Het bekt lekker en klinkt geruststellend: Turkije en de Verenigde Staten van Amerika (VS) zijn een staakt-het-vuren overeengekomen. Maar de schijn bedriegt. Wat hiermee in Noord-Syrië gebeurt, is de zoveelste ondermijning van het internationaal recht. Machtige landen beslisten hier onder elkaar hoe ze een politiek probleem zo oplossen dat ze er alleen hun verschillende eigenbelangen mee dienen: gestationeerde kernwapens, het breken van de macht van de Koerden en olie. Daarmee keren Turkije en de VS zich af van het forum dat na de Tweede Wereldoorlog is gecreëerd om “de wereld van de gesel van de oorlog te bevrijden”.

Dit staakt-het-vuren komt er op neer dat Turkije gewoon krijgt wat het met zijn onrechtmatige militaire aanval probeerde te bereiken: een bufferzone en de terugtrekking van de Koerdische Syrian Democratic Forces (SDF) uit die zone.

De SDF zegt dat het daartoe bereid is, maar dan enkel voor een smaller stuk grensgebied tussen Tell Abyad (Gire spi) en Ras al Ayn (Serekaniye); geen 300 km breed, maar 100. Echter, in de zone waar Turkije op aast liggen nagenoeg alle belangrijke Koerdische steden, zoals Kobani en Qamishli. Kobani is maandenlang door de Islamitische Staat belegerd. Honderden Koerdische strijders zijn bij het heroveren van de IS-macht bij die stad omgekomen. Het is daarmee het symbool geworden van de offers, die de bevolking van Noord-Syrië heeft gebracht in de strijd tegen de Islamitische Staat. Ofwel, de aan Turkije beloofde bufferzone is een onmogelijke eis. Het legt een onvoorwaardelijke overgave op van de SDF, de voormalige VS-bondgenoot in de strijd tegen IS.

Ook opvallend aan dit staakt-het-vuren is dat er, alsof het de normaalste zaak van de wereld is, afspraken zijn gemaakt over de bezetting van een gebied binnen een internationaal onbetwist soeverein land. En dan wordt Turkije ook nog eens voor zijn militaire aanval beloond in plaats van gesanctioneerd, hoewel het gaat om een inbreuk op het internationaal recht.

De enige juiste reactie vanuit dat internationaal recht zou zijn zowel de inhoud als de manier waarop het staakt-het-vuren tot stand is gekomen te verwerpen en het onmiddellijk te pareren met een initiatief van de VN-Veiligheidsraad. Dat zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit de installatie van een VN-macht in een gedemilitariseerde zone waarvoor idealiter werk gemaakt moet worden van een akkoord met alle betrokken partijen. Dus wanneer Turkije zich daar niet bij neerlegt, zou teruggegrepen moeten worden naar sancties, die Turkije treft (en andere partijen die niet meewerken). Ook zou sowieso een onderzoek ingesteld moeten worden naar de mogelijke oorlogsmisdaden, die zijn gepleegd: het bombarderen van burgerdoelen, de verschillende verontrustende berichten over standrechtelijke executies en het mogelijke gebruik van verboden wapens.

Echter, helaas, wie zitten er in die VN-Veiligheidsraad? België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Polen. Landen dus, die geneigd zijn naar de pijpen van de VS te dansen en die het Syrische conflict in eerste instantie zien als terreurdreiging en vluchtelingenprobleemgebied; niet vanuit de noodzaak om snel werk te maken van een politieke oplossing. Hier trekken allemaal machtige partijen aan de touwtjes, die helemaal niet meer gecharmeerd zijn van het internationaal recht. Ga toch weg, is hun houding. Dat was een utopie uit de vorige eeuw en heeft niets te maken met realistische politiek volgens al deze democratisch gekozen machtshebbers.

Er zit – zo denkend – venijn in de staart van dit stukje, want wie hebben de grote jongens en dat meisje in hun politieke zadels geholpen?

Bron: “Staakt-het-vuren over Noord-Syrië is een miskleun” door Ludo De Brabander van Vrede vzw via DeWereldMorgen op 18 oktober 2019.