Noam Chomsky (89 jaar) is een grondlegger binnen de theoretische taalkunde; de invloedrijkste taalwetenschapper van de 20e eeuw. Verder is hij een Amerikaans filosoof, mediacriticus, politiek activist en dus een emeritus hoogleraar taalkunde. Onlangs is hij weer eens geïnterviewd, en wel door de mij onbekende Lynn Parramore van het Institute for New Economic Thinking (INET). Chomsky deelde op haar verzoek zijn gedachten over Amerikaanse buitenlands beleid van nu, dissidentie in dit internettijdperk, klimaatverandering, openbaar onderwijs, roofzuchtige bedrijven, wie er nu echt rommelt met Amerikaanse verkiezingen en meer. Vijf punten, die mij interesseerde, haal ik eruit:

1. Gevraagd naar wat in de internationale en politieke betrekkingen steeds hetzelfde is gebleven, antwoordt Chomsky: Nou, de continuïteit is de boodschap van de Atheners aan Melos: “De machtigen doen wat ze willen en de zwakken lijden onder wat ze moeten“. In democratische staten vermomd in humanitaire termen blijft dit in alle veranderende situaties voor heel de mensheid een betrouwbare constante.

2. Gevraagd naar de veranderingen gedurende zijn arbeidzame leven, antwoordt Chomsky dat in de richting van het opleggen van beperkingen en grenzen aan staatsgeweld voorzichtige stappen gezet zijn. Deze veranderingen komen voor het grootste deel volgens hem steeds van binnenuit. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de Verenigde Staten van Amerika en het soort acties dat John F. Kennedy en Lyndon Johnson in Vietnam konden uitvoeren, waren ze toentertijd mogelijk vanwege een vrijwel volledig gebrek aan publieke aandacht.

3. Gevraagd naar de grootste bedreigingen voor de mens in de toekomst, antwoordt Chomsky “klimaatverandering en nucleaire oorlog.” En hij voegt er aan toe dat wat er nu gebeurt verbijsterend is: In serieuze kranten zouden deze gevaren elke dag op de frontpagina’s moeten staan en zouden actualiteitenprogramma’s hiermee steeds weer behoren te beginnen – dat het machtigste land van de geschiedenis, van plan is om het klimaat te vernietigen. In heel de geschiedenis van de mensheid is dit niet eerder voorgekomen.
Zelfs de nazi’s zijn nooit van plan geweest om alle georganiseerd menselijk leven in zijn geheel te vernietigen. Echter, in onze media komen deze bedreigingen nooit aan de orde. Als je bijvoorbeeld de verstandige zakelijke pers leest, Businessweek, de Financial Times, welke dan ook, als ze het hebben over de productie van fossiele brandstoffen, gaan de artikelen stuk voor stuk alleen over winstverwachtingen. Dat dit het georganiseerde menselijke leven gaat vernietigen staat hooguit in bedekte termen ergens in een voetnoot. Het is verbijsterend.

De race naar het putje is nog maar net begonnen

4. Gevraagd naar waar studenten in de Verenigde Staten van Amerika voor opgeleid worden in hun onderwijssysteem, antwoordt Chomsky “Studenten zullen worden gecontroleerd en gedisciplineerd.” Het Amerikaanse onderwijs laat geen enkele ruimte voor creatieve activiteit, voor interactie, voor leerkrachten om dingen alleen te doen, voor studenten om een manier te vinden om dingen samen te doen. Het is als het Korps Mariniers. Je doet wat je wordt gezegd. Geen vakbonden, geen verenigingen. Het is hèt onderwijssysteem voor het creëren van een vergaand autoritaire samenleving.

5. En last but not least: Gevraagd naar de bedrijfsagenda voor Amerikaanse scholen, antwoordt Chomsky “Weet je, massaal publiek onderwijs was – met al zijn tekortkomingen – een van de echte bijdragen aan de Amerikaanse democratie. Het liep op alle niveaus ver voor op andere landen. Europa begon dat na de Tweede Wereldoorlog te evenaren. Maar hier in de VS gebeurde het al aan het einde van de 19e eeuw.” Nu is er een gezamenlijke inspanning om het hele publieke onderwijssysteem te vernietigen; alles om te zetten in charter-scholen en vouchers. In feite heeft de VS nog nooit ook maar de eerste bepaling van de Internationale Arbeidsorganisatie, het recht van vereniging, geratificeerd. “Ik denk”, zegt Chomsky, “dat de VS daarin alleen staat, eerlijk gezegd. Het is echt een door het bedrijfsleven geleide samenleving.”

En waarom ik deze onderwerpen hier benoem? Omdat het zolang ik leef de gewoonte is dat wat in de VS mode of wet wordt, zoals dat publieke onderwijs aan het eind van de 19de eeuw, even later ook hier als manieren van doen of praten of als wet ingevoerd wordt. Wat spookt onze Tweede Kamer allemaal uit zonder dat we daarover inhoudelijk geïnformeerd worden door onze media? De referenda over de Europese grondwet, het verdrag met Oekraïne en de uitbreiding van de wet op de inlichtingendiensten deden daarover een boekje open. Wat laten de media allemaal liggen? Zo’n boeiend interview als dit met Chomsky komt er niet in aan bod: te kritisch, te non-conformistisch, te uitdagend; voor de elite, het establishment, de machtspartijen en het pluche hebben onze media daarentegen een buitenproportionele belangstelling.

Maar hoe dan ook, we zijn met deze analyses van Chomsky volgens mij toch alvast gewaarschuwd over wat er aan zit te komen: de race naar het putje is nog maar net begonnen.

Geïnteresseerd in het hele interview? Open dan deze link voor dit interview in het Nederlands of deze voor het interview in het oorspronkelijk Engels.

Bron: “Noam Chomsky over populistische vloedgolf, Amerikaanse verkiezingen en toekomst van de mensheid” door Lynn Parramore, INET; vertaald door globalinfo.nl via DeWereldMorgen op 29 maart 2018 en “Propaganda” door Ewald Engelen in De Groene Amsterdammer van 28 maart 2018.