gaan opeisen om het leven op aarde te redden.

Geluk bij al dit ongeluk: rampen blijken, net als veel ander ongerief, ontwikkelingslanden disproportioneel hard te treffen, dus dat treft. Economisch verliezen deze landen per jaar gemiddeld 1% van hun bbp aan catastrofes. Voor ontwikkelde landen is het jaarlijks bbp-verlies minder dan 0,3% en dat is met onze rijkdom wèl op te vangen. Woorden schieten uiteraard tekort om alle menselijk leed te beschrijven, dat deze grote rampen te weeg brengen. En maken we ons toch al nooit zo druk om het welzijn van mensen in ontwikkelingslanden; het dierenleed, de toestand van fauna en flora, de veranderingen die er voor alle leven op aarde aan zitten te komen houden ons niet bezig nu S10 naar Turijn vertrokken is.

Door “optimisme, onderschatting en een gevoel van onoverwinnelijkheid” wordt er beleid gevoerd dat bestaande rampenrisico’s vergroot en ook mensen in gevaar brengt. Dat zal vast. En dat vooral bij het financieren van economische ontwikkeling te weinig rekening wordt gehouden met potentiële risico’s voor het bijdragen aan meer en omvangrijker rampen, so what? Laat de VN maar kletsen over “een spiraal van zelfvernietiging”.

En het is waar: alle leed, dat deze rampen veroorzaakten en zullen gaan veroorzaken, is net zo onbevattelijk voor de menselijke geest als de mededeling dat Amazon vrijdag jl. na de opening van de beurs op Wall Street $ 180.000.000.000 (zo’n € 170.000.000.000) in marktwaarde is gedaald. Laat staan dat ons verstand er een verstandige conclusie uit zou trekken.

Bronnen: “Een op de vijf reptielen is met uitsterven bedreigd” door InterPressService en “VN: We stevenen af op meer dan één grote ramp per dag”; beide via DeWereldMorgen op 28 april 2022, “S10 vertrekt naar Turijn voor het Eurovisie Songfestival 2022” via AvroTros en “Amazon verliest 170 miljard euro in marktwaarde na eerste verlies sinds 2015” via NU; beide op 29 april 2022.

Oekraïne is de plaats, vernietiging van Rusland is het doel en met een leefbare wereld heeft het niets te maken

On door Gerardusinmilitarisme, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Wat nu wanneer het allemaal net iets anders gegaan is? Ik heb het over de aanval van 24 februari jl. door Rusland op Oekraïne. Algemeen mag bekend verondersteld worden dat Groot-Brittannië en de Verenigde Staten van Amerika voornemens waren dit jaar hun atoomwapenarsenaal in strijd met het non-proliferatieverdrag van 1968 te moderniseren en uit te breiden, en dat op de NAVO-top van juni jl. China en Rusland aangemerkt werden als vijanden; ‘systemische vijanden’. Ofwel dat Het Kremlin met argusogen de ontwikkeling van het proces, waarin Oekraïne NAVO-bondgenoot aan het worden was, volgde. Dat is geen nieuws.

Wat voor mij wel nieuws is, is dat het Westen Oekraïne uit de nood geholpen heeft – nadat het Oekraïense leger vanaf 2018 (dus na 4 jaar oorlog in de Donbass-regio) in de problemen raakte – door milities, bestaande uit antisemitische, extreemrechtse lieden, te financieren.

En dat Volodymyr Zelensky op 24 maart 2021 een decreet uitvaardigde voor de herovering van de Krim. Hij begon sindsdien zijn troepen in te zetten in het zuiden van het land. Tegelijkertijd vonden er verschillende NAVO-oefeningen plaats in de Oostzee en de Zwarte Zee, waar ik wel van weet. Deze oefeningen gingen gepaard met een aanzienlijke toename van verkenningsvluchten langs de Russische grens. Rusland voerde vervolgens verschillende oefeningen uit om de operationele paraatheid van zijn troepen te testen.

In strijd met de Minsk-akkoorden voerde Oekraïne met drones luchtoperaties uit in de Donbass. Daaronder was bijvoorbeeld in oktober 2021 een aanval op een brandstofdepot in Donetsk. De Amerikaanse pers maakt daar melding van, maar de Europese niet. Niemand veroordeelde deze schendingen van de vredesakkoorden.

Op 18 januari jl. onderschepten Donbass-strijders Pools sprekende saboteurs, die waren uitgerust met Westerse apparatuur. Zij probeerden chemische incidenten uit te lokken in Gorlivka. Dit kunnen CIA-huurlingen zijn geweest, ‘geadviseerd’ of geleid door Amerikanen en samengesteld uit Europese of Oekraïense strijders, om sabotageacties in de Donbass-deelrepublieken uit te voeren. Na januari 2022 komt alles in een stroomversnelling.

Het lijkt er sterk op dat de EU en sommige andere landen opzettelijk hebben gezwegen

Op 7 februari, tijdens zijn bezoek aan Moskou, bevestigde Emmanuel Macron aan Vladimir Poetin zijn steun aan de Minsk-akkoorden, een belofte die hij de volgende dag na zijn ontmoeting met Zelensky herhaalde.

Op 11 februari eindigde de bijeenkomst van de Duitse, Franse, Oekraïense en Russische politieke adviseurs over de Minsk-akkoorden en het ‘Normandiëformaat’ (dat Frankrijk bepleitte en waardoor Oekraïne en Rusland tegenover elkaar zouden komen te staan) zonder enig concreet resultaat. Oekraïne weigerde blijkbaar/kennelijk/waarschijnlijk onder druk van de VS, in te stemmen met de Minsk-akkoorden. Poetin merkte op dat Macron loze beloften had gedaan en dat het Westen kennelijk niet bereid was om de gemaakte afspraken na te komen, zoals het al 8 jaar nalaat dat te doen. De Oekraïense vijandelijkheden in de gevechtszone aan de frontlijn in de Donbass-regio gingen door. Het Russische parlement raakte gealarmeerd.

Op 15 februari vroeg het Poetin om de onafhankelijkheid van de republieken Donetsk en Lugansk te erkennen, wat hij weigerde te doen.

Op 17 februari kondigde Joe Biden aan dat Rusland de komende dagen Oekraïne zou aanvallen. Hoe wist hij dit? Dat is nog een mysterie, maar sinds 16 februari nam de intensiteit van de Oekraïense artilleriebeschietingen op de bevolking van Donbass dramatisch toe, zoals blijkt uit de dagelijkse rapporten van de OVSE-waarnemers (waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa). In lijn met het verleden negeerden de EU, de media, de NAVO en alle Westerse regeringen het bloed vergieten. Wederom greep niemand in. Later zal worden beweerd dat hetgeen de OVSE waarnam ‘Russische desinformatie’ was. Het lijkt er sterk op dat de EU en sommige andere landen opzettelijk hebben gezwegen over het bloedbad onder de Donbass-bevolking, omdat ze wisten dat dit een Russische interventie zou kunnen uitlokken, die veroordeeld moest worden.

Biden wist in elk geval al op 16 februari dat de Oekraïners begonnen waren met het beschieten van de burgerbevolking van de Donbass. Hij veroordeelde dit niet. En hij wist dat dit Poetin voor een moeilijke keuze plaatste: de Donbass militair helpen en een internationaal probleem creëren, of niets doen en toekijken hoe de Russisch-talige bevolking van de Donbass werd afgemaakt. Als hij besloot in te grijpen, kon Poetin zich beroepen op de internationale verplichting van ‘responsibility to protect’ (R2P). Hij wist echter dat een dergelijke interventie, ongeacht zijn aard of omvang, een storm van sancties zou ontketenen. Of de Russische interventie nu beperkt bleef tot de Donbass of verder ging (om het Westen onder druk te zetten om bijvoorbeeld de neutraliteit van Oekraïne af te dwingen), de prijs zou dezelfde zijn. Dat legde hij uit in zijn toespraak van 21 februari. Op die dag ging hij alsnog akkoord met het verzoek van het parlement de onafhankelijkheid van de twee Donbass-deelrepublieken te erkennen. Hij tekende tegelijkertijd vriendschaps- en hulpverdragen met beide entiteiten.

De Oekraïense artilleriebeschietingen op de Donbass-bevolking gingen door en op 23 februari vroegen de twee republieken om militaire hulp van Rusland.

Op 24 februari deed Poetin een beroep op artikel 51 van het VN-Handvest, dat voorziet in wederzijdse militaire bijstand in het kader van een defensief bondgenootschap. Echter, om de Russische interventie in de ogen van het publiek onwettig te maken, werd hier opzettelijk verzwegen dat de oorlog daadwerkelijk reeds op 16 februari was begonnen. Het Oekraïense leger bereidde zich overigens al in 2021 voor om de Donbass-regio aan te vallen, zoals sommige Europese inclusief Russische inlichtingendiensten al te goed wisten.

In zijn toespraak van 24 februari gaf Poetin uitleg bij de twee doelstellingen van zijn operatie: “demilitarisering” en “denazificatie” van Oekraïne. Het gaat er dus niet om de Oekraïne over te nemen en vermoedelijk ook niet om het te bezetten, zeker niet om het land te vernietigen.

In werkelijkheid proberen we niet Oekraïne te helpen, maar Rusland te bestrijden

Het idee dat Rusland de hoofdstad Kiev probeerde in te nemen om president Zelensky te elimineren, komt typisch uit het Westen – dat is wat zij zelf deden in Afghanistan, Irak, Libië, en wat ze met behulp van de Islamitische Staat wilden doen in Syrië. Poetin was echter nooit van plan Zelensky te doden of tot aftreden te dwingen. In plaats daarvan probeerde Rusland hem aan de macht te houden en, door Kiev te omsingelen, tot onderhandelen te dwingen. Tot nu toe had hij immers geweigerd de Minsk-akkoorden uit te voeren. Nu wil Het Kremlin echter meer: de neutraliteit van Oekraïne.

De eerste wet die de nieuwe regering – die was ontstaan na de omverwerping van president Janoekovitsj – uitvaardigde, was op 23 februari 2014 de afschaffing van de wet Kivalov-Kolesnitsjenko van 2012, die van het Russisch een officiële taal had gemaakt. Alsof in Zwitserland putschisten zouden beslissen dat Frans en Italiaans in hun land niet langer officiële talen zouden zijn. Daarnaast zouden al jaren de termen ‘pro-Russisch’ en ‘separisten’ onjuist gebruikt zijn. De term ‘Russisch-taligen’ zou juist geweest zijn, maar ‘pro-Russisch’ dekt de lading niet. Bovendien adviseerde Het Kremlin in 2014 juist géén referenda over ‘autonomie’ of ‘zelfbeschikking’ in de zelfverklaarde deelrepublieken Donetsk en Lugansk te houden; de referenda die de Oekraïense regering organiseerden gingen niet over ‘onafhankelijkheid’. De informatie, die de NAVO toen ontving was bijna volledig afkomstig van Poolse inlichtingendiensten en kwam niet overeen niet met de informatie van de OVSE; ondanks vrij zware beschuldigingen waren er helemaal geen leveringen van militair materieel en wapens uit Rusland vastgesteld. In oktober 2015 bekende Vasyl Hrytsak, directeur van de Oekraïense veiligheidsdienst SBU, dat er in de Donbass slechts 56 Russische strijders waren waargenomen; vergelijkbaar met het aantal Zwitsers, dat tijdens de weekends in 1990 in Bosnië ging vechten, of met het aantal Fransen, dat vandaag in de Oekraïne mee vecht.

De akkoorden van Minsk 1 (september 2014) en Minsk 2 (februari 2015) voorzagen niet in ‘de afscheiding’ of ‘onafhankelijkheid’ van de deelrepublieken, maar in hun ‘autonomie binnen Oekraïne’. Aan de andere kant probeerde het Westen – onder leiding van Frankrijk – systematisch de Minsk-akkoorden te vervangen door het ‘Normandiëformaat’. Daarbij mogen we niet vergeten dat er vòòr 24 februari 2022 nooit Russische troepen in de Donbass waren. Ook de OVSE-waarnemers hebben nooit enig spoor waargenomen van Russische eenheden, die in de Donbass of elders in Oekraïne actief waren. Het Westen bewapende en steunde Oekraïense (antisemitische, extreem-rechtse) milities, die zich sinds 2014 schuldig hebben gemaakt aan talloze misdaden tegen de burgerbevolking: martelingen, moordpartijen en verkrachtingen.

Hoewel Westerse regeringen al snel sancties tegen Rusland uitvaardigden, deden ze dat nooit tegen Oekraïne, dat sinds 2014 delen van zijn eigen bevolking afslacht. En hebben wij ooit geprobeerd het Amerikaanse volk te doen lijden, omdat het tegen ons loog nog vòòr de VS in maart 2003 Irak begon te bombarderen, zoals we nu het Russische volk sanctioneren? Hebben we één enkele sanctie getroffen tegen de bedrijven, landen of politici die wapens leveren aan het conflict in Jemen, dat volgens de VN wordt beschouwd als ‘de ergste humanitaire ramp ter wereld’? Hebben we sancties opgelegd aan bevriende landen, EU-lidstaten of belangrijke handelspartners, die ergens ter wereld de meest gruwelijke martelingen uitvoerden, vaak om de hegemonie van de VS te bewerkstelligen, culturele, kind-, mens- en vooral vrouw-onderdrukkende en/of religieuze leefregels op te leggen of – gewoon (?!?) – dood en verderf zaaien om er zelf beter van te worden? Deze vragen stellen is ze beantwoorden… en het antwoord oogt niet fraai. Wanneer we consequent willen zijn in onze veroordeling van mensenrechten-schendingen en oorlogsmisdaden moeten velen van ons een bijzonder grote draai in hun denken maken.

Bronnen: “Voormalig NAVO-expert noemt Westen medeplichtig aan oorlog in Oekraïne (1)”, “Voormalig NAVO-expert: ook andere interpretaties mogelijk van de feiten tijdens de invasie (2)” en “Voormalig NAVO-expert klaagt dubbele moraal over oorlogen – de onze vs de hunne – aan (3)” door Jacques Baud en naar het Nederlands vertaald door Gaston Van Dyck van de vertaaldesk van en via DeWereldMorgen op respectievelijk 25, 26 en 27 april 2022.

Jacques Baud (1955) is voormalig kolonel van het Zwitsers leger, expert inlichtingen en terrorismebestrijding met missies naar Afghanistan, Congo, Mali en Soedan. Zijn laatste functie was diensthoofd Proliferatie Lichte Wapens en Antipersoonsmijnen bij de NAVO te Brussel. Volgens hem draagt de NAVO een zware verantwoordelijkheid voor de escalatie naar de huidige oorlog in Oekraïne. Uit zijn analyse blijkt dat context en geschiedenis bijzonder belangrijk zijn om een conflict te begrijpen, precies dat wat onze media ons niet geven.

Eén oorlog op twee niveaus

On door Gerardusinmilitarisme, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Vandaag leven er zo’n 7.500.000.000 mensen op aarde en daarvan lijden 928.000.000 nu dagelijks honger. Van elke 8 mensen heeft er dus 1 dag in dag uit honger. Dat is een toename van 148.000.000 hongerende mensen ten opzichte van 2021. Het coronavirus, klimaatverandering en de oorlog in Oekraïne hebben geleid tot dit ongeziene uit de hand lopen van de voedselzekerheid voor een op de acht mensen. En dit haalt het nieuws niet.

En – by the way – wanneer voedsel schaars is, eten meisjes en vrouwen vaak als laatste en zij krijgen minder dan de jongens en mannen. Omdat zij meisje of vrouw zijn, of bijvoorbeeld om hun kinderen te kunnen voeden. Meisjes mogen vaak ook niet meer naar school, omdat ze moeten werken. Nee, niet hier in het Westen, maar in landen als Ethiopië, Haïti, Laos en Mali.

De Oekraïense oogst voedt in normale omstandigheden 400.000.000 mensen per jaar, maar oorlog is niet normaal. Gelukkig niet. Nu rijzen door schaarste wereldwijd de voedselprijzen de pan uit.

Voor het grotere plaatje moeten we oog hebben voor de beide niveaus: een traditionele oorlog tussen de invasietroepen van Rusland en het verzet daartegen van Oekraïne. Dat is de Russische aanvalsoorlog, die iedereen – die ik er over hoor en mijzelf incluis – afkeurt en verafschuwt. En die oorlog, net zo afschuwelijk als de andere oorlogen die op de wereldbol woeden, is in dit geval gekoppeld aan een ander niveau: een geopolitieke oorlog tussen Rusland en de Verenigde Staten van Amerika. En juist de voortzetting van deze geopolitieke oorlog vormt een veel groter gevaar voor de wereldvrede dan die eerste. Een oorlog, waarvan ik vermoed dat Rusland die eventueel met atoomwapens gaat beëindigen wanneer ze zonder onvoldoende succes boekt. Niets zal naar mijn mening Het Kremlin teveel zijn om deze geopolitieke oorlog met de VS te beëindigen met een neutraal Oekraïne; geen NAVO-land grenzend aan Rusland. Die rode lijn trekt Poetin al zolang hij in Rusland aan de macht is en dat is al erg lang. De VS had er al die tijd geen oren naar. Echter, het staat het soevereine Mexico net zo min vrij een alliantie met China of Rusland aan te gaan. Kijk maar naar de boycot van het soevereine Cuba sinds 1962. Dit gevaar wordt weggemoffeld of voorgesteld als ‘slechts’ een facet van de confrontatie tussen Oekraïne en Rusland, maar het is waar volgens mij deze oorlog om begonnen is en gevoerd wordt.

In die geopolitieke oorlog blijft president Joe Biden stelselmatig de militair vijandige kaart trekken en op confrontatie aansturen: hij schildert Poetin af – zoals het in oorlogspropaganda gewoon is – als een baarlijke duivel, maar deze Amerikaanse president verwaarloost de diplomatie als mogelijke weg om een einde te maken aan alle geweld en gruwelijkheden. Hij blijft de oorlog in Oekraïne aanwakkeren, omdat voor de Amerikaanse “grand strategy” haar hegemonie in een deel van Europa op het spel staat, zoals die in het Midden Oosten en zoals de ontwikkeling van China Het Witte Huis eveneens dusdanig grote zorgen over haar alleenheerschappij baren dat (atoom-)oorlogen in die regio’s net zo goed op de loer liggen.

En dat zowel de geopolitieke als de traditionele oorlog over de hoofden van mensen in armoede en Oekraïeners uitgevochten wordt, dringt – gezien de inhoud van ons maatschappelijke debat daarover – maar moeilijk tot ons door. Met beschaving heeft dit niets, maar dan ook helemaal niets meer te maken.

Bronnen: “928 miljoen mensen lijden honger, 70 procent zijn meisjes en vrouwen” door InterPressService en “Wereldleiders spelen Armageddon Roulette over de hoofden van de Oekraïeners” door Richard Falk vertaald door Marina Mommerency van de vertaaldesk; beide via DeWereldMorgen op 19 april 2022.

De ernst van wat er in de wereld gaande is

On door Gerardusinmilitarisme, politiek, wereldverhalenEen reactie plaatsen

Niet om me aan macabere speculaties te wagen, maar om zicht te krijgen op de ernst van wat er in de wereld gaande is: het is mij de vraag waar na Oekraïne binnen afzienbare tijd de volgende oorlog uitbreekt: een atoomoorlog in de buurt van China of een klassiekere oorlog in Iran.

Joe Biden beschuldigt Rusland van genocide in Oekraïne en doet zijn uiterste best deëscalatie van de oorlog daar te voorkomen. Op 15 september jl. kondigden de leiders van Australië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten van Amerika de oprichting van AUKUS aan; een nieuw, ‘verbeterd’ trilateraal veiligheidsvennootschap” tussen Australië, het Verenigd Koninkrijk en de VS bedoeld om China te koeioneren en in toom te houden. En op 27 en 28 maart jl. hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van Bahrein, Egypte, Israël, Marokko, de Verenigde Arabische Emiraten en de VS elkaar ontmoet in de Negev-woestijn voor het bouwen van ‘een gemeenschappelijk front’ tegen Iran, d.w.z. een nieuw soort NAVO. Niet de lekkerste landen als het om democratische waarden of mensenrechten gaat, maar het doel heiligt zoals zo vaak de middelen: China moet gedwarsboomd worden en Rusland moet vernietigd.

China en Rusland zijn namelijk verklaarde vijanden van de VS, in plaats van partners om opwarming van de aarde tegen te gaan en mondiaal het welzijn van mensen te bevorderen. En dus zijn China en Rusland vijanden van de NAVO (juni jl. is dat tijdens een NAVO-top onder druk van de VS vastgelegd: ‘systemische vijanden’) De groeiende samenwerking tussen China, Iran en Rusland zit de VS daarom ook niet lekker, dus zocht ze bondgenoten tegen Iran. Het is u misschien ontgaan, maar mij niet. De VS is er op uit China en Rusland linksom of rechtsom kapot te maken opdat met het oog op de toekomst de hegemonie van de VS versterkt wordt.

En u kunt daar van vinden wat u er van vindt, maar dat zou telkens de ondertiteling moeten zijn van het wereldnieuws van vandaag de dag.

Bronnen: “Biden beschuldigt Rusland voor het eerst van genocide in Oekraïne” door de buitenlandredactie van NOS op 13 april 2022, “Noam Chomsky: VS verhinderen doelbewust de-escalatie oorlog in Oekraïne” door Noam Chomsky, “Een nieuwe oorlog in de maak? Deze keer tegen Iran?” door Saïd Bouamama, “Australië tekende kernwapenverdrag met VS tegen China, zo eenvoudig is dat” door Vijay Prashad en “Westers Imperialisme is nog altijd het probleem, niet China” door Chris de Ploeg respectievelijk via Jan Reynier van de vertaaldesk van DeWereldMorgen op 12 april 2022, Frans De Maegd van de vertaaldesk van DeWereldMorgen op 5 april 2022, Fleur Leysen van de vertaaldesk van DeWereldMorgen op 4 oktober 2021 en DeWereldMorgen op 27 december 2021.

Oorlogspropaganda

On door GerardusinGeen categorie, media, militarisme, wereldverhalenEen reactie plaatsen

“Wat ik verneem over Oekraïne: is dat nou nieuws of oorlogspropaganda, of beide?”, vraag ik me sinds 24 februari jl. af. Gelukkig zijn er mensen, die zich erin verdiept hebben wat oorlogspropaganda is. Mensen die daarover zinnige dingen kunnen zeggen. En dat is belangrijk, want niet alleen tijdens de reclames wordt ons iets aangepraat; spindokters helpen invloedrijken, hooggeplaatsten en politici al wel 50 jaar om onze media dusdanig van onderwerpen te voorzien dat zij draagvlak kweken voor hun ideeën, handelen en kijkcijfers. Zo wordt ons dag in dag uit van alles aangepraat en wijs gemaakt; echt waar, gewoon gelogen of een subjectief deel van de feiten.

Anne Morelli is zo iemand. Een Belgische historica gespecialiseerd in de hedendaagse geschiedenis van religies en minderheden. Zij publiceerde in 2001 “Elementaire principes van oorlogspropaganda”. Die principes, waarover iedereen het wel eens schijnt te zijn, komen neer op deze boodschappen aan het volk:

1.   Wij willen geen oorlog

2.   Het andere kamp is volledig verantwoordelijke voor de oorlog

3.   De vijandelijke leider lijkt op de duivel

4.   Wij verdedigen een nobele zaak, geen particuliere belangen

5.   De vijand begaat bewust wreedheden, wij begaan hooguit onopzettelijke blunders

6.   De vijand gebruikt illegale wapens

7.   Wij lijden weinig verliezen, maar de verliezen van de vijand zijn enorm

8.   Kunstenaars en intellectuelen steunen onze zaak

9.   Onze zaak is heilig

10. Wie aan ons twijfelt, is een verrader

Wanneer we deze principes nu toepassen op de oorlog in Oekraïne, dan constateer ik dat in het maatschappelijk debat via onze media aan 1. voldaan wordt: in het publieke debat daar speelt het geen enkele oorlogszuchtige rol dat de NAVO sinds het vallen van de muur in 1989 honderden kilometers oostwaarts is opgetrokken, waardoor het machtsevenwicht in Europa verstoord raakte (te meer doordat het Warschaupact al in 1991 ontbonden is), dat de Verenigde Staten van Amerika – ik meen onder meer met 5 miljard dollar – de Maidanprotesten in het Oekraïne van 2013/14 steunde waarna de pro-Russische Viktor Janoekovytsj ten val kwam en de pro-Europese leider Petro Porosjenko aan het roer kwam, dat de VS zich niets gelegen laat liggen aan de Russische waarschuwingen waardoor de onder Donald Trump hervatte Koude Oorlog uit balans dreigde te geraken, dat Russische herhaaldelijk gedane voorstellen om een bindend wederzijds niet-aanvalsverdrag op te stellen aan dovemans oren gericht waren, dat de top van de NAVO in juni jl. Rusland unaniem aangemerkt heeft als vijand (‘systemische vijand’) en dat de VS doorgegaan is om van Oekraïne een Westers bolwerk te maken aan de Russische grens. Tegelijkertijd wordt in het publieke mediadebat aan de argumenten van het Kremlin geen enkele waarde toegekend, als ze al voor het voetlicht gebracht worden. Zelfs mijn gewaardeerde radioprogramma OVT van de VPRO maakt zich hier schuldig aan.

Ook aan 2, 3, 4 en 5. wordt in onze media voldaan. Ik verneem niets van de minste zelfreflectie. Ook over de Amerikaanse belangen om het bedenkelijke schaliegas aan Europa te slijten geen woord. Alleen het ‘wij begaan hooguit onopzettelijke blunders’ van 5. ontbreekt, omdat – hoewel de VS waarschijnlijk de uitdager van deze oorlog is (alles hiervoor gebeurde ogenschijnlijk onder strakke regie van de VS) – Oekraïne de kolen uit het vuur moet halen; de schade, die onder Russisch gezag aan Oekraïne wordt toegebracht, wordt dus wel degelijk uitgemeten. Ook 6 en 7. domineren in de media met dezelfde kanttekening als bij 5.. Aan de intellectuelen en kunstenaars in 8. kunnen we de hele wereld toevoegen en wie weigert Rusland om zijn invasie en de daaruit voortvloeiende oorlog te veroordelen wordt – soeverein of niet – door de VS zelfs publiekelijk onder druk gezet of gesanctioneerd. Ook aan 9 en 10. wordt in onze media voldaan, want de zaak wordt voorgesteld alsof Oekraïne soeverein haar koers zou mogen kiezen en men vergeet gemakshalve dat de VS al sinds 62 jaar een embargo vol houdt tegen het soevereine Cuba vanwege haar politieke communistische koers. Oftewel, wat onze media produceren heeft volgens mij een hoge mate van oorlogspropaganda.

Maar wat ik hier feitelijk met Morelli wil zeggen om ons geen zand in de ogen te laten strooien en tot mijn pointe te komen: “Twijfel is essentieel. Wie niet twijfelt kan je niet betrouwen [in vertrouwen nemen; GjH]. Je moet altijd twijfelen, ook over je eigen mening. Je mag nooit zeggen ‘Ik weet het zeker’. Ook vandaag niet. Je moet blijven denken ‘Misschien zit ik wel fout, misschien niet.’ [en: Het is de vraag wat er werkelijk gebeurd is; GjH] Het drama is dat geen van beide kanten in deze oorlog gelijk heeft. Dat is trouwens in alle oorlogen zo. (…) Je moet drie dingen doen vandaag: twijfelen, twijfelen en twijfelen. Twijfelen over wat men ons alle dagen in de media door de strot duwt èn twijfelen over je eigen analyse. Alleen dan kan je eventueel doordringen tot de feiten.” 

Bron: “Anne Morelli over oorlogspropaganda: ‘Twijfel altijd, over wat men ons opdringt èn over wat we er zelf over menen te weten’” door Lode Vanoost via DeWereldMorgen op 6 april 2022.