En ineens was het waar: het klimaat verandert en de activiteiten van mensen dragen daaraan bij. Na 30 jaren van ontkenning en een dieptriest niveau van maatschappelijke discussies, te weten van wetenschappers met stapels aan argumenten en rapporten, die het in media op moesten nemen tegen populistische opiniemakers deels gevoed door de lobby van de grootste boosdoener: de olieïndustrie.

Nu we de feiten onder ogen kunnen zien, wordt het tijd voor de volgende stap. Het omgaan en indammen van de onwenselijke gevolgen van dit wereldgebeuren dat we kennen onder de naam ‘klimaatverandering’. Ik heb het over de oorzaak – gevolgrelatie tussen aardverschuivingen, overstromingen, tropische stormen, verdroging en woestijnvorming voor het land- en waterbeheer, etnische spanningen en politieke conflicten met massale volksverhuizingen als eindresultaat. U weet wel, die migratie waarover onze minister-president op 18 maart jl. zei: em> Dus mijn advies zou zijn: iedereen blijf thuis*.”

De feiten op een rij, ofwel tegen welke iedereen Rutte op die persconferentie na afloop van de EU-top over de vluchtelingen sprak.

“In het continent Afrika zijn meer landen die getroffen zijn door volksverhuizingen dan op enig ander continent of in een andere regio. Het kende in 2015 meer dan 15.000.000 binnenlandse ontheemden“, zegt Saidou Hamani, regionaal coördinator voor Rampen en Conflict subprogramma, UNEP Regional Bureau voor Afrika. Somaliërs, die al in Kenyaanse vluchtelingenkampen wonen, slaan bijvoorbeeld massaal op de vlucht voor overstromingen doordat deze vluchtelingenkampen in Dadaab liggen. Dat is een gebied dat gevoelig is voor zowel droogte als overstromingen.

Volgens het Global Report on Internal Displacement (2016) waren er in 2015 27.800.000 nieuwe verplaatsingen in 127 landen, 19,2 miljoen werden geassocieerd met natuurrampen in 113 landen en 8,6 miljoen werden geassocieerd met conflicten en geweld. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) voorspelt in het jaar 2050 200.000.000 milieu-ontheemden; andere schattingen gaan uit van tussen de 25 en 1.000 miljoen.

“Het aantal stormen, droogtes en overstromingen is in de afgelopen 30 jaar verdrievoudigd. Dit heeft verwoestende gevolgen voor kwetsbare gemeenschappen, met name in de derde wereld“, zegt de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.

Veranderingen in het klimaat zijn van invloed op de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen en dus op onzekerheid over levensonderhoud, voedsel en water. “Samen met belangrijke sociale, economische en politieke factoren, kan dit leiden tot migratie, conflict of een combinatie van beide“, aldus Livelihood Security Climate Change, Migration and Conflict in the Sahel.

Geleidelijke veranderingen in de omgeving hebben meestal een grotere impact op migratie dan extreme gebeurtenissen. Sinds 2009 is naar schatting één persoon per seconde door de klimaatverandering of ‘het weer’ gerelateerde gebeurtenissen op de vlucht geslagen, volgens het International Displacement Monitoring Centre. Klimaatverandering levert mensen toenemende armoede en dwingt hen tot migratie. Het intensiveert conflicten en spanningen, waardoor hun humanitaire behoeften groter worden en hen de benodigde humanitaire hulp leveren complexer wordt.

Twee belangrijke geplande evenementen zijn:
De ‘Africa Drought Conference’ (Conferentie over droogte in Afrika) in het Namibische Windhoek van 15 tot 19 augustus 2016, en de ‘World Humanitarian Dag’ (Humanitaire dag voor de wereld) op 19 augustus 2016. Ik ben benieuwd of we er in België en Nederland iets over te horen krijgen.

Bron: “War on Climate Terror (II): Fleeing Disasters, Escaping Drought, Migrating” door Baher Kamal via Inter Press Service, http://www.ipsnews.net, op 11 augustus 2016 en “Rutte tegen vluchtelingen: blijf thuis!” door Bert van Slooten via Nederlandse omroepstichting http://nos.nl op 18 maart 2016.
_____________
* Om precies te zijn: Onze premier zei na de EU-top voor de camera’s: “Kijk naar de vreselijke beelden bij Idomeni. Ze eindigen daar in de modder. Dus mijn advies zou zijn: blijf thuis. En als je naar Europa wilt, is er nog maar een route en dat is de route van resettlement“. ‘Resettlement’ staat voor ‘hervestiging’. Hij spak hier dus over een mogelijkheid die voor de vluchtelingen in Noord-Afrika ontbreekt – vandaar die welig tierende handel van mensensmokkelaars – maar die er vanuit het internationaal humanitair recht wel zou behoren te zijn.