“Er zijn genoeg [anti-covid-19; GjH] vaccins, maar die zijn allemaal opgekocht in het Westen”, zei Judith Sargentini, adjunct-directeur bij Artsen zonder Grenzen afgelopen donderdag tegen Nieuwsuur. “En om het nog erger te maken loopt het overdragen van vaccins naar Afrika enorme vertraging op, omdat er niks is geregeld rondom aansprakelijkheid.”

Volgens sommigen blijft de Afrikanen daarmee een humanitaire ramp bespaard, omdat de vaccins een groter gevaar voor de volksgezondheid zijn dan covid-19. Anderen, zoals ik, maken een verschil tussen het ene en het andere vaccin. Dat geldt ook voor de betrokken vaccinproducenten. Uit dit citaat blijkt in elk geval dat regeringen van Westerse landen de aansprakelijkheid op zich genomen hebben om farmaceuten van de voortvarend op de markt gebrachte vaccins financieel te vrijwaren van hun verantwoordelijkheid.

Het is een morele ramp van historische proporties die toekomstige generaties zal schokken

Toen de eerste coronavaccins op de markt kwamen, hadden landen haast om zo snel mogelijk te beginnen met vaccineren. “Daarom hebben individuele lidstaten van de Europese Unie erin toegestemd de aansprakelijkheid van de vaccins, die ze aanschaften, over te nemen van de ontwikkelaars”, zegt Sargentini. Zo liepen de farmaceutische bedrijven minder risico als er iets fout zou gaan met iemand die het vaccin had gekregen. Dat levert nu problemen op. Want als de gevolgen van toediening van een vaccin, dat eerst van land A is geweest, in land B toch desastreus blijken, zou land A daar verantwoordelijk voor zijn.

“In veel Westerse landen is het grootste deel van de bevolking al gevaccineerd, en er gaat heel weinig mis. Dat idee van die aansprakelijkheid is dus eigenlijk een beetje een gepasseerd station”, zegt Sargentini. “En nu moeten die verantwoordelijkheden van een land als Nederland overgedragen worden naar Covax [dat anti-coronavaccins voor de hele wereld toegankelijk moet maken; GjH], en van daar naar de landen in Afrika die een tekort aan vaccins hebben. En dat gebeurt niet.” (…) “Het is onduidelijk hoe Covax die aansprakelijkheid op zich kan nemen en dan weer door kan zetten naar een ander land. Dat is eenvoudig op te lossen, want de ontwikkelaars van de vaccins kunnen de aansprakelijkheid weer overnemen.” En dat gebeurt ook niet.

Bovendien zijn er maar een paar bedrijven die de anti-coronavaccins mogen produceren. “Westerse landen hebben die beperkte productie opgekocht, waardoor andere landen de kans niet kregen om te kopen”, vervolgt Sargentini. Als de patenten van de vaccins afgehaald zouden worden, zouden Afrikaanse landen de kans krijgen de vaccins zelf te produceren.

Volgens hulporganisatie Oxfam Novib is tot donderdag slechts 14% (260.000.000 doses) van de toegezegde 1.800.000.000 vaccindoses geleverd. Daardoor is nu pas 4% van de Afrikaanse bevolking gevaccineerd.

“Volgens schattingen zal het Westen in december 600.000.000 doses ongebruikte vaccins in opslag hebben en in februari bijna 1.000.000.000. Als die vanaf vandaag naar het zuiden worden gevlogen, zou dat levens redden”, zegt WHO-ambassadeur en voormalig premier van het Verenigd Koninkrijk Gordon Brown, die vindt dat farmaceuten en rijke landen zich aan hun beloften moeten houden, “Dat de vaccins in de ene helft van de wereld beschikbaar zijn maar aan de andere helft worden ontzegd, is een enorme blunder van het internationale beleid. Het is een morele ramp van historische proporties die toekomstige generaties zal schokken.”

Bron: “Artsen zonder Grenzen: ‘Er zijn genoeg vaccins, maar die zijn allemaal opgekocht in het Westen’” door   het Algemeen Nederlands Persbureau via NOS op 22 oktober 2010.